block:3116
| ۲۵۰۴ | Q | نفسِ خود را کُش جهان را زنده کن | * | خواجه را کُشتست او را بنده کن |
| ۲۵۰۴ | N | نفس خود را کش جهان را زنده کن | * | خواجه را کشته ست او را بنده کن |
| ۲۵۰۵ | Q | مُدَّعی گاو نفسِ تُست هین | * | خویشتن را خواجه کردست و مِهین |
| ۲۵۰۵ | N | مدعی گاو نفس تست هین | * | خویشتن را خواجه کرده ست و مهین |
| ۲۵۰۶ | Q | آن کُشندهٔ گاو عقلِ تُست رَوْ | * | بر کشندهٔ گاوِ تن مُنْکِر مشَو |
| ۲۵۰۶ | N | آن کشنده‌ی گاو عقل تست رو | * | بر کشنده‌ی گاو تن منکر مشو |
| ۲۵۰۷ | Q | عقلْ اسیرست و همی‌خواهد ز حَق | * | روزی بی‌رنج و نعمت بر طبق |
| ۲۵۰۷ | N | عقل اسیر است و همی‌خواهد ز حق | * | روزی بی‌رنج و نعمت بر طبق |
| ۲۵۰۸ | Q | روزی بی‌رنجِ او موقوفِ چیست | * | آنک بکْشد گاو را کاصلِ بَدیست |
| ۲۵۰۸ | N | روزی بی‌رنج او موقوف چیست | * | آن که بکشد گاو را کاصل بدی است |
| ۲۵۰۹ | Q | نفس گوید چون کُشی تو گاوِ من | * | زانک گاوِ نفس باشد نقشِ تن |
| ۲۵۰۹ | N | نفس گوید چون کشی تو گاو من | * | ز انکه گاو نفس باشد نقش تن |
| ۲۵۱۰ | Q | خواجه‌زادهٔ عقل مانده بی‌نوا | * | نفسِ خونی خواجه گشت و پیشوا |
| ۲۵۱۰ | N | خواجه زاده‌ی عقل مانده بی‌نوا | * | نفس خونی خواجه گشت و پیشوا |
| ۲۵۱۱ | Q | روزی بی‌رنج می‌دانی که چیست | * | قُوتِ اَرواحست و ارزاقِ نَبیست |
| ۲۵۱۱ | N | روزی بی‌رنج می‌دانی که چیست | * | قوت ارواح است و ارزاق نبی است |
| ۲۵۱۲ | Q | لیک موقوفست بر قربانِ گاو | * | گنج اندر گاو دان ای کُنج‌کاو |
| ۲۵۱۲ | N | لیک موقوف است بر قربان گاو | * | گنج اندر گاو دان ای کنج کاو |
| ۲۵۱۳ | Q | دوش چیزی خورده‌ام وَرْ نه تمام | * | دادمی در دستِ فهمِ تو زِمام |
| ۲۵۱۳ | N | دوش چیزی خورده‌ام ور نی تمام | * | دادمی در دست فهم تو زمام |
| ۲۵۱۴ | Q | دوش چیزی خورده‌ام افسانه است | * | هرچه می‌آید ز پنهان خانه است |
| ۲۵۱۴ | N | دوش چیزی خورده‌ام افسانه است | * | هر چه می‌آید ز پنهان خانه است |
| ۲۵۱۵ | Q | چشم بر اسباب از چه دوختیم | * | گر ز خوش‌چشمان کَرِشْم آموختیم |
| ۲۵۱۵ | N | چشم بر اسباب از چه دوختیم | * | گر ز خوش چشمان کرشم آموختیم |
| ۲۵۱۶ | Q | هست بر اسباب اسبابی دگر | * | در سبب مَنْگر در آن افکن نظر |
| ۲۵۱۶ | N | هست بر اسباب اسبابی دگر | * | در سبب منگر در آن افکن نظر |
| ۲۵۱۷ | Q | انبیا در قطعِ اسباب آمدند | * | معجزاتِ خویش بر کیوان زدند |
| ۲۵۱۷ | N | انبیا در قطع اسباب آمدند | * | معجزات خویش بر کیوان زدند |
| ۲۵۱۸ | Q | بی‌سبب مر بحر را بشْکافتند | * | بی‌زراعت چاشِ گندم یافتند |
| ۲۵۱۸ | N | بی‌سبب مر بحر را بشکافتند | * | بی‌زراعت چاش گندم یافتند |
| ۲۵۱۹ | Q | ریگها هم آرد شد از سَعْیشان | * | پشمِ بُز ابریشم آمد کَش کَشان |
| ۲۵۱۹ | N | ریگها هم آرد شد از سعیشان | * | پشم بز ابریشم آمد کش کشان |
| ۲۵۲۰ | Q | جمله قرآن هست در قطعِ سبب | * | عِزِّ درویش و هلاکِ بو لَهَب |
| ۲۵۲۰ | N | جمله قرآن هست در قطع سبب | * | عز درویش و هلاک بو لهب |
| ۲۵۲۱ | Q | مرغِ بابیلی دو سه سنگ افکند | * | لشکرِ زفتِ حَبَش را بشْکند |
| ۲۵۲۱ | N | مرغ بابیلی دو سه سنگ افکند | * | لشکر زفت حبش را بشکند |
| ۲۵۲۲ | Q | پیل را سوراخْ سوراخ افکند | * | سنگِ مرغی کو ببالا پَر زند |
| ۲۵۲۲ | N | پیل را سوراخ سوراخ افکند | * | سنگ مرغی کاو به بالا پر زند |
| ۲۵۲۳ | Q | دُمِّ گاوِ کُشته بر مقتول زن | * | تا شود زنده همان دَم در کفن |
| ۲۵۲۳ | N | دم گاو کشته بر مقتول زن | * | تا شود زنده همان دم در کفن |
| ۲۵۲۴ | Q | حَلْق ببْریده جِهَد از جای خویش | * | خونِ خود جُوید ز خون‌پالای خویش |
| ۲۵۲۴ | N | حلق ببریده جهد از جای خویش | * | خون خود جوید ز خون پالای خویش |
| ۲۵۲۵ | Q | همچنین ز آغازِ قرآن تا تمام | * | رفضِ اسبابَست و علّت و اؐلسّلام |
| ۲۵۲۵ | N | همچنین ز آغاز قرآن تا تمام | * | رفض اسباب است و علت و السلام |
| ۲۵۲۶ | Q | کشفِ این نه از عقلِ کارافزا شود | * | بندگی کُن تا ترا پیدا شود |
| ۲۵۲۶ | N | کشف این نه از عقل کار افزا بود | * | بندگی کن تا ترا پیدا شود |
| ۲۵۲۷ | Q | بندِ معقولات آمد فَلْسَفی | * | شَهْسوارِ عقلِ عقل آمد صفی |
| ۲۵۲۷ | N | بند معقولات آمد فلسفی | * | شهسوار عقل عقل آمد صفی |
| ۲۵۲۸ | Q | عقلِ عقلت مغز و عقلِ تُست پوست | * | معدهٔ حیوان همیشه پوست جُوست |
| ۲۵۲۸ | N | عقل عقلت مغز و عقل تست پوست | * | معده‌ی حیوان همیشه پوست جوست |
| ۲۵۲۹ | Q | مغْزجُوی از پوست دارد صد ملال | * | مغز نغزان را حلال آمد حلال |
| ۲۵۲۹ | N | مغز جوی از پوست دارد صد ملال | * | مغز نغزان را حلال آمد حلال |
| ۲۵۳۰ | Q | چونک قشرِ عقل صد برهان دهد | * | عقلِ کُل کَیْ گام بی‌ایقان نهد |
| ۲۵۳۰ | N | چون که قشر عقل صد برهان دهد | * | عقل کل کی گام بی‌ایقان نهد |
| ۲۵۳۱ | Q | عقلْ دفترها کند یکسر سیاه | * | عقلِ عقل آفاق دارد پُر ز ماه |
| ۲۵۳۱ | N | عقل دفترها کند یک سره سیاه | * | عقل عقل آفاق دارد پر ز ماه |
| ۲۵۳۲ | Q | از سیاهی و سپیدی فارغست | * | نورِ ماهش بر دل و جان بازغست |
| ۲۵۳۲ | N | از سیاهی وز سپیدی فارغ است | * | نور ماهش بر دل و جان بازغ است |
| ۲۵۳۳ | Q | این سیاه و این سپیدْ اَرْ قدر یافت | * | ز آن شبِ قدرست کاختَرْوار تافت |
| ۲۵۳۳ | N | این سیاه و این سپیدار قدر یافت | * | ز آن شب قدر است کاختروار تافت |
| ۲۵۳۴ | Q | قیمتِ همیان و کیسه از زرست | * | بی ز زر آن همیان و کیسه اَبْتَرست |
| ۲۵۳۴ | N | قیمت همیان و کیسه از زر است | * | بی‌زر آن همیان و کیسه ابتر است |
| ۲۵۳۵ | Q | همچنانک قدرِ تن از جان بود | * | قدرِ جان از پَرتوِ جانان بود |
| ۲۵۳۵ | N | همچنان که قدر تن از جان بود | * | قدر جان از پرتو جانان بود |
| ۲۵۳۶ | Q | گر بُدی جان زنده بی‌پَرتَو کنون | * | هیچ گفتی کافران را مَیِّتُونَ |
| ۲۵۳۶ | N | گر بدی جان زنده بی‌پرتو کنون | * | هیچ گفتی کافران را مَیِّتُونَ |
| ۲۵۳۷ | Q | هین بگو که ناطقه جُو می‌کَنَد | * | تا بقَرْنی بعدِ ما آبی رسد |
| ۲۵۳۷ | N | هین بگو که ناطقه جو می‌کند | * | تا به قرنی بعد ما آبی رسد |
| ۲۵۳۸ | Q | گرچه هر قرنی سخن آری بود | * | لیک گفتِ سالفان یاری بود |
| ۲۵۳۸ | N | گر چه هر قرنی سخن آری بود | * | لیک گفت سالفان یاری بود |
| ۲۵۳۹ | Q | نه که هم تَوْریٰت و انجیل و زَبُور | * | شد گواهِ صِدْقِ قرآن ای شکور |
| ۲۵۳۹ | N | نی که هم تورات و انجیل و زبور | * | شد گواه صدق قرآن ای شکور |
| ۲۵۴۰ | Q | روزی بی‌رنج جُو و بی‌حساب | * | کز بهشتت آورد جبریل سیب |
| ۲۵۴۰ | N | روزی بی‌رنج جو و بی‌حسیب | * | کز بهشتت آورد جبریل سیب |
| ۲۵۴۱ | Q | بلک رزقی از خداوندِ بهشت | * | بی‌صُداعِ باغبان بی‌رنجِ کِشت |
| ۲۵۴۱ | N | بلکه رزقی از خداوند بهشت | * | بی‌صداع باغبان بی‌رنج کشت |
| ۲۵۴۲ | Q | زانک نفعِ نان در آن نان دادِ اوست | * | بدْهدت آن نفع بی‌تَوْسیطِ پوست |
| ۲۵۴۲ | N | ز انکه نفع نان در آن نان داد اوست | * | بدهدت آن نفع بی‌توسیط پوست |
| ۲۵۴۳ | Q | ذوق پنهان نقشِ نان چون سفره‌ایست | * | نانِ بی‌سفره ولی را بهره‌ایست |
| ۲۵۴۳ | N | ذوق پنهان نقش نان چون سفره‌ای است | * | نان بی‌سفره ولی را بهره‌ای است |
| ۲۵۴۴ | Q | رزقِ جانی کَی بَری با سعی و جُست | * | جز بعدلِ شیخ کو داودِ تُست |
| ۲۵۴۴ | N | رزق جانی کی بری با سعی و جست | * | جز به عدل شیخ کاو داود تست |
| ۲۵۴۵ | Q | نفس چون با شیخ بیند گامِ تو | * | از بُنِ دندان شود او رامِ تو |
| ۲۵۴۵ | N | نفس چون با شیخ بیند گام تو | * | از بن دندان شود او رام تو |
| ۲۵۴۶ | Q | صاحبِ آن گاو رام آنگاه شد | * | کز دَمِ داود او آگاه شد |
| ۲۵۴۶ | N | صاحب آن گاو رام آن گاه شد | * | کز دم داود او آگاه شد |
| ۲۵۴۷ | Q | عقل گاهی غالب آید در شکار | * | بر سگِ نفست که باشد شیخ یار |
| ۲۵۴۷ | N | عقل گاهی غالب آید در شکار | * | بر سگ نفست که باشد شیخ یار |
| ۲۵۴۸ | Q | نفس اژدرهاست با صد زور و فن | * | رُویِ شیخ او را زُمُرّد دیده کَن |
| ۲۵۴۸ | N | نفس اژدرهاست با صد زور و فن | * | روی شیخ او را زمرد دیده کن |
| ۲۵۴۹ | Q | گر تو صاحب گاو را خواهی زبون | * | چون خران سیخش کن آن سو ای حَرون |
| ۲۵۴۹ | N | گر تو صاحب گاو را خواهی زبون | * | چون خران سیخش کن آن سو ای حرون |
| ۲۵۵۰ | Q | چون بنزدیکِ ولی اللَّه شود | * | آن زبانِ صد گزش کوته شود |
| ۲۵۵۰ | N | چون به نزدیک ولی اللَّه شود | * | آن زبان صد گزش کوته شود |
| ۲۵۵۱ | Q | صد زبان و هر زبانش صد لُغَت | * | زَرْق و دستانش نیاید در صفت |
| ۲۵۵۱ | N | صد زبان و هر زبانش صد لغت | * | زرق و دستانش نیاید در صفت |
| ۲۵۵۲ | Q | مدّعی گاوِ نفس آمد فصیح | * | صد هزاران حُجَّت آرد ناصحیح |
| ۲۵۵۲ | N | مدعی گاو نفس آمد فصیح | * | صد هزاران حجت آرد ناصحیح |
| ۲۵۵۳ | Q | شهر را بفْریبد الَّا شاه را | * | رَه نَتانَدْ زد شهِ آگاه را |
| ۲۵۵۳ | N | شهر را بفریبد الا شاه را | * | ره نتاند زد شه آگاه را |
| ۲۵۵۴ | Q | نفس را تسبیح و مُصْحَف در یمین | * | خنجر و شمشیر اندر آستین |
| ۲۵۵۴ | N | نفس را تسبیح و مصحف در یمین | * | خنجر و شمشیر اندر آستین |
| ۲۵۵۵ | Q | مصحف و سالوسِ او باوَر مکن | * | خویش با او هم‌سِرْ و هم‌سَر مکن |
| ۲۵۵۵ | N | مصحف و سالوس او باور مکن | * | خویش با او همسر و همسر مکن |
| ۲۵۵۶ | Q | سوی حَوْضت آورد بَهْرِ وضو | * | و اندر اندازد ترا در قَعْرِ او |
| ۲۵۵۶ | N | سوی حوضت آورد بهر وضو | * | و اندر اندازد ترا در قعر او |
| ۲۵۵۷ | Q | عقل نورانی و نیکو طالبست | * | نفسِ ظلمانی بَرُو چون غالبست |
| ۲۵۵۷ | N | عقل نورانی و نیکو طالب است | * | نفس ظلمانی بر او چون غالب است |
| ۲۵۵۸ | Q | زانک او در خانه عقلِ تو غریب | * | بر دَرِ خود سگ بود شیرِ مَهیب |
| ۲۵۵۸ | N | ز انکه او در خانه عقل تو غریب | * | بر در خود سگ بود شیر مهیب |
| ۲۵۵۹ | Q | باش تا شیران سوی بیشه روند | * | وین سگانِ کور آنجا بگْروند |
| ۲۵۵۹ | N | باش تا شیران سوی بیشه روند | * | وین سگان کور آن جا بگروند |
| ۲۵۶۰ | Q | مکرِ نفس و تن نداند عامِ شَهْر | * | او نگردد جز بوَحْی اؐلقَلْب قَهْر |
| ۲۵۶۰ | N | مکر نفس و تن نداند عام شهر | * | او نگردد جز به وحی القلب قهر |
| ۲۵۶۱ | Q | هر که جنسِ اوست یارِ او شود | * | جز مگر داود کاو شیخت بود |
| ۲۵۶۱ | N | هر که جنس اوست یار او شود | * | جز مگر داود کاو شیخت بود |
| ۲۵۶۲ | Q | کو مبدَّل گشت و جنسِ تن نماند | * | هر کرا حق در مقامِ دل نشاند |
| ۲۵۶۲ | N | کاو مبدل گشت و جنس تن نماند | * | هر که را حق در مقام دل نشاند |
| ۲۵۶۳ | Q | خلق جمله عِلَّتی‌اند از کمین | * | یارِ علَّت می‌شود علَّت بقین |
| ۲۵۶۳ | N | خلق جمله علتی‌اند از کمین | * | یار علت می‌شود علت بقین |
| ۲۵۶۴ | Q | هر خَسی دعوی داودی کند | * | هرکه بی‌تمییز کف در وی زند |
| ۲۵۶۴ | N | هر خسی دعوی داودی کند | * | هر که بی‌تمییز کف در وی زند |
| ۲۵۶۵ | Q | از صَیادی بشْنود آوازِ طَیْر | * | مرغِ ابله می‌کند آن سوی سَیْر |
| ۲۵۶۵ | N | از صیادی بشنود آواز طیر | * | مرغ ابله می‌کند آن سوی سیر |
| ۲۵۶۶ | Q | نَقْد را از نَقْل نشْناسد غَویست | * | هین ازو بگْریز اگر چه معنویست |
| ۲۵۶۶ | N | نقد را از نقل نشناسد غوی است | * | هین از او بگریز اگر چه معنوی است |
| ۲۵۶۷ | Q | رُسته و بر بَسته پیشِ او یکیست | * | گر یقین دعوی کند او در شَکیست |
| ۲۵۶۷ | N | رسته و بر بسته پیش او یکی است | * | گر یقین دعوی کند او در شکی است |
| ۲۵۶۸ | Q | این چنین کس گر ذکیّ مُطلَقست | * | چونش این تمییز نبْود احمقَست |
| ۲۵۶۸ | N | این چنین کس گر ذکی مطلق است | * | چونش این تمییز نبود احمق است |
| ۲۵۶۹ | Q | هین ازو بگْریز چون آهو ز شیر | * | سوی او مشْتاب ای دانا دلیر |
| ۲۵۶۹ | N | هین از او بگریز چون آهو ز شیر | * | سوی او مشتاب ای دانا دلیر |