vol.4

block:4001

vol.4

۱	N	ای ضیاء الحق حسام الدین توی	*	که گذشت از مه به نورت مثنوی
۲	N	همت عالی تو ای مرتجا	*	می‌کشد این را خدا داند کجا
۳	N	گردن این مثنوی را بسته‌ای	*	می‌کشی آن سوی که دانسته‌ای
۴	N	مثنوی پویان کشنده ناپدید	*	ناپدید از جاهلی کش نیست دید
۵	N	مثنوی را چون تو مبدا بوده‌ای	*	گر فزون گردد تواش افزوده‌ای
۶	N	چون چنین خواهی خدا خواهد چنین	*	می‌دهد حق آرزوی متقین
۷	N	کان لله بوده‌ای در ما مضی	*	تا که کان اللَّه پیش آمد جزا
۸	N	مثنوی از تو هزاران شکر داشت	*	در دعا و شکر کفها بر فراشت
۹	N	در لب و کفش خدا شکر تو دید	*	فضل کرد و لطف فرمود و مزید
۱۰	N	ز انکه شاکر را زیادت وعده است	*	آن چنان که قرب مزد سجده است
۱۱	N	گفت‌ وَ اسْجُدْ وَ اقْتَرِبْ‌ یزدان ما	*	قرب جان شد سجده‌ی ابدان ما
۱۲	N	گر زیادت می‌شود زین رو بود	*	نه از برای بوش و های و هو بود
۱۳	N	با تو ما چون رز به تابستان خوشیم	*	حکم داری هین بکش تا می‌کشیم
۱۴	N	خوش بکش این کاروان را تا به حج	*	ای امیر صبر مفتاح الفرج
۱۵	N	حج زیارت کردن خانه بود	*	حج رب البیت مردانه بود
۱۶	N	ز آن ضیا گفتم حسام الدین ترا	*	که تو خورشیدی و این دو وصفها
۱۷	N	کاین حسام و این ضیا یکی است هین	*	تیغ خورشید از ضیا باشد یقین
۱۸	N	نور از آن ماه باشد وین ضیا	*	آن خورشید این فرو خوان از نبا
۱۹	N	شمس را قرآن ضیا خواند ای پدر	*	و آن قمر را نور خواند این را نگر
۲۰	N	شمس چون عالی‌تر آمد خود ز ماه	*	پس ضیا از نور افزون دان به جاه
۲۱	N	بس کس اندر نور مه منهج ندید	*	چون بر آمد آفتاب آن شد پدید
۲۲	N	آفتاب اعواض را کامل نمود	*	لاجرم بازارها در روز بود
۲۳	N	تا که قلب و نقد نیک آید پدید	*	تا بود از غبن و از حیله بعید
۲۴	N	تا که نورش کامل آمد در زمین	*	تاجران را رَحْمَةً لِلْعالَمِینَ
۲۵	N	لیک بر قلاب مبغوض است و سخت	*	ز انک ازو شد کاسد او را نقد و رخت
۲۶	N	پس عدوی جان صراف است قلب	*	دشمن درویش که بود غیر کلب
۲۷	N	انبیا با دشمنان بر می‌تنند	*	پس ملایک رب سلم می‌زنند
۲۸	N	کاین چراغی را که هست او نور کار	*	از پف و دمهای دزدان دور دار
۲۹	N	دزد و قلاب است خصم نور بس	*	زین دو ای فریادرس فریاد رس
۳۰	N	روشنی بر دفتر چارم بریز	*	کافتاب از چرخ چارم کرد خیز
۳۱	N	هین ز چارم نور ده خورشیدوار	*	تا بتابد بر بلاد و بر دیار
۳۲	N	هر کش افسانه بخواند افسانه است	*	و انکه دیدش نقد خود مردانه است
۳۳	N	آب نیل است و به قبطی خون نمود	*	قوم موسی را نه خون بد آب بود
۳۴	N	دشمن این حرف این دم در نظر	*	شد ممثل سر نگون اندر سقر
۳۵	N	ای ضیاء الحق تو دیدی حال او	*	حق نمودت پاسخ افعال او
۳۶	N	دیده‌ی غیبت چو غیب است اوستاد	*	کم مبادا زین جهان این دید و داد
۳۷	N	این حکایت را که نقد وقت ماست	*	گر تمامش می‌کنی اینجا رواست
۳۸	N	ناکسان را ترک کن بهر کسان	*	قصه را پایان بر و مخلص رسان
۳۹	N	این حکایت گر نشد آن جا تمام	*	چارمین جلد است آرش در نظام

block:4002

vol.4 (2)

۴۰	N	اندر آن بودیم کان شخص از عسس	*	راند اندر باغ از خوفی فرس
۴۱	N	بود اندر باغ آن صاحب جمال	*	کز غمش این در عنا بد هشت سال
۴۲	N	سایه‌ی او را نبود امکان دید	*	همچو عنقا وصف او را می‌شنید
۴۳	N	جز یکی لقیه که اول از قضا	*	بر وی افتاد و شد او را دل ربا
۴۴	N	بعد از آن چندان که می‌کوشید او	*	خود مجالش می‌نداد آن تند خو
۴۵	N	نه به لابه چاره بودش نه به مال	*	چشم پر و بی‌طمع بود آن نهال
۴۶	N	عاشق هر پیشه‌ای و مطلبی	*	حق بیالود اول کارش لبی
۴۷	N	چون بد آن آسیب در جست آمدند	*	پیش پاشان می‌نهد هر روز بند
۴۸	N	چون در افگندش به جست و جوی کار	*	بعد از آن در بست که کابین بیار
۴۹	N	هم بر آن بو می‌تنند و می‌روند	*	هر دمی راجی و آیس می‌شوند
۵۰	N	هر کسی را هست اومید بری	*	که گشادندش در آن روزی دری
۵۱	N	باز در بستندش و آن در پرست	*	بر همان اومید آتش پا شده‌ست
۵۲	N	چون در آمد خوش در آن باغ آن جوان	*	خود فرو شد پا به گنجش ناگهان
۵۳	N	مر عسس را ساخته یزدان سبب	*	تا ز بیم او دود در باغ شب
۵۴	N	بیند آن معشوقه را او با چراغ	*	طالب انگشتری در جوی باغ
۵۵	N	پس قرین می‌کرد از ذوق آن نفس	*	با ثنای حق دعای آن عسس
۵۶	N	که زیان کردم عسس را از گریز	*	بیست چندان سیم و زر بر وی بریز
۵۷	N	از عوانی مر و را آزاد کن	*	آن چنان که شادم او را شاد کن
۵۸	N	سعد دارش این جهان و آن جهان	*	از عوانی و سگی‌اش وارهان
۵۹	N	گر چه خوی آن عوان هست ای خدا	*	که هماره خلق را خواهد بلا
۶۰	N	گر خبر آید که شه جرمی نهاد	*	بر مسلمانان شود او زفت و شاد
۶۱	N	ور خبر آید که شه رحمت نمود	*	از مسلمانان فگند آن را به جود
۶۲	N	ماتمی در جان او افتد از آن	*	صد چنین ادبارها دارد عوان
۶۳	N	او عوان را در دعا در می‌کشید	*	کز عوان او را چنان راحت رسید
۶۴	N	بر همه زهر و بر او تریاق بود	*	آن عوان پیوند آن مشتاق بود
۶۵	N	پس بد مطلق نباشد در جهان	*	بد به نسبت باشد این را هم بدان
۶۶	N	در زمانه هیچ زهر و قند نیست	*	که یکی را پا دگر را بند نیست
۶۷	N	مر یکی را پا دگر را پای‌بند	*	مر یکی را زهر و بر دیگر چو قند
۶۸	N	زهر مار آن مار را باشد حیات	*	نسبتش با آدمی باشد ممات
۶۹	N	خلق آبی را بود دریا چو باغ	*	خلق خاکی را بود آن مرگ و داغ
۷۰	N	همچنین بر می‌شمر ای مرد کار	*	نسبت این از یکی کس تا هزار
۷۱	N	زید اندر حق آن شیطان بود	*	در حق شخصی دگر سلطان بود
۷۲	N	آن بگوید زید صدیق سنی است	*	وین بگوید زید گبر کشتنی است
۷۳	N	زید یک ذات است بر آن یک جنان	*	او بر این دیگر همه رنج و زیان
۷۴	N	گر تو خواهی کاو ترا باشد شکر	*	پس و را از چشم عشاقش نگر
۷۵	N	منگر از چشم خودت آن خوب را	*	بین به چشم طالبان مطلوب را
۷۶	N	چشم خود بر بند ز آن خوش چشم تو	*	عاریت کن چشم از عشاق او
۷۷	N	بلک از او کن عاریت چشم و نظر	*	پس ز چشم او به روی او نگر
۷۸	N	تا شوی ایمن ز سیری و ملال	*	گفت کان اللَّه له زین ذو الجلال
۷۹	N	چشم او من باشم و دست و دلش	*	تا رهد از مدبریها مقبلش
۸۰	N	هر چه مکروه است چون شد او دلیل	*	سوی محبوبت حبیب است و خلیل

block:4003

title of 4003

۸۱	N	آن یکی واعظ چو بر تخت آمدی	*	قاطعان راه را داعی شدی
۸۲	N	دست بر می‌داشت یا رب رحم ران	*	بر بدان و مفسدان و طاغیان
۸۳	N	بر همه‌ی تسخر کنان اهل خیر	*	بر همه‌ی کافر دلان و اهل دیر
۸۴	N	می‌نکردی او دعا بر اصفیا	*	می‌نکردی جز خبیثان را دعا
۸۵	N	مر و را گفتند کاین معهود نیست	*	دعوت اهل ضلالت جود نیست
۸۶	N	گفت نیکویی از اینها دیده‌ام	*	من دعاشان زین سبب بگزیده‌ام
۸۷	N	خبث و ظلم و جور چندان ساختند	*	که مرا از شر به خیر انداختند
۸۸	N	هر گهی که رو به دنیا کردمی	*	من از ایشان زخم و ضربت خوردمی
۸۹	N	کردمی از زخم آن جانب پناه	*	باز آوردندمی گرگان به راه
۹۰	N	چون سبب ساز صلاح من شدند	*	پس دعاشان بر من است ای هوشمند
۹۱	N	بنده می‌نالد به حق از درد و نیش	*	صد شکایت می‌کند از رنج خویش
۹۲	N	حق همی‌گوید که آخر رنج و درد	*	مر ترا لابه‌کنان و راست کرد
۹۳	N	این گله ز آن نعمتی کن کت زند	*	از در ما دور و مطرودت کند
۹۴	N	در حقیقت هر عدو داروی تست	*	کیمیا و نافع و دل جوی تست
۹۵	N	که از او اندر گریزی در خلا	*	استعانت جویی از لطف خدا
۹۶	N	در حقیقت دوستانت دشمنند	*	که ز حضرت دور و مشغولت کنند
۹۷	N	هست حیوانی که نامش اشغر است	*	او به زخم چوب زفت و لمتر است
۹۸	N	تا که چوبش می‌زنی به می‌شود	*	او ز زخم چوب فربه می‌شود
۹۹	N	نفس مومن اشغری آمد یقین	*	کاو به زخم رنج زفت است و سمین
۱۰۰	N	زین سبب بر انبیا رنج و شکست	*	از همه خلق جهان افزون‌تر است
۱۰۱	N	تا ز جانها جانشان شد زفت‌تر	*	که ندیدند آن بلا قوم دگر
۱۰۲	N	پوست از دارو بلاکش می‌شود	*	چون ادیم طایفی خوش می‌شود
۱۰۳	N	ور نه تلخ و تیز مالیدی در او	*	گنده گشتی ناخوش و ناپاک بو
۱۰۴	N	آدمی را پوست نامد بوغ دان	*	از رطوبتها شده زشت و گران
۱۰۵	N	تلخ و تیز و مالش بسیار ده	*	تا شود پاک و لطیف و بافره
۱۰۶	N	ور نمی‌تانی رضا ده ای عیار	*	گر خدا رنجت دهد بی‌اختیار
۱۰۷	N	که بلای دوست تطهیر شماست	*	علم او بالای تدبیر شماست
۱۰۸	N	چون صفا بیند بلا شیرین شود	*	خوش شود دارو چو صحت بین شود
۱۰۹	N	برد بیند خویش را در عین مات	*	پس بگوید اقتلونی یا ثقات
۱۱۰	N	این عوان در حق غیری سود شد	*	لیک اندر حق خود مردود شد
۱۱۱	N	رحم ایمانی از او ببریده شد	*	کین شیطانی بر او پیچیده شد
۱۱۲	N	کارگاه خشم گشت و کین‌وری	*	کینه دان اصل ضلال و کافری

block:4004

title of 4004

۱۱۳	N	گفت عیسی را یکی هشیار سر	*	چیست در هستی ز جمله صعب‌تر
۱۱۴	N	گفتش ای جان صعب‌تر خشم خدا	*	که از آن دوزخ همی‌لرزد چو ما
۱۱۵	N	گفت از این خشم خدا چه بود امان	*	گفت ترک خشم خویش اندر زمان
۱۱۶	N	پس عوان که معدن این خشم گشت	*	خشم زشتش از سبع هم در گذشت
۱۱۷	N	چه امیدستش به رحمت جز مگر	*	باز گردد ز آن صفت آن بی‌هنر
۱۱۸	N	گر چه عالم را از ایشان چاره نیست	*	این سخن اندر ضلال افکندنی است
۱۱۹	N	چاره نبود هر جهان را از چمین	*	لیک نبود آن چمین ماء معین

block:4005

title of 4005

۱۲۰	N	چون که تنهایش بدید آن ساده مرد	*	زود او قصد کنار و بوسه کرد
۱۲۱	N	بانگ بر وی زد به هیبت آن نگار	*	که مرو گستاخ ادب را هوش دار
۱۲۲	N	گفت آخر خلوت است و خلق نی	*	آب حاضر تشنه‌ای همچون منی
۱۲۳	N	کس نمی‌جنبد در این جا جز که باد	*	کیست حاضر کیست مانع زین گشاد
۱۲۴	N	گفت ای شیدا تو ابله بوده‌ای	*	ابلهی و ز عاقلان نشنوده‌ای
۱۲۵	N	باد را دیدی که می‌جنبد بدان	*	باد جنبانی است اینجا باد ران
۱۲۶	N	مروحه‌ی تصریف صنع ایزدش	*	زد بر این باد و همی‌جنباندش
۱۲۷	N	جزو بادی که به حکم مادر است	*	باد بیزن تا نجنبانی نجست
۱۲۸	N	جنبش این جزو باد ای ساده مرد	*	بی‌تو و بی‌بادبیزن سر نکرد
۱۲۹	N	جنبش باد نفس کاندر لب است	*	تابع تصریف جان و قالب است
۱۳۰	N	گاه دم را مدح و پیغامی کنی	*	گاه دم را هجو و دشنامی کنی
۱۳۱	N	پس بدان احوال دیگر بادها	*	که ز جزوی کل همی‌بیند نهی
۱۳۲	N	باد را حق گه بهاری می‌کند	*	در دی‌اش زین لطف عاری می‌کند
۱۳۳	N	بر گروه عاد صرصر می‌کند	*	باز بر هودش معطر می‌کند
۱۳۴	N	می‌کند یک باد را زهر سموم	*	مر صبا را می‌کند خرم قدوم
۱۳۵	N	باد دم را بر تو بنهاد او اساس	*	تا کنی هر باد را بر وی قیاس
۱۳۶	N	دم نمی‌گردد سخن بی‌لطف و قهر	*	بر گروهی شهد و بر قومی است زهر
۱۳۷	N	مروحه جنبان پی انعام کس	*	و ز برای قهر هر پشه و مگس
۱۳۸	N	مروحه‌ی تقدیر ربانی چرا	*	پر نباشد ز امتحان و ابتلا
۱۳۹	N	چون که جزو باد دم یا مروحه	*	نیست الا مفسده یا مصلحه
۱۴۰	N	این شمال و این صبا و این دبور	*	کی بود از لطف و از انعام دور
۱۴۱	N	یک کف گندم ز انباری ببین	*	فهم کن کان جمله باشد همچنین
۱۴۲	N	کل باد از برج باد آسمان	*	کی جهد بی‌مروحه‌ی آن باد ران
۱۴۳	N	بر سر خرمن به وقت انتقاد	*	نه که فلاحان ز حق جویند باد
۱۴۴	N	تا جدا گردد ز گندم کاهها	*	تا به انباری رود یا چاهها
۱۴۵	N	چون بماند دیر آن باد وزان	*	جمله را بینی به حق لابه‌کنان
۱۴۶	N	همچنین در طلق آن باد ولاد	*	گر نیاید بانگ درد آید که داد
۱۴۷	N	گر نمی‌دانند کش راننده اوست	*	باد را پس کردن زاری چه خوست
۱۴۸	N	اهل کشتی همچنین جویای باد	*	جمله خواهانش از آن رب العباد
۱۴۹	N	همچنین در درد دندانها ز باد	*	دفع می‌خواهی به سوز و اعتقاد
۱۵۰	N	از خدا لابه‌کنان آن جندیان	*	که بده باد ظفر ای کامران
۱۵۱	N	رقعه‌ی تعویذ می‌خواهند نیز	*	در شکنجه‌ی طلق زن از هر عزیز
۱۵۲	N	پس همه دانسته‌اند آن را یقین	*	که فرستد باد رب العالمین
۱۵۳	N	پس یقین در عقل هر داننده هست	*	اینکه با جنبنده جنباننده هست
۱۵۴	N	گر تو او را می‌نبینی در نظر	*	فهم کن آن را به اظهار اثر
۱۵۵	N	تن به جان جنبد نمی‌بینی تو جان	*	لیک از جنبیدن تن جان بدان
۱۵۶	N	گفت او گر ابلهم من در ادب	*	زیرکم اندر وفا و در طلب
۱۵۷	N	گفت ادب این بود خود که دیده شد	*	آن دگر را خود همی‌دانی تو لد

block:4006

title of 4006

۱۵۸	N	صوفیی آمد به سوی خانه روز	*	خانه یک در بود و زن با کفش دوز
۱۵۹	N	جفت گشته با رهی خویش زن	*	اندر آن یک حجره از وسواس تن
۱۶۰	N	چون بزد صوفی به جد در چاشت‌گاه	*	هر دو درماندند نه حیلت نه راه
۱۶۱	N	هیچ معهودش نبد کاو آن زمان	*	سوی خانه باز گردد از دکان
۱۶۲	N	قاصدا آن روز بی‌وقت آن مروع	*	از خیالی کرد تا خانه رجوع
۱۶۳	N	اعتماد زن بر آن کاو هیچ بار	*	این زمان با خانه نامد او ز کار
۱۶۴	N	آن قیاسش راست نامد از قضا	*	گر چه ستار است هم بدهد سزا
۱۶۵	N	چون که بد کردی بترس ایمن مباش	*	ز انکه تخم است و برویاند خداش
۱۶۶	N	چند گاهی او بپوشاند که تا	*	آیدت ز آن بد پشیمان و حیا
۱۶۷	N	عهد عمر آن امیر مومنان	*	داد دزدی را به جلاد و عوان
۱۶۸	N	بانگ زد آن دزد کای میر دیار	*	اولین بار است جرمم زینهار
۱۶۹	N	گفت عمر حاش لله که خدا	*	بار اول قهر بارد در جزا
۱۷۰	N	بارها پوشد پی اظهار فضل	*	باز گیرد از پی اظهار عدل
۱۷۱	N	تا که این هر دو صفت ظاهر شود	*	آن مبشر گردد این منذر شود
۱۷۲	N	بارها زن نیز این بد کرده بود	*	سهل بگذشت آن و سهلش می‌نمود
۱۷۳	N	آن نمی‌دانست عقل پای سست	*	که سبو دایم ز جو ناید درست
۱۷۴	N	آن چنانش تنگ آورد آن قضا	*	که منافق را کند مرگ فجا
۱۷۵	N	نه طریق و نه رفیق و نه امان	*	دست کرده آن فرشته سوی جان
۱۷۶	N	آن چنان کاین زن در آن حجره‌ی جفا	*	خشک شد او و حریفش ز ابتلا
۱۷۷	N	گفت صوفی با دل خود کای دو گبر	*	از شما کینه کشم لیکن به صبر
۱۷۸	N	لیک نادانسته آرم این نفس	*	تا که هر گوشی ننوشد این جرس
۱۷۹	N	از شما پنهان کشد کینه محق	*	اندک اندک همچو بیماری دق
۱۸۰	N	مرد دق باشد چو یخ هر لحظه کم	*	لیک پندارد به هر دم بهترم
۱۸۱	N	همچو کفتاری که می‌گیرند و او	*	غره‌ی آن گفت کاین کفتار کو
۱۸۲	N	هیچ پنهان خانه آن زن را نبود	*	سمج و دهلیز و ره بالا نبود
۱۸۳	N	نه تنوری که در آن پنهان شود	*	نه جوالی که حجاب آن شود
۱۸۴	N	همچو عرصه‌ی پهن روز رستخیز	*	نه گو و نه پشته نه جای گریز
۱۸۵	N	گفت یزدان وصف این جای حرج	*	بهر محشر لا تری فیها عوج

block:4007

title of 4007

۱۸۶	N	چادر خود را بر او افکند زود	*	مرد را زن ساخت و در را بر گشود
۱۸۷	N	زیر چادر مرد رسوا و عیان	*	سخت پیدا چون شتر بر نردبان
۱۸۸	N	گفت خاتونی است از اعیان شهر	*	مر و را از مال و اقبال است بهر
۱۸۹	N	در ببستم تا کسی بیگانه‌ای	*	در نیاید زود نادانانه‌ای
۱۹۰	N	گفت صوفی چیستش هین خدمتی	*	تا بر آرم بی‌سپاس و منتی
۱۹۱	N	گفت میلش خویشی و پیوستگی است	*	نیک خاتونی است حق داند که کی است
۱۹۲	N	خواست دختر را ببیند زیر دست	*	اتفاقا دختر اندر مکتب است
۱۹۳	N	باز گفت ار آرد باشد یا سبوس	*	می‌کنم او را به جان و دل عروس
۱۹۴	N	یک پسر دارد که اندر شهر نیست	*	خوب و زیرک چابک و مکسب کنی است
۱۹۵	N	گفت صوفی ما فقیر و زار و کم	*	قوم خاتون مال‌دار و محتشم
۱۹۶	N	کی بود این کفو ایشان در زواج	*	یک در از چوب و دری دیگر ز عاج
۱۹۷	N	کفو باید هر دو جفت اندر نکاح	*	ور نه تنگ آید نماند ارتیاح

block:4008

title of 4008

۱۹۸	N	گفت گفتم من چنین عذری و او	*	گفت نه من نیستم اسباب جو
۱۹۹	N	ما ز مال و زر ملول و تخمه‌ایم	*	ما به حرص و جمع نه چون عامه‌ایم
۲۰۰	N	قصد ما ستر است و پاکی و صلاح	*	در دو عالم خود بدان باشد فلاح
۲۰۱	N	باز صوفی عذر درویشی بگفت	*	و آن مکرر کرد تا نبود نهفت
۲۰۲	N	گفت زن من هم مکرر کرده‌ام	*	بی‌جهازی را مقرر کرده‌ام
۲۰۳	N	اعتقاد اوست راسختر ز کوه	*	که ز صد فقرش نمی‌آید شکوه
۲۰۴	N	او همی‌گوید مرادم عفت است	*	از شما مقصود صدق و همت است
۲۰۵	N	گفت صوفی خود جهاز و مال ما	*	دید و می‌بیند هویدا و خفا
۲۰۶	N	خانه‌ی تنگی مقام یک تنی	*	که در او پنهان نماند سوزنی
۲۰۷	N	باز ستر و پاکی و زهد و صلاح	*	او ز ما به داند اندر انتصاح
۲۰۸	N	به ز ما می‌داند او احوال ستر	*	وز پس و پیش و سر و دنبال ستر
۲۰۹	N	ظاهرا او بی‌جهاز و خادم است	*	وز صلاح و ستر او خود عالم است
۲۱۰	N	شرح مستوری ز بابا شرط نیست	*	چون بر او پیدا چو روز روشنی است
۲۱۱	N	این حکایت را بدان گفتم که تا	*	لاف کم بافی چو رسوا شد خطا
۲۱۲	N	مر ترا ای هم به دعوی مستزاد	*	این بده‌ستت اجتهاد و اعتقاد
۲۱۳	N	چون زن صوفی تو خاین بوده‌ای	*	دام مکر اندر دغا بگشوده‌ای
۲۱۴	N	که ز هر ناشسته رویی کپ زنی	*	شرم داری و ز خدای خویش نی

block:4009

title of 4009

۲۱۵	N	از پی آن گفت حق خود را بصیر	*	که بود دید وی‌ات هر دم نذیر
۲۱۶	N	از پی آن گفت حق خود را سمیع	*	تا ببندی لب ز گفتار شنیع
۲۱۷	N	از پی آن گفت حق خود را علیم	*	تا نیندیشی فسادی تو ز بیم
۲۱۸	N	نیست اینها بر خدا اسم علم	*	که سیه کافور دارد نام هم
۲۱۹	N	اسم مشتق است و اوصاف قدیم	*	نه مثال علت اولی سقیم
۲۲۰	N	ور نه تسخر باشد و طنز و دها	*	کر را سامع ضریران را ضیا
۲۲۱	N	یا علم باشد حیی نام وقیح	*	یا سیاه زشت را نام صبیح
۲۲۲	N	طفلک نوزاده را حاجی لقب	*	یا لقب غازی نهی بهر نسب
۲۲۳	N	گر بگویند این لقبها در مدیح	*	تا ندارد آن صفت نبود صحیح
۲۲۴	N	تسخر و طنزی بود آن یا جنون	*	پاک حق عما یقول الظالمون
۲۲۵	N	من همی‌دانستمت پیش از وصال	*	که نکو رویی و لیکن بد خصال
۲۲۶	N	من همی‌دانستمت پیش از لقا	*	کز ستیزه راسخی اندر شقا
۲۲۷	N	چون که چشمم سرخ باشد در عمش	*	دانمش ز آن درد گر کم بینمش
۲۲۸	N	تو مرا چون بره دیدی بی‌شبان	*	تو گمان بردی ندارم پاسبان
۲۲۹	N	عاشقان از درد ز آن نالیده‌اند	*	که نظر ناجایگه مالیده‌اند
۲۳۰	N	بی‌شبان دانسته‌اند آن ظبی را	*	رایگان دانسته‌اند آن سبی را
۲۳۱	N	تا ز غمزه تیر آمد بر جگر	*	که منم حارس گزافه کم نگر
۲۳۲	N	کی کم از بره کم از بزغاله‌ام	*	که نباشد حارس از دنباله‌ام
۲۳۳	N	حارسی دارم که ملکش می‌سزد	*	داند او بادی که آن بر من وزد
۲۳۴	N	سرد بود آن باد یا گرم آن علیم	*	نیست غافل نیست غایب ای سقیم
۲۳۵	N	نفس شهوانی ز حق کر است و کور	*	من به دل کوریت می‌دیدم ز دور
۲۳۶	N	هشت سالت ز آن نپرسیدم به هیچ	*	که پرت دیدم ز جهل پیچ پیچ
۲۳۷	N	خود چه پرسم آن که او باشد به تون	*	که تو چونی چون بود او سر نگون

block:4010

title of 4010

۲۳۸	N	شهوت دنیا مثال گلخن است	*	که از او حمام تقوی روشن است
۲۳۹	N	لیک قسم متقی زین تون صفاست	*	ز انکه در گرمابه است و در نقاست
۲۴۰	N	اغنیا ماننده‌ی سرگین کشان	*	بهر آتش کردن گرمابه بان
۲۴۱	N	اندر ایشان حرص بنهاده خدا	*	تا بود گرمابه گرم و بانوا
۲۴۲	N	ترک این تون گوی و در گرمابه ران	*	ترک تون را عین آن گرمابه دان
۲۴۳	N	هر که در تون است او چون خادم است	*	مر و را که صابر است و حازم است
۲۴۴	N	هر که در حمام شد سیمای او	*	هست پیدا بر رخ زیبای او
۲۴۵	N	تونیان را نیز سیما آشکار	*	از لباس و از دخان و از غبار
۲۴۶	N	ور نبینی روش بویش را بگیر	*	بو عصا آمد برای هر ضریر
۲۴۷	N	ور نداری بو در آرش در سخن	*	از حدیث نو بدان راز کهن
۲۴۸	N	پس بگوید تو نیی صاحب ذهب	*	بیست سله چرک بردم تا به شب
۲۴۹	N	حرص تو چون آتش است اندر جهان	*	باز کرده هر زبانه صد دهان
۲۵۰	N	پیش عقل این زر چو سرگین ناخوش است	*	گر چه چون سرگین فروغ آتش است
۲۵۱	N	آفتابی که دم از آتش زند	*	چرک تر را لایق آتش کند
۲۵۲	N	آفتاب آن سنگ را هم کرد زر	*	تا به تون حرص افتد صد شرر
۲۵۳	N	آن که گوید مال گرد آورده‌ام	*	چیست یعنی چرک چندین برده‌ام
۲۵۴	N	این سخن گر چه که رسوایی فزاست	*	در میان تونیان زین فخرهاست
۲۵۵	N	که تو شش سله کشیدی تا به شب	*	من کشیدم بیست سله بی‌کرب
۲۵۶	N	آن که در تون زاد و پاکی را ندید	*	بوی مشک آرد بر او رنجی پدید

block:4011

title of 4011

۲۵۷	N	آن یکی افتاد بی‌هوش و خمید	*	چون که در بازار عطاران رسید
۲۵۸	N	بوی عطرش زد ز عطاران راد	*	تا بگردیدش سر و بر جا فتاد
۲۵۹	N	همچو مردار اوفتاد او بی‌خبر	*	نیم روز اندر میان رهگذر
۲۶۰	N	جمع آمد خلق بر وی آن زمان	*	جملگان لا حول گو درمان کنان
۲۶۱	N	آن یکی کف بر دل او می‌براند	*	و ز گلاب آن دیگری بر وی فشاند
۲۶۲	N	او نمی‌دانست کاندر مرتعه	*	از گلاب آمد و را آن واقعه
۲۶۳	N	آن یکی دستش همی‌مالید و سر	*	و آن دگر که گل همی‌آورد تر
۲۶۴	N	آن بخور عود و شکر زد بهم	*	و آن دگر از پوشش‌اش می‌کرد کم
۲۶۵	N	و آن دگر نبضش که تا چون می‌جهد	*	و آن دگر بوی از دهانش می‌ستد
۲۶۶	N	تا که می‌خورده‌ست، یا بنگ و حشیش	*	خلق در ماندند اندر بی‌هشیش
۲۶۷	N	پس خبر بردند خویشان را شتاب	*	که فلان افتاده است آن جا خراب
۲۶۸	N	کس نمی‌داند که چون مصروع گشت	*	یا چه شد کاو را فتاد از بام طشت
۲۶۹	N	یک برادر داشت آن دباغ زفت	*	گربز و دانا بیامد زود تفت
۲۷۰	N	اندکی سرگین سگ در آستین	*	خلق را بشکافت و آمد با حنین
۲۷۱	N	گفت من رنجش همی‌دانم ز چیست	*	چون سبب دانی دوا کردن جلی است
۲۷۲	N	چون سبب معلوم نبود مشکل است	*	داروی رنج و در آن صد محمل است
۲۷۳	N	چون بدانستی سبب را سهل شد	*	دانش اسباب دفع جهل شد
۲۷۴	N	گفت با خود هستش اندر مغز و رگ	*	توی بر تو بوی آن سرگین سگ
۲۷۵	N	تا میان اندر حدث او تا به شب	*	غرق دباغی است او روزی طلب
۲۷۶	N	پس چنین گفته است جالینوس مه	*	آن چه عادت داشت بیمار آنش ده
۲۷۷	N	کز خلاف عادت است آن رنج او	*	پس دوای رنجش از معتاد جو
۲۷۸	N	چون جعل گشته است از سرگین کشی	*	از گلاب آید جعل را بی‌هشی
۲۷۹	N	هم از آن سرگین سگ داروی اوست	*	که بد آن او را همی معتاد و خوست
۲۸۰	N	الخبیثات الخبیثین را بخوان	*	رو و پشت این سخن را باز دان
۲۸۱	N	ناصحان او را به عنبر یا گلاب	*	می‌دوا سازند بهر فتح باب
۲۸۲	N	مر خبیثان را نسازد طیبات	*	در خور و لایق نباشد ای ثقات
۲۸۳	N	چون ز عطر وحی کژ گشتند و گم	*	بد فغانشان که‌ تَطَیَّرْنا بِکُمْ
۲۸۴	N	رنج و بیماری است ما را این مقال	*	نیست نیکو وعظتان ما را به فال
۲۸۵	N	گر بیاغازید نصحی آشکار	*	ما کنیم آن دم شما را سنگسار
۲۸۶	N	ما به لغو و لهو فربه گشته‌ایم	*	در نصیحت خویش را نسرشته‌ایم
۲۸۷	N	هست قوت ما دروغ و لاف و لاغ	*	شورش معده است ما را زین بلاغ
۲۸۸	N	رنج را صد تو و افزون می‌کنید	*	عقل را دارو به افیون می‌کنید

block:4012

title of 4012

۲۸۹	N	خلق را می‌راند از وی آن جوان	*	تا علاجش را نبینند آن کسان
۲۹۰	N	سر به گوشش برد همچون رازگو	*	پس نهاد آن چیز بر بینی او
۲۹۱	N	کاو به کف سرگین سگ ساییده بود	*	داروی مغز پلید آن دیده بود
۲۹۲	N	ساعتی شد مرد جنبیدن گرفت	*	خلق گفتند این فسونی بد شگفت
۲۹۳	N	کاین بخواند افسون به گوش او دمید	*	مرده بود افسون به فریادش رسید
۲۹۴	N	جنبش اهل فساد آن سو بود	*	که ز ناز و غمزه و ابرو بود
۲۹۵	N	هر که را مشک نصیحت سود نیست	*	لاجرم با بوی بد خو کردنی است
۲۹۶	N	مشرکان را ز آن نجس خوانده‌ست حق	*	کاندرون پشک زادند از سبق
۲۹۷	N	کرم کاو زاده‌ست در سرگین ابد	*	می‌نگرداند به عنبر خوی خود
۲۹۸	N	چون نزد بر وی نثار رش نور	*	او همه جسم است بی‌دل چون قشور
۲۹۹	N	ور ز رش نور حق قسمیش داد	*	همچو رسم مصر سرگین مرغ زاد
۳۰۰	N	لیک نه مرغ خسیس خانگی	*	بلکه مرغ دانش و فرزانگی
۳۰۱	N	تو بدان مانی کز آن نوری تهی	*	ز انکه بینی بر پلیدی می‌نهی
۳۰۲	N	از فراقت زرد شد رخسار و رو	*	برگ زردی میوه‌ی ناپخته تو
۳۰۳	N	دیگ ز آتش شد سیاه و دودفام	*	گوشت از سختی چنین مانده است خام
۳۰۴	N	هشت سالت جوش دادم در فراق	*	کم نشد یک ذره خامیت و نفاق
۳۰۵	N	غوره‌ی تو سنگ بسته کز سقام	*	غوره‌ها اکنون مویزند و تو خام

block:4013

title of 4013

۳۰۶	N	گفت عاشق امتحان کردم مگیر	*	تا ببینم تو حریفی یا ستیر
۳۰۷	N	من همی‌دانستمت بی‌امتحان	*	لیک کی باشد خبر همچون عیان
۳۰۸	N	آفتابی نام تو مشهور و فاش	*	چه زیان است ار بکردم ابتلاش
۳۰۹	N	تو منی من خویشتن را امتحان	*	می‌کنم هر روز در سود و زیان
۳۱۰	N	انبیا را امتحان کرده عدات	*	تا شده ظاهر از ایشان معجزات
۳۱۱	N	امتحان چشم خود کردم به نور	*	ای که چشم بد ز چشمان تو دور
۳۱۲	N	این جهان همچون خراب است و تو گنج	*	گر تفحص کردم از گنجت مرنج
۳۱۳	N	ز آن چنین بی‌خردگی کردم گزاف	*	تا زنم با دشمنان هر بار لاف
۳۱۴	N	تا زبانم چون ترا نامی نهد	*	چشم از این دیده گواهیها دهد
۳۱۵	N	گر شدم در راه حرمت راه زن	*	آمدم ای مه به شمشیر و کفن
۳۱۶	N	جز به دست خود مبرم پا و سر	*	که از این دستم نه از دست دگر
۳۱۷	N	از جدایی باز می‌رانی سخن	*	هر چه خواهی کن و لیکن این مکن
۳۱۸	N	در سخن آباد این دم راه شد	*	گفت امکان نیست چون بی‌گاه شد
۳۱۹	N	پوستها گفتیم و مغز آمد دفین	*	گر بمانیم این نماند همچنین

block:4014

title of 4014

۳۲۰	N	در جوابش بر گشاد آن یار لب	*	کز سوی ما روز و سوی تست شب
۳۲۱	N	حیله‌های تیره اندر داوری	*	پیش بینایان چرا می‌آوری
۳۲۲	N	هر چه در دل داری از مکر و رموز	*	پیش ما رسواست و پیدا همچو روز
۳۲۳	N	گر بپوشیمش ز بنده پروری	*	تو چرا بی‌رویی از حد می‌بری
۳۲۴	N	از پدر آموز کآدم در گناه	*	خوش فرود آمد به سوی پایگاه
۳۲۵	N	چون بدید آن عالم الاسرار را	*	بر دو پا استاد استغفار را
۳۲۶	N	بر سر خاکستر انده نشست	*	از بهانه شاخ تا شاخی نجست
۳۲۷	N	ربنا انا ظلمنا گفت و بس	*	چون که جانداران بدید از پیش و پس
۳۲۸	N	دید جانداران پنهان همچو جان	*	دور باش هر یکی تا آسمان
۳۲۹	N	که هلا پیش سلیمان مور باش	*	تا بنشکافد ترا این دور باش
۳۳۰	N	جز مقام راستی یک دم مه ایست	*	هیچ لالا مرد را چون چشم نیست
۳۳۱	N	کور اگر از پند پالوده شود	*	هر دمی او باز آلوده شود
۳۳۲	N	آدما تو نیستی کور از نظر	*	لیک إذا جاء القضاء عمی البصر
۳۳۳	N	عمرها باید به نادر گاه گاه	*	تا که بینا از قضا افتد به چاه
۳۳۴	N	کور را خود این قضا همراه اوست	*	که مر او را اوفتادن طبع و خوست
۳۳۵	N	در حدث افتد نداند بوی چیست	*	از من است این بوی یا ز آلودگی است
۳۳۶	N	ور کسی بر وی کند مشکی نثار	*	هم ز خود داند نه از احسان یار
۳۳۷	N	پس دو چشم روشن ای صاحب نظر	*	مر ترا صد مادر است و صد پدر
۳۳۸	N	خاصه چشم دل که آن هفتاد توست	*	وین دو چشم حس خوشه چین اوست
۳۳۹	N	ای دریغا ره زنان بنشسته‌اند	*	صد گره زیر زبانم بسته‌اند
۳۴۰	N	پای بسته چون رود خوش راهوار	*	بس گران بندی است این معذور دار
۳۴۱	N	این سخن اشکسته می‌آید دلا	*	کاین سخن در است غیرت آسیا
۳۴۲	N	در اگر چه خرد و اشکسته شود	*	توتیای دیده‌ی خسته شود
۳۴۳	N	ای در از اشکست خود بر سر مزن	*	کز شکستن روشنی خواهی شدن
۳۴۴	N	همچنین اشکسته بسته گفتنی است	*	حق کند آخر درستش کاو غنی است
۳۴۵	N	گندم ار بشکست و از هم در سکست	*	بر دکان آمد که نک نان درست
۳۴۶	N	تو هم ای عاشق چو جرمت گشت فاش	*	آب و روغن ترک کن اشکسته باش
۳۴۷	N	آن که فرزندان خاص آدمند	*	نفحه‌ی انا ظلمنا می‌دمند
۳۴۸	N	حاجت خود عرضه کن حجت مگو	*	همچو ابلیس لعین سخت رو
۳۴۹	N	سخت رویی گر و را شد عیب پوش	*	در ستیز و سخت رویی رو بکوش
۳۵۰	N	آن ابو جهل از پیمبر معجزی	*	خواست همچون کینه‌ور ترکی غزی
۳۵۱	N	لیک آن صدیق حق معجز نخواست	*	گفت این رو خود نگوید جز که راست
۳۵۲	N	کی رسد همچون تویی را کز منی	*	امتحان همچو من یاری کنی

block:4015

title of 4015

۳۵۳	N	مرتضی را گفت روزی یک عنود	*	کاو ز تعظیم خدا آگه نبود
۳۵۴	N	بر سر بامی و قصری بس بلند	*	حفظ حق را واقفی ای هوشمند
۳۵۵	N	گفت آری او حفیظ است و غنی	*	هستی ما را ز طفلی و منی
۳۵۶	N	گفت خود را اندر افکن هین ز بام	*	اعتمادی کن به حفظ حق تمام
۳۵۷	N	تا یقین گردد مرا ایقان تو	*	و اعتقاد خوب با برهان تو
۳۵۸	N	پس امیرش گفت خامش کن برو	*	تا نگردد جانت زین جرات گرو
۳۵۹	N	کی رسد مر بنده را که با خدا	*	آزمایش پیش آرد ز ابتلا
۳۶۰	N	بنده را کی زهره باشد کز فضول	*	امتحان حق کند ای گیج گول
۳۶۱	N	آن خدا را می‌رسد کاو امتحان	*	پیش آرد هر دمی با بندگان
۳۶۲	N	تا بما ما را نماید آشکار	*	که چه داریم از عقیده در سرار
۳۶۳	N	هیچ آدم گفت حق را که ترا	*	امتحان کردم در آن جرم و خطا
۳۶۴	N	تا ببینم غایت حلمت شها	*	اه که را باشد مجال این که را
۳۶۵	N	عقل تو از بس که آمد خیره‌سر	*	هست عذرت از گناه تو بتر
۳۶۶	N	آن که او افراشت سقف آسمان	*	تو چه دانی کردن او را امتحان
۳۶۷	N	ای ندانسته تو شر و خیر را	*	امتحان خود را کن آن گه غیر را
۳۶۸	N	امتحان خود چو کردی ای فلان	*	فارغ آیی ز امتحان دیگران
۳۶۹	N	چون بدانستی که شکر دانه‌ای	*	پس بدانی کاهل شکر خانه‌ای
۳۷۰	N	پس بدان بی‌امتحانی که اله	*	شکری نفرستدت ناجایگاه
۳۷۱	N	این بدان بی‌امتحان از علم شاه	*	چون سری نفرستدت در پایگاه
۳۷۲	N	هیچ عاقل افکند در ثمین	*	در میان مستراحی پر چمین
۳۷۳	N	ز انکه گندم را حکیم آگهی	*	هیچ نفرستد به انبار کهی
۳۷۴	N	شیخ را که پیشوا و رهبر است	*	گر مریدی امتحان کرد او خر است
۳۷۵	N	امتحانش گر کنی در راه دین	*	هم تو گردی ممتحن ای بی‌یقین
۳۷۶	N	جرات و جهلت شود عریان و فاش	*	او برهنه کی شود ز آن افتتاش
۳۷۷	N	گر بیاید ذره سنجد کوه را	*	بر درد ز آن که ترازوش ای فتی
۳۷۸	N	کز قیاس خود ترازو می‌تند	*	مرد حق را در ترازو می‌کند
۳۷۹	N	چون نگنجد او به میزان خرد	*	پس ترازوی خرد را بر درد
۳۸۰	N	امتحان همچون تصرف دان در او	*	تو تصرف بر چنان شاهی مجو
۳۸۱	N	چه تصرف کرد خواهد نقشها	*	بر چنان نقاش بهر ابتلا
۳۸۲	N	امتحانی گر بدانست و بدید	*	نی که هم نقاش آن بر وی کشید
۳۸۳	N	چه قدر باشد خود این صورت که بست	*	پیش صورتها که در علم وی است
۳۸۴	N	وسوسه‌ی این امتحان چون آمدت	*	بخت بد دان کامد و گردن زدت
۳۸۵	N	چون چنین وسواس دیدی زود زود	*	با خدا گرد و در آ اندر سجود
۳۸۶	N	سجده‌گه را تر کن از اشک روان	*	کای خدا تو وارهانم زین گمان
۳۸۷	N	آن زمان کت امتحان مطلوب شد	*	مسجد دین تو پر خروب شد

block:4016

title of 4016

۳۸۸	N	چون در آمد عزم داودی به تنگ	*	که بسازد مسجد اقصی به سنگ
۳۸۹	N	وحی کردش حق که ترک این بخوان	*	که ز دستت بر نیاید این مکان
۳۹۰	N	نیست در تقدیر ما آن که تو این	*	مسجد اقصی بر آری این گزین
۳۹۱	N	گفت جرمم چیست ای دانای راز	*	که مرا گویی که مسجد را مساز
۳۹۲	N	گفت بی‌جرمی تو خونها کرده‌ای	*	خون مظلومان به گردن برده‌ای
۳۹۳	N	که ز آواز تو خلقی بی‌شمار	*	جان بدادند و شدند آن را شکار
۳۹۴	N	خون بسی رفته‌ست بر آواز تو	*	بر صدای خوب جان پرداز تو
۳۹۵	N	گفت مغلوب تو بودم مست تو	*	دست من بر بسته بود از دست تو
۳۹۶	N	نه که هر مغلوب شه مرحوم بود	*	نه که المغلوب کالمعدوم بود
۳۹۷	N	گفت این مغلوب معدومی است کاو	*	جز به نسبت نیست معدوم ایقنوا
۳۹۸	N	این چنین معدوم کاو از خویش رفت	*	بهترین هستها افتاد و زفت
۳۹۹	N	او به نسبت با صفات حق فناست	*	در حقیقت در فنا او را بقاست
۴۰۰	N	جمله‌ی ارواح در تدبیر اوست	*	جمله‌ی اشباح هم در تیر اوست
۴۰۱	N	آن که او مغلوب اندر لطف ماست	*	نیست مضطر بلکه مختار ولاست
۴۰۲	N	منتهای اختیار آن است خود	*	که اختیارش گردد اینجا مفتقد
۴۰۳	N	اختیاری را نبودی چاشنی	*	گر نگشتی آخر او محو از منی
۴۰۴	N	در جهان گر لقمه و گر شربت است	*	لذت او فرع محو لذت است
۴۰۵	N	گر چه از لذات بی‌تاثیر شد	*	لذتی بود او و لذت‌گیر شد

block:4017

title of 4017

۴۰۶	N	گر چه برناید به جهد و زور تو	*	لیک مسجد را بر آرد پور تو
۴۰۷	N	کرده‌ی از کرده‌ی تست ای حکیم	*	مومنان را اتصالی دان قدیم
۴۰۸	N	مومنان معدود لیک ایمان یکی	*	جسمشان معدود لیکن جان یکی
۴۰۹	N	غیر فهم و جان که در گاو و خر است	*	آدمی را عقل و جانی دیگر است
۴۱۰	N	باز غیر جان و عقل آدمی	*	هست جانی در ولی آن دمی
۴۱۱	N	جان حیوانی ندارد اتحاد	*	تو مجو این اتحاد از روح باد
۴۱۲	N	گر خورد این نان نگردد سیر آن	*	ور کشد بار این نگردد او گران
۴۱۳	N	بلکه این شادی کند از مرگ او	*	از حسد میرد چو بیند برگ او
۴۱۴	N	جان گرگان و سگان هر یک جداست	*	متحد جانهای شیران خداست
۴۱۵	N	جمع گفتم جانهاشان من به اسم	*	کان یکی جان صد بود نسبت به جسم
۴۱۶	N	همچو آن یک نور خورشید سما	*	صد بود نسبت به صحن خانه‌ها
۴۱۷	N	لیک یک باشد همه انوارشان	*	چون که برگیری تو دیوار از میان
۴۱۸	N	چون نماند خانه‌ها را قاعده	*	مومنان مانند نفس واحده
۴۱۹	N	فرق و اشکالات آید زین مقال	*	ز انکه نبود مثل این باشد مثال
۴۲۰	N	فرق‌ها بی‌حد بود از شخص شیر	*	تا به شخص آدمی زاد دلیر
۴۲۱	N	لیک در وقت مثال ای خوش نظر	*	اتحاد از روی جان‌بازی نگر
۴۲۲	N	کان دلیر آخر مثال شیر بود	*	نیست مثل شیر در جمله‌ی حدود
۴۲۳	N	متحد نقشی ندارد این سرا	*	تا که مثلی وا نمایم من ترا
۴۲۴	N	هم مثال ناقصی دست آورم	*	تا ز حیرانی خرد را وا خرم
۴۲۵	N	شب به هر خانه چراغی می‌نهند	*	تا به نور آن ز ظلمت می‌رهند
۴۲۶	N	آن چراغ این تن بود نورش چو جان	*	هست محتاج فتیل و این و آن
۴۲۷	N	آن چراغ شش فتیله‌ی این حواس	*	جملگی بر خواب و خور دارد اساس
۴۲۸	N	بی‌خور و بی‌خواب نزید نیم دم	*	با خور و با خواب نزید نیز هم
۴۲۹	N	بی‌فتیل و روغنش نبود بقا	*	با فتیل و روغن او هم بی‌وفا
۴۳۰	N	ز انکه نور علتی‌اش مرگ جوست	*	چون زید که روز روشن مرگ اوست
۴۳۱	N	جمله حسهای بشر هم بی‌بقاست	*	ز انکه پیش نور روز حشر لاست
۴۳۲	N	نور حس و جان بابایان ما	*	نیست کلی فانی و لا چون گیا
۴۳۳	N	لیک مانند ستاره و ماهتاب	*	جمله محوند از شعاع آفتاب
۴۳۴	N	آن چنان که سوز و درد زخم کیک	*	محو گردد چون در آید مار الیک
۴۳۵	N	آن چنان که عور اندر آب جست	*	تا در آب از زخم زنبوران برست
۴۳۶	N	می‌کند زنبور بر بالا طواف	*	چون بر آرد سر ندارندش معاف
۴۳۷	N	آب ذکر حق و زنبور این زمان	*	هست یاد آن فلانه و آن فلان
۴۳۸	N	دم بخور در آب ذکر و صبر کن	*	تا رهی از فکر و وسواس کهن
۴۳۹	N	بعد از آن تو طبع آن آب صفا	*	خود بگیری جملگی سر تا به پا
۴۴۰	N	آن چنانک از آب آن زنبور شر	*	می‌گریزد از تو هم گیرد حذر
۴۴۱	N	بعد از آن خواهی تو دور از آب باش	*	که به سر هم طبع آبی خواجه‌تاش
۴۴۲	N	پس کسانی کز جهان بگذشته‌اند	*	لا نیند و در صفات آغشته‌اند
۴۴۳	N	در صفات حق صفات جمله‌شان	*	همچو اختر پیش آن خور بی‌نشان
۴۴۴	N	گر ز قرآن نقل خواهی ای حرون	*	خوان جمیع هم لدینا محضرون
۴۴۵	N	محضرون معدوم نبود نیک بین	*	تا بقای روحها دانی یقین
۴۴۶	N	روح محجوب از بقا بس در عذاب	*	روح واصل در بقا پاک از حجاب
۴۴۷	N	زین چراغ حس حیوان المراد	*	گفتمت هان تا نجویی اتحاد
۴۴۸	N	روح خود را متصل کن ای فلان	*	زود با ارواح قدس سالکان
۴۴۹	N	صد چراغت گر مرند ار بیستند	*	بس جدایند و یگانه نیستند
۴۵۰	N	ز آن همه جنگند این اصحاب ما	*	جنگ کس نشنید اندر انبیا
۴۵۱	N	ز انکه نور انبیا خورشید بود	*	نور حس ما چراغ و شمع و دود
۴۵۲	N	یک بمیرد یک بماند تا به روز	*	یک بود پژمرده دیگر با فروز
۴۵۳	N	جان حیوانی بود حی از غذا	*	هم بمیرد او به هر نیک و بذی
۴۵۴	N	گر بمیرد این چراغ و طی شود	*	خانه‌ی همسایه مظلم کی شود
۴۵۵	N	نور آن خانه چو بی‌این هم به پاست	*	پس چراغ حس هر خانه جداست
۴۵۶	N	این مثال جان حیوانی بود	*	نه مثال جان ربانی بود
۴۵۷	N	باز از هندوی شب چون ماه زاد	*	در سر هر روزنی نوری فتاد
۴۵۸	N	نور آن صد خانه را تو یک شمر	*	که نماند نور این بی‌آن دگر
۴۵۹	N	تا بود خورشید تابان بر افق	*	هست در هر خانه نور او قنق
۴۶۰	N	باز چون خورشید جان آفل شود	*	نور جمله خانه‌ها زایل شود
۴۶۱	N	این مثال نور آمد مثل نی	*	مر ترا هادی عدو را ره زنی
۴۶۲	N	بر مثال عنکبوت آن زشت خو	*	پرده‌های گنده را بر بافد او
۴۶۳	N	از لعاب خویش پرده‌ی نور کرد	*	دیده‌ی ادراک خود را کور کرد
۴۶۴	N	گردن اسب ار بگیرد بر خورد	*	ور بگیرد پاش بستاند لگد
۴۶۵	N	کم نشین بر اسب توسن بی‌لگام	*	عقل و دین را پیشوا کن و السلام
۴۶۶	N	اندر این آهنگ منگر سست و پست	*	کاندر این ره صبر و شق انفس است

block:4018

title of 4018

۴۶۷	N	چون سلیمان کرد آغاز بنا	*	پاک چون کعبه همایون چون منی
۴۶۸	N	در بنایش دیده می‌شد کر و فر	*	نی فسرده چون بناهای دگر
۴۶۹	N	در بنا هر سنگ کز که می‌سکست	*	فاش سیروا بی‌همی‌گفت از نخست
۴۷۰	N	همچو از آب و گل آدم‌کده	*	نور ز آهک پاره‌ها تابان شده
۴۷۱	N	سنگ بی‌حمال آینده شده	*	و آن در و دیوارها زنده شده
۴۷۲	N	حق همی‌گوید که دیوار بهشت	*	نیست چون دیوارها بی‌جان و زشت
۴۷۳	N	چون در و دیوار تن با آگهی است	*	زنده باشد خانه چون شاهنشهی است
۴۷۴	N	هم درخت و میوه هم آب زلال	*	با بهشتی در حدیث و در مقال
۴۷۵	N	ز انکه جنت را نه ز آلت بسته‌اند	*	بلکه از اعمال و نیت بسته‌اند
۴۷۶	N	این بنا ز آب و گل مرده بده‌ست	*	و آن بنا از طاعت زنده شده‌ست
۴۷۷	N	این به اصل خویش ماند پر خلل	*	و آن به اصل خود که علم است و عمل
۴۷۸	N	هم سریر و قصر و هم تاج و ثیاب	*	با بهشتی در سؤال و در جواب
۴۷۹	N	فرش بی‌فراش پیچیده شود	*	خانه بی‌مکناس روبیده شود
۴۸۰	N	خانه‌ی دل بین ز غم ژولیده شد	*	بی‌کناس از توبه‌ای روبیده شد
۴۸۱	N	تخت او سیار بی‌حمال شد	*	حلقه و در مطرب و قوال شد
۴۸۲	N	هست در دل زندگی دار الخلود	*	در زبانم چون نمی‌آید چه سود
۴۸۳	N	چون سلیمان در شدی هر بامداد	*	مسجد اندر بهر ارشاد عباد
۴۸۴	N	پند دادی گه به گفت و لحن و ساز	*	گه به فعل اعنی رکوعی یا نماز
۴۸۵	N	پند فعلی خلق را جذاب‌تر	*	که رسد در جان هر با گوش و کر
۴۸۶	N	اندر آن وهم امیری کم بود	*	در حشم تاثیر آن محکم بود

block:4019

title of 4019

۴۸۷	N	قصه‌ی عثمان که بر منبر برفت	*	چون خلافت یافت بشتابید تفت
۴۸۸	N	منبر مهتر که سه پایه بده‌ست	*	رفت بو بکر و دوم پایه نشست
۴۸۹	N	بر سوم پایه عمر در دور خویش	*	از برای حرمت اسلام و کیش
۴۹۰	N	دور عثمان آمد او بالای تخت	*	بر شد و بنشست آن محمود بخت
۴۹۱	N	پس سؤالش کرد شخصی بو الفضول	*	کان دو ننشستند بر جای رسول
۴۹۲	N	پس تو چون جستی از ایشان برتری	*	چون به رتبت تو از ایشان کمتری
۴۹۳	N	گفت اگر پایه‌ی سوم را بسپرم	*	وهم آید که مثال عمرم
۴۹۴	N	بر دوم پایه شوم من جای جو	*	گویی بو بکر است و این هم مثل او
۴۹۵	N	هست این بالا مقام مصطفی	*	وهم مثلی نیست با آن شه مرا
۴۹۶	N	بعد از آن بر جای خطبه آن ودود	*	تا به قرب عصر لب خاموش بود
۴۹۷	N	زهره نه کس را که گوید هین بخوان	*	یا برون آید ز مسجد آن زمان
۴۹۸	N	هیبتی بنشسته بد بر خاص و عام	*	پر شده نور خدا آن صحن و بام
۴۹۹	N	هر که بینا ناظر نورش بدی	*	کور ز آن خورشید هم گرم آمدی
۵۰۰	N	پس ز گرمی فهم کردی چشم کور	*	که بر آمد آفتابی بی‌فتور
۵۰۱	N	لیک این گرمی گشاید دیده را	*	تا ببیند عین هر بشنیده را
۵۰۲	N	گرمی‌اش را ضجرتی و حالتی	*	ز آن تبش دل را گشادی فسحتی
۵۰۳	N	کور چون شد گرم از نور قدم	*	از فرح گوید که من بینا شدم
۵۰۴	N	سخت خوش مستی ولی ای بو الحسن	*	پاره‌ای راه است تا بینا شدن
۵۰۵	N	این نصیب کور باشد ز آفتاب	*	صد چنین و الله اعلم بالصواب
۵۰۶	N	و انکه او آن نور را بینا بود	*	شرح او کی کار بو سینا بود
۵۰۷	N	ور شود صد تو که باشد این زبان	*	که بجنباند به کف پرده‌ی عیان
۵۰۸	N	وای بر وی گر بساید پرده را	*	تیغ اللهی کند دستش جدا
۵۰۹	N	دست چه بود خود سرش را بر کند	*	آن سری کز جهل سرها می‌کند
۵۱۰	N	این به تقدیر سخن گفتم ترا	*	ور نه خود دستش کجا و آن کجا
۵۱۱	N	خاله را خایه بدی خالو شدی	*	این به تقدیر آمده‌ست ار او بدی
۵۱۲	N	از زبان تا چشم کاو پاک از شک است	*	صد هزاران ساله گویم اندک است
۵۱۳	N	هین مشو نومید نور از آسمان	*	حق چو خواهد می‌رسد در یک زمان
۵۱۴	N	صد اثر در کانها از اختران	*	می‌رساند قدرتش در هر زمان
۵۱۵	N	اختر گردون ظلم را ناسخ است	*	اختر حق در صفاتش راسخ است
۵۱۶	N	چرخ پانصد ساله راه ای مستعین	*	در اثر نزدیک آمد با زمین
۵۱۷	N	سه هزاران سال و پانصد تا زحل	*	دم‌به‌دم خاصیتش آرد عمل
۵۱۸	N	درهمش آرد چو سایه در ایاب	*	طول سایه چیست پیش آفتاب
۵۱۹	N	وز نفوس پاک اختروش مدد	*	سوی اخترهای گردون می‌رسد
۵۲۰	N	ظاهر آن اختران قوام ما	*	باطن ما گشته قوام سما

block:4020

title of 4020

۵۲۱	N	پس به صورت عالم اصغر تویی	*	پس به معنی عالم اکبر تویی
۵۲۲	N	ظاهر آن شاخ اصل میوه است	*	باطنا بهر ثمر شد شاخ هست
۵۲۳	N	گر نبودی میل و اومید ثمر	*	کی نشاندی باغبان بیخ شجر
۵۲۴	N	پس به معنی آن شجر از میوه زاد	*	گر به صورت از شجر بودش ولاد
۵۲۵	N	مصطفی زین گفت کادم و انبیا	*	خلف من باشند در زیر لوا
۵۲۶	N	بهر این فرموده است آن ذو فنون	*	رمز نحن الاخرون السابقون
۵۲۷	N	گر به صورت من ز آدم زاده‌ام	*	من به معنی جد جد افتاده‌ام
۵۲۸	N	کز برای من بدش سجده‌ی ملک	*	وز پی من رفت بر هفتم فلک
۵۲۹	N	پس ز من زایید در معنی پدر	*	پس ز میوه زاد در معنی شجر
۵۳۰	N	اول فکر آخر آمد در عمل	*	خاصه فکری کاو بود وصف ازل
۵۳۱	N	حاصل اندر یک زمان از آسمان	*	می‌رود می‌آید ایدر کاروان
۵۳۲	N	نیست بر این کاروان این ره دراز	*	کی مفازه زفت آید با مفاز
۵۳۳	N	دل به کعبه می‌رود در هر زمان	*	جسم طبع دل بگیرد ز امتنان
۵۳۴	N	این دراز و کوتهی مر جسم راست	*	چه دراز و کوته آن جا که خداست
۵۳۵	N	چون خدا مر جسم را تبدیل کرد	*	رفتنش بی‌فرسخ و بی‌میل کرد
۵۳۶	N	صد امید است این زمان بردار گام	*	عاشقانه ای فتی خل الکلام
۵۳۷	N	گر چه پیله‌ی چشم بر هم می‌زنی	*	در سفینه خفته‌ای ره می‌کنی

block:4021

title of 4021

۵۳۸	N	بهر این فرمود پیغمبر که من	*	همچو کشتی‌ام به طوفان زمن
۵۳۹	N	ما و اصحابیم چون کشتی نوح	*	هر که دست اندر زند یابد فتوح
۵۴۰	N	چون که با شیخی تو دور از زشتیی	*	روز و شب سیاری و در کشتیی
۵۴۱	N	در پناه جان جان بخشی توی	*	کشتی اندر خفته‌ای ره می‌روی
۵۴۲	N	مگسل از پیغمبر ایام خویش	*	تکیه کم کن بر فن و بر کام خویش
۵۴۳	N	گر چه شیری چون روی ره بی‌دلیل	*	خویش بین و در ضلالی و ذلیل
۵۴۴	N	هین مپر الا که با پرهای شیخ	*	تا ببینی عون لشکرهای شیخ
۵۴۵	N	یک زمانی موج لطفش بال تست	*	آتش قهرش دمی حمال تست
۵۴۶	N	قهر او را ضد لطفش کم شمر	*	اتحاد هر دو بین اندر اثر
۵۴۷	N	یک زمان چون خاک سبزت می‌کند	*	یک زمان پر باد و گبزت می‌کند
۵۴۸	N	جسم عارف را دهد وصف جماد	*	تا بر او روید گل و نسرین شاد
۵۴۹	N	لیک او بیند نبیند غیر او	*	جز به مغز پاک ندهد خلد بو
۵۵۰	N	مغز را خالی کن از انکار یار	*	تا که ریحان یابد از گلزار یار
۵۵۱	N	تا بیابی بوی خلد از یار من	*	چون محمد بوی رحمن از یمن
۵۵۲	N	در صف معراجیان گر بیستی	*	چون براقت بر کشاند نیستی
۵۵۳	N	نه چو معراج زمینی تا قمر	*	بلکه چون معراج کلکی تا شکر
۵۵۴	N	نه چو معراج بخاری تا سما	*	بل چو معراج جنینی تا نهی
۵۵۵	N	خوش براقی گشت خنگ نیستی	*	سوی هستی آردت گر بیستی
۵۵۶	N	کوه و دریاها سمش مس می‌کند	*	تا جهان حس را پس می‌کند
۵۵۷	N	پا بکش در کشتی و می‌رو دوان	*	چون سوی معشوق جان جان روان
۵۵۸	N	دست نه و پای نه رو تا قدم	*	آن چنان که تاخت جانها از عدم
۵۵۹	N	بر دریدی در سخن پرده‌ی قیاس	*	گر نبودی سمع سامع را نعاس
۵۶۰	N	ای فلک بر گفت او گوهر بیار	*	از جهان او جهانا شرم دار
۵۶۱	N	گر بباری گوهرت صد تا شود	*	جامدت بیننده و گویا شود
۵۶۲	N	پس نثاری کرده باشی بهر خود	*	چون که هر سرمایه‌ی تو صد شود

block:4022

title of 4022

۵۶۳	N	هدیه‌ی بلقیس چل استر بده‌ست	*	بار آنها جمله خشت زر بده‌ست
۵۶۴	N	چون به صحرای سلیمانی رسید	*	فرش آن را جمله زر پخته دید
۵۶۵	N	بر سر زر تا چهل منزل براند	*	تا که زر را در نظر آبی نماند
۵۶۶	N	بارها گفتند زر را وابریم	*	سوی مخزن ما چه بیگار اندریم
۵۶۷	N	عرصه‌ای کش خاک زر ده دهی است	*	زر به هدیه بردن آن جا ابلهی است
۵۶۸	N	ای ببرده عقل هدیه تا اله	*	عقل آن جا کمتر است از خاک راه
۵۶۹	N	چون کساد هدیه آن جا شد پدید	*	شرمساریشان همی واپس کشید
۵۷۰	N	باز گفتند ار کساد و گر روا	*	چیست بر ما بنده فرمانیم ما
۵۷۱	N	گر زر و گر خاک ما را بردنی است	*	امر فرمانده بجا آوردنی است
۵۷۲	N	گر بفرمایند که واپس برید	*	هم به فرمان تحفه را باز آورید
۵۷۳	N	خنده‌ش آمد چون سلیمان آن بدید	*	کز شما من کی طلب کردم ثرید
۵۷۴	N	من نمی‌گویم مرا هدیه دهید	*	بلکه گفتم لایق هدیه شوید
۵۷۵	N	که مرا از غیب نادر هدیه‌هاست	*	که بشر آن را نیارد نیز خواست
۵۷۶	N	می‌پرستید اختری کاو زر کند	*	رو به او آرید کاو اختر کند
۵۷۷	N	می‌پرستید آفتاب چرخ را	*	خوار کرده جان عالی نرخ را
۵۷۸	N	آفتاب از امر حق طباخ ماست	*	ابلهی باشد که گوییم او خداست
۵۷۹	N	آفتابت گر بگیرد چون کنی	*	آن سیاهی زو تو چون بیرون کنی
۵۸۰	N	نه به درگاه خدا آری صداع	*	که سیاهی را ببر وا ده شعاع
۵۸۱	N	گر کشندت نیم شب خورشید کو	*	تا بنالی یا امان خواهی از او
۵۸۲	N	حادثات اغلب به شب واقع شود	*	و آن زمان معبود تو غایب بود
۵۸۳	N	سوی حق گر ز آستانه خم شوی	*	وا رهی از اختران محرم شوی
۵۸۴	N	چون شوی محرم گشایم با تو لب	*	تا ببینی آفتابی نیم شب
۵۸۵	N	جز روان پاک او را شرق نه	*	در طلوعش روز و شب را فرق نه
۵۸۶	N	روز آن باشد که او شارق شود	*	شب نماند شب چو او بارق شود
۵۸۷	N	چون نماید ذره پیش آفتاب	*	همچنان است آفتاب اندر لباب
۵۸۸	N	آفتابی را که رخشان می‌شود	*	دیده پیشش کند و حیران می‌شود
۵۸۹	N	همچو ذره بینی‌اش در نور عرش	*	پیش نور بی‌حد موفور عرش
۵۹۰	N	خوار و مسکین بینی او را بی‌قرار	*	دیده را قوت شده از کردگار
۵۹۱	N	کیمیایی که از او یک ما ثری	*	بر دخان افتاد گشت آن اختری
۵۹۲	N	نادر اکسیری که از وی نیم تاب	*	بر ظلامی زد بکردش آفتاب
۵۹۳	N	بو العجب میناگری کز یک عمل	*	بست چندین خاصیت را بر زحل
۵۹۴	N	باقی اخترها و گوهرهای جان	*	هم بر این مقیاس ای طالب بدان
۵۹۵	N	دیده‌ی حسی زبون آفتاب	*	دیده‌ی ربانیی جو و بیاب
۵۹۶	N	تا زبون گردد به پیش آن نظر	*	شعشعات آفتاب با شرر
۵۹۷	N	کان نظر نوری و این ناری بود	*	نار پیش نور بس تاری بود

block:4023

title of 4023

۵۹۸	N	گفت عبد الله شیخ مغربی	*	شصت سال از شب ندیدم من شبی
۵۹۹	N	من ندیدم ظلمتی در شصت سال	*	نه به روز و نه به شب نه ز اعتلال
۶۰۰	N	صوفیان گفتند صدق قال او	*	شب همی‌رفتیم در دنبال او
۶۰۱	N	در بیابانهای پر از خار و گو	*	او چو ماه بدر ما را پیش رو
۶۰۲	N	روی پس ناکرده می‌گفتی به شب	*	هین گو آمد میل کن در سوی چپ
۶۰۳	N	باز گفتی بعد یک دم سوی راست	*	میل کن زیرا که خاری پیش پاست
۶۰۴	N	روز گشتی پاش را ما پای بوس	*	گشته و پایش چو پاهای عروس
۶۰۵	N	نه ز خاک و نه ز گل بر وی اثر	*	نه از خراش خار و آسیب حجر
۶۰۶	N	مغربی را مشرقی کرده خدای	*	کرده مغرب را چو مشرق نورزای
۶۰۷	N	نور این شمس شموسی فارس است	*	روز خاص و عام را او حارس است
۶۰۸	N	چون نباشد حارس آن نور مجید	*	که هزاران آفتاب آرد پدید
۶۰۹	N	تو به نور او همی‌رو در امان	*	در میان اژدها و کژدمان
۶۱۰	N	پیش پیشت می‌رود آن نور پاک	*	می‌کند هر ره زنی را چاک چاک
۶۱۱	N	یوم لا یخزی النَّبیّ راست دان	*	نور یسعی بین ایدیهم بخوان
۶۱۲	N	گر چه گردد در قیامت آن فزون	*	از خدا اینجا بخواهید آزمون
۶۱۳	N	کاو ببخشد هم به میغ و هم به ماغ	*	نور جان و الله اعلم بالبلاغ

block:4024

title of 4024

۶۱۴	N	باز گردید ای رسولان خجل	*	زر شما را دل به من آرید دل
۶۱۵	N	این زر من بر سر آن زر نهید	*	کوری تن فرج استر را دهید
۶۱۶	N	فرج استر لایق حلقه‌ی زر است	*	زر عاشق روی زرد اصفر است
۶۱۷	N	که نظرگاه خداوند است آن	*	کز نظر انداز خورشید است کان
۶۱۸	N	کو نظرگاه شعاع آفتاب	*	کو نظرگاه خداوند لباب
۶۱۹	N	از گرفت من ز جان اسپر کنید	*	گر چه اکنون هم گرفتار منید
۶۲۰	N	مرغ فتنه‌ی دانه بر بام است او	*	پر گشاده بسته‌ی دام است او
۶۲۱	N	چون به دانه داد او دل را به جان	*	ناگرفته مر و را بگرفته دان
۶۲۲	N	آن نظرها که به دانه می‌کند	*	آن گره دان کاو به پا بر می‌زند
۶۲۳	N	دانه گوید گر تو می‌دزدی نظر	*	من همی‌دزدم ز تو صبر و مقر
۶۲۴	N	چون کشیدت آن نظر اندر پی‌ام	*	پس بدانی کز تو من غافل نی‌ام

block:4025

title of 4025

۶۲۵	N	پیش عطاری یکی گل خوار رفت	*	تا خرد ابلوج قند خاص زفت
۶۲۶	N	پس بر عطار طرار دو دل	*	موضع سنگ ترازو بود گل
۶۲۷	N	گفت گل سنگ ترازوی من است	*	گر ترا میل شکر بخریدن است
۶۲۸	N	گفت هستم در مهمی قند جو	*	سنگ میزان هر چه خواهی باش گو
۶۲۹	N	گفت با خود پیش آن که گل خور است	*	سنگ چه بود گل نکوتر از زر است
۶۳۰	N	همچو آن دلاله که گفت ای پسر	*	نو عروسی یافتم بس خوب فر
۶۳۱	N	سخت زیبا لیک هم یک چیز هست	*	کان ستیره دختر حلواگر است
۶۳۲	N	گفت بهتر این چنین خود گر بود	*	دختر او چرب و شیرین‌تر بود
۶۳۳	N	گر نداری سنگ و سنگت از گل است	*	این به و به گل مرا میوه‌ی دل است
۶۳۴	N	اندر آن کفه‌ی ترازو ز اعتداد	*	او بجای سنگ آن گل را نهاد
۶۳۵	N	پس برای کفه‌ی دیگر به دست	*	هم به قدر آن شکر را می‌شکست
۶۳۶	N	چون نبودش تیشه‌ای او دیر ماند	*	مشتری را منتظر آن جا نشاند
۶۳۷	N	رویش آن سو بود، گل خور ناشکفت	*	گل از او پوشیده دزدیدن گرفت
۶۳۸	N	ترس ترسان که نیاید ناگهان	*	چشم او بر من فتد از امتحان
۶۳۹	N	دید عطار آن و خود مشغول کرد	*	که فزون‌تر دزد هین ای روی زرد
۶۴۰	N	گر بدزدی و ز گل من می‌بری	*	رو که هم از پهلوی خود می‌خوری
۶۴۱	N	تو همی‌ترسی ز من لیک از خری	*	من همی‌ترسم که تو کمتر خوری
۶۴۲	N	گر چه مشغولم چنان احمق نیم	*	که شکر افزون کشی تو از نی‌ام
۶۴۳	N	چون ببینی مر شکر را ز آزمود	*	پس بدانی احمق و غافل که بود
۶۴۴	N	مرغ ز آن دانه نظر خوش می‌کند	*	دانه هم از دور راهش می‌زند
۶۴۵	N	کز زنای چشم حظی می‌بری	*	نه کباب از پهلوی خود می‌خوری
۶۴۶	N	این نظر از دور چون تیر است و سم	*	عشقت افزون می‌شود صبر تو کم
۶۴۷	N	مال دنیا دام مرغان ضعیف	*	ملک عقبی دام مرغان شریف
۶۴۸	N	تا بدین ملکی که او دامی است ژرف	*	در شکار آرند مرغان شگرف
۶۴۹	N	من سلیمان می‌نخواهم ملکتان	*	بلکه من برهانم از هر هلکتان
۶۵۰	N	کاین زمان هستید خود مملوک ملک	*	مالک ملک آن که بجهید او ز هلک
۶۵۱	N	باژگونه ای اسیر این جهان	*	نام خود کردی امیر این جهان
۶۵۲	N	ای تو بنده‌ی این جهان محبوس جان	*	چند گویی خویش را خواجه‌ی جهان

block:4026

title of 4026

۶۵۳	N	ای رسولان می‌فرستمتان رسول	*	رد من بهتر شما را از قبول
۶۵۴	N	پیش بلقیس آن چه دیدید از عجب	*	باز گویید از بیابان ذهب
۶۵۵	N	تا بداند که به زر طامع نه‌ایم	*	ما زر از زر آفرین آورده‌ایم
۶۵۶	N	آن که گر خواهد همه خاک زمین	*	سر به سر زر گردد و در ثمین
۶۵۷	N	حق برای آن کند ای زر گزین	*	روز محشر این زمین را نقره‌گین
۶۵۸	N	فارغیم از زر که ما بس پر فنیم	*	خاکیان را سر به سر زرین کنیم
۶۵۹	N	از شما کی کدیه‌ی زر می‌کنیم	*	ما شما را کیمیاگر می‌کنیم
۶۶۰	N	ترک آن گیرید گر ملک سباست	*	که برون آب و گل بس ملکهاست
۶۶۱	N	تخته بند است آن که تختش خوانده‌ای	*	صدر پنداری و بر در مانده‌ای
۶۶۲	N	پادشاهی نیستت بر ریش خود	*	پادشاهی چون کنی بر نیک و بد
۶۶۳	N	بی‌مراد تو شود ریشت سپید	*	شرم دار از ریش خود ای کژ امید
۶۶۴	N	مالک الملک است هر کش سر نهد	*	بی‌جهان خاک صد ملکش دهد
۶۶۵	N	لیک ذوق سجده‌ای پیش خدا	*	خوشتر آید از دو صد دولت ترا
۶۶۶	N	پس بنالی که نخواهم ملکها	*	ملک آن سجده مسلم کن مرا
۶۶۷	N	پادشاهان جهان از بد رگی	*	بو نبردند از شراب بندگی
۶۶۸	N	ور نه ادهم‌وار سر گردان و دنگ	*	ملک را بر هم زدندی بی‌درنگ
۶۶۹	N	لیک حق بهر ثبات این جهان	*	مهرشان بنهاد بر چشم و دهان
۶۷۰	N	تا شود شیرین بر ایشان تخت و تاج	*	که ستانیم از جهان داران خراج
۶۷۱	N	از خراج ار جمع آری زر چو ریگ	*	آخر آن از تو بماند مرده ریگ
۶۷۲	N	همره جانت نگردد ملک و زر	*	زر بده سرمه ستان بهر نظر
۶۷۳	N	تا ببینی کاین جهان چاهی است تنگ	*	یوسفانه آن رسن آری به چنگ
۶۷۴	N	تا بگوید چون ز چاه آیی به بام	*	جان که یا بشرای هذا لی غلام
۶۷۵	N	هست در چاه انعکاسات نظر	*	کمترین آن که نماید سنگ زر
۶۷۶	N	وقت بازی کودکان را ز اختلال	*	می‌نماید آن خزفها زر و مال
۶۷۷	N	عارفانش کیمیاگر گشته‌اند	*	تا که شد کانها بر ایشان نژند

block:4027

title of 4027

۶۷۸	N	آن یکی درویش گفت اندر سمر	*	خضریان را من بدیدم خواب در
۶۷۹	N	گفتم ایشان را که روزی حلال	*	از کجا نوشم که نبود آن وبال
۶۸۰	N	مر مرا سوی کهستان راندند	*	میوه‌ها ز آن بیشه می‌افشاندند
۶۸۱	N	که خدا شیرین بکرد آن میوه را	*	در دهان تو به همتهای ما
۶۸۲	N	هین بخور پاک و حلال و بی‌حساب	*	بی‌صداع و نقل و بالا و نشیب
۶۸۳	N	پس مرا ز آن رزق نطقی رو نمود	*	ذوق گفت من خردها می‌ربود
۶۸۴	N	گفتم این فتنه‌ست ای رب جهان	*	بخششی ده از همه خلقان نهان
۶۸۵	N	شد سخن از من دل خوش یافتم	*	چون انار از ذوق می‌بشکافتم
۶۸۶	N	گفتم ار چیزی نباشد در بهشت	*	غیر این شادی که دارم در سرشت
۶۸۷	N	هیچ نعمت آرزو ناید دگر	*	زین نپردازم به جوز و نیشکر
۶۸۸	N	مانده بود از کسب یک دو حبه‌ام	*	دوخته در آستین جبه‌ام

block:4028

title of 4028

۶۸۹	N	آن یکی درویش هیزم می‌کشید	*	خسته و مانده ز بیشه در رسید
۶۹۰	N	پس بگفتم من ز روزی فارغم	*	زین سپس از بهر رزقم نیست غم
۶۹۱	N	میوه‌ی مکروه بر من خوش شده است	*	رزق خاصی جسم را آمد به دست
۶۹۲	N	چون که من فارغ شده‌ستم از گلو	*	حبه ای چند است این بدهم بدو
۶۹۳	N	بدهم این زر را بدین تکلیف کش	*	تا دو سه روزک شود از قوت خوش
۶۹۴	N	خود ضمیرم را همی‌دانست او	*	ز انکه سمعش داشت نور از شمع هو
۶۹۵	N	بود پیشش سر هر اندیشه‌ای	*	چون چراغی در درون شیشه‌ای
۶۹۶	N	هیچ پنهان می‌نشد از وی ضمیر	*	بود بر مضمون دلها او امیر
۶۹۷	N	پس همی‌منگید با خود زیر لب	*	در جواب فکرتم آن بو العجب
۶۹۸	N	که چنین اندیشی از بهر ملوک	*	کیف تلقی الرزق ان لم یرزقوک
۶۹۹	N	من نمی‌کردم سخن را فهم لیک	*	بر دلم می‌زد عتابش نیک نیک
۷۰۰	N	سوی من آمد به هیبت همچو شیر	*	تنگ هیزم را ز خود بنهاد زیر
۷۰۱	N	پرتو حالی که او هیزم نهاد	*	لرزه بر هر هفت عضو من فتاد
۷۰۲	N	گفت یا رب گر ترا خاصان هی‌اند	*	که مبارک دعوت و فرخ پی‌اند
۷۰۳	N	لطف تو خواهم که میناگر شود	*	این زمان این تنگ هیزم زر شود
۷۰۴	N	در زمان دیدم که زر شد هیزمش	*	همچو آتش بر زمین می‌تافت خوش
۷۰۵	N	من در آن بی‌خود شدم تا دیر گه	*	چون که با خویش آمدم من از وله
۷۰۶	N	بعد از آن گفت ای خدا گر آن کبار	*	بس غیورند و گریزان ز اشتهار
۷۰۷	N	باز این را بند هیزم ساز زود	*	بی‌توقف هم بر آن حالی که بود
۷۰۸	N	در زمان هیزم شد آن اغصان زر	*	مست شد در کار او عقل و نظر
۷۰۹	N	بعد از آن برداشت هیزم را و رفت	*	سوی شهر از پیش من او تیز و تفت
۷۱۰	N	خواستم تا در پی آن شه روم	*	پرسم از وی مشکلات و بشنوم
۷۱۱	N	بسته کرد آن هیبت او مر مرا	*	پیش خاصان ره نباشد عامه را
۷۱۲	N	ور کسی را ره شود گو سر فشان	*	کان بود از رحمت و از جذبشان
۷۱۳	N	پس غنیمت دار آن توفیق را	*	چون بیابی صحبت صدیق را
۷۱۴	N	نه چو آن ابله که یابد قرب شاه	*	سهل و آسان در فتد آن دم ز راه
۷۱۵	N	چون ز قربانی دهندش بیشتر	*	پس بگوید ران گاو است این مگر
۷۱۶	N	نیست این از ران گاو ای مفتری	*	ران گاوت می‌نماید از خری
۷۱۷	N	بذل شاهانه‌ست این بی‌رشوتی	*	بخشش محض است این از رحمتی

block:4029

title of 4029

۷۱۸	N	همچنان که شه سلیمان در نبرد	*	جذب خیل و لشکر بلقیس کرد
۷۱۹	N	که بیایید ای عزیزان زود زود	*	که بر آمد موجها از بحر جود
۷۲۰	N	سوی ساحل می‌فشاند بی‌خطر	*	جوش موجش هر زمانی صد گهر
۷۲۱	N	الصلا گفتیم ای اهل رشاد	*	کاین زمان رضوان در جنت گشاد
۷۲۲	N	پس سلیمان گفت ای پیکان روید	*	سوی بلقیس و بدین دین بگروید
۷۲۳	N	پس بگوییدش بیا اینجا تمام	*	زود که ان اللَّه یدعو بالسلام
۷۲۴	N	هین بیا ای طالب دولت شتاب	*	که فتوح است این زمان و فتح باب
۷۲۵	N	ای که تو طالب نه ای تو هم بیا	*	تا طلب یابی ازین یار وفا

block:4030

title of 4030

۷۲۶	N	ملک بر هم زن تو ادهم‌وار زود	*	تا بیابی همچو او ملک خلود
۷۲۷	N	خفته بود آن شه شبانه بر سریر	*	حارسان بر بام اندر دار و گیر
۷۲۸	N	قصد شه از حارسان آن هم نبود	*	که کند ز آن دفع دزدان و رنود
۷۲۹	N	او همی‌دانست کان کاو عادل است	*	فارغ است از واقعه ایمن دل است
۷۳۰	N	عدل باشد پاسبان کامها	*	نه به شب چوبک زنان بر بامها
۷۳۱	N	لیک بد مقصودش از بانگ رباب	*	همچو مشتاقان خیال آن خطاب
۷۳۲	N	ناله‌ی سرنا و تهدید دهل	*	چیزکی ماند بدان ناقور کل
۷۳۳	N	پس حکیمان گفته‌اند این لحنها	*	از دوار چرخ بگرفتیم ما
۷۳۴	N	بانگ گردشهای چرخ است این که خلق	*	می‌سرایندش به طنبور و به حلق
۷۳۵	N	مومنان گویند کاثار بهشت	*	نغز گردانید هر آواز زشت
۷۳۶	N	ما همه اجزای آدم بوده‌ایم	*	در بهشت آن لحنها بشنوده‌ایم
۷۳۷	N	گر چه بر ما ریخت آب و گل شکی	*	یادمان آمد از آنها چیزکی
۷۳۸	N	لیک چون آمیخت با خاک کرب	*	کی دهند این زیر و این بم آن طرب
۷۳۹	N	آب چون آمیخت با بول و گمیز	*	گشت ز آمیزش مزاجش تلخ و تیز
۷۴۰	N	چیزکی از آب هستش در جسد	*	بول گیرش آتشی را می‌کشد
۷۴۱	N	گر نجس شد آب این طبعش بماند	*	کاتش غم را به طبع خود نشاند
۷۴۲	N	پس غذای عاشقان آمد سماع	*	که در او باشد خیال اجتماع
۷۴۳	N	قوتی گیرد خیالات ضمیر	*	بلکه صورت گردد از بانگ و صفیر
۷۴۴	N	آتش عشق از نواها گشت تیز	*	آن چنان که آتش آن جوز ریز

block:4031

title of 4031

۷۴۵	N	در نغولی بود آب آن تشنه راند	*	بر درخت جوز جوزی می‌فشاند
۷۴۶	N	می‌فتاد از جوز بن جوز اندر آب	*	بانگ می‌آمد همی‌دید او حباب
۷۴۷	N	عاقلی گفتش که بگذار ای فتی	*	جوزها خود تشنگی آرد ترا
۷۴۸	N	بیشتر در آب می‌افتد ثمر	*	آب در پستی است از تو دور در
۷۴۹	N	تا تو از بالا فرو آیی به زور	*	آب جویش برده باشد تا به دور
۷۵۰	N	گفت قصدم زین فشاندن جوز نیست	*	تیزتر بنگر بر این ظاهر مه‌ایست
۷۵۱	N	قصد من آن است کاید بانگ آب	*	هم ببینم بر سر آب این حباب
۷۵۲	N	تشنه را خود شغل چه بود در جهان	*	گرد پای حوض گشتن جاودان
۷۵۳	N	گرد جو و گرد آب و بانگ آب	*	همچو حاجی طایف کعبه‌ی صواب
۷۵۴	N	همچنان مقصود من زین مثنوی	*	ای ضیاء الحق حسام الدین توی
۷۵۵	N	مثنوی اندر فروع و در اصول	*	جمله آن تست کرده ستی قبول
۷۵۶	N	در قبول آرند شاهان نیک و بد	*	چون قبول آرند نبود بیش رد
۷۵۷	N	چون نهالی کاشتی آبش بده	*	چون گشادش داده‌ای بگشا گره
۷۵۸	N	قصدم از الفاظ او راز تو است	*	قصدم از انشایش آواز تو است
۷۵۹	N	پیش من آوازت آواز خداست	*	عاشق از معشوق حاشا که جداست
۷۶۰	N	اتصالی بی‌تکیف بی‌قیاس	*	هست رب الناس را با جان ناس
۷۶۱	N	لیک گفتم ناس من نسناس نی	*	ناس غیر جان جان اشناس نی
۷۶۲	N	ناس مردم باشد و کو مردمی	*	تو سر مردم ندیده ستی دمی
۷۶۳	N	ما رَمَیْتَ إِذْ رَمَیْتَ‌ خوانده‌ای	*	لیک جسمی در تجزی مانده‌ای
۷۶۴	N	ملک جسمت را چو بلقیس ای غبی	*	ترک کن بهر سلیمان نبی
۷۶۵	N	می‌کنم لا حول نه از گفت خویش	*	بلکه از وسواس آن اندیشه کیش
۷۶۶	N	کاو خیالی می‌کند در گفت من	*	در دل از وسواس و انکارات ظن
۷۶۷	N	می‌کنم لا حول یعنی چاره نیست	*	چون ترا در دل به ضدم گفتنی است
۷۶۸	N	چون که گفت من گرفتت در گلو	*	من خمش کردم تو آن خود بگو
۷۶۹	N	آن یکی نایی خوش نی می‌زدست	*	ناگهان از مقعدش بادی بجست
۷۷۰	N	نای را بر کون نهاد او که ز من	*	گر تو بهتر می‌زنی بستان بزن
۷۷۱	N	ای مسلمان خود ادب اندر طلب	*	نیست الا حمل از هر بی‌ادب
۷۷۲	N	هر که را بینی شکایت می‌کند	*	که فلان کس راست طبع و خوی بد
۷۷۳	N	این شکایت گر، بدان که بد خو است	*	که مر آن بد خوی را او بد گو است
۷۷۴	N	ز انکه خوش خو آن بود کاو در خمول	*	باشد از بد خو و بد طبعان حمول
۷۷۵	N	لیک در شیخ آن گله ز امر خداست	*	نه پی خشم و ممارات و هواست
۷۷۶	N	آن شکایت نیست هست اصلاح جان	*	چون شکایت کردن پیغمبران
۷۷۷	N	ناحمولی انبیا از امر دان	*	ور نه حمال است بد را حلمشان
۷۷۸	N	طبع را کشتند در حمل بدی	*	ناحمولی گر بود هست ایزدی
۷۷۹	N	ای سلیمان در میان زاغ و باز	*	حلم حق شو با همه مرغان بساز
۷۸۰	N	ای دو صد بلقیس حلمت را زبون	*	که اهد قومی انهم لا یعلمون

block:4032

title of 4032

۷۸۱	N	هین بیا بلقیس ور نه بد شود	*	لشکرت خصمت شود مرتد شود
۷۸۲	N	پرده دار تو درت را بر کند	*	جان تو با تو به جان خصمی کند
۷۸۳	N	جمله ذرات زمین و آسمان	*	لشکر حقند گاه امتحان
۷۸۴	N	باد را دیدی که با عادان چه کرد	*	آب را دیدی که در طوفان چه کرد
۷۸۵	N	آن چه بر فرعون زد آن بحر کین	*	و انچه با قارون نمودست این زمین
۷۸۶	N	و انچه آن بابیل با آن پیل کرد	*	و انچه پشه کله‌ی نمرود خورد
۷۸۷	N	و انکه سنگ انداخت داودی به دست	*	گشت ششصد پاره و لشکر شکست
۷۸۸	N	سنگ می‌بارید بر اعدای لوط	*	تا که در آب سیه خوردند غوط
۷۸۹	N	گر بگویم از جمادات جهان	*	عاقلانه یاری پیغمبران
۷۹۰	N	مثنوی چندان شود که چل شتر	*	گر کشد عاجز شود از بار پر
۷۹۱	N	دست بر کافر گواهی می‌دهد	*	لشکر حق می‌شود سر می‌نهد
۷۹۲	N	ای نموده ضد حق در فعل درس	*	در میان لشکر اویی بترس
۷۹۳	N	جزو جزوت لشکر او در وفاق	*	مر ترا اکنون مطیعند از نفاق
۷۹۴	N	گر بگوید چشم را کاو را فشار	*	درد چشم از تو بر آرد صد دمار
۷۹۵	N	ور به دندان گوید او بنما وبال	*	پس ببینی تو ز دندان گوشمال
۷۹۶	N	باز کن طب را بخوان باب العلل	*	تا ببینی لشکر تن را عمل
۷۹۷	N	چون که جان جان هر چیزی وی است	*	دشمنی با جان جان آسان کی است
۷۹۸	N	خود رها کن لشکر دیو و پری	*	کز میان جان کنندم صفدری
۷۹۹	N	ملک را بگذار بلقیس از نخست	*	چون مرا یابی همه ملک آن تست
۸۰۰	N	خود بدانی چون بر من آمدی	*	که تو بی‌من نقش گرمابه بدی
۸۰۱	N	نقش اگر خود نقش سلطان یا غنی است	*	صورت است از جان خود بی‌چاشنی است
۸۰۲	N	زینت او از برای دیگران	*	باز کرده بی‌هده چشم و دهان
۸۰۳	N	ای تو در پیکار خود را باخته	*	دیگران را تو ز خود نشناخته
۸۰۴	N	تو به هر صورت که آیی بیستی	*	که منم این و الله آن تو نیستی
۸۰۵	N	یک زمان تنها بمانی تو ز خلق	*	در غم و اندیشه مانی تا به حلق
۸۰۶	N	این تو کی باشی که تو آن اوحدی	*	که خوش و زیبا و سر مست خودی
۸۰۷	N	مرغ خویشی صید خویشی دام خویش	*	صدر خویشی فرش خویشی بام خویش
۸۰۸	N	جوهر آن باشد که قایم با خود است	*	آن عرض باشد که فرع او شده‌ست
۸۰۹	N	گر تو آدم زاده‌ای چون او نشین	*	جمله ذریات را در خود ببین
۸۱۰	N	چیست اندر خم که اندر نهر نیست	*	چیست اندر خانه کاندر شهر نیست
۸۱۱	N	این جهان خم است و دل چون جوی آب	*	این جهان حجره‌ست و دل شهر عجاب

block:4033

title of 4033

۸۱۲	N	هین بیا که من رسولم دعوتی	*	چون اجل شهوت کشم نه شهوتی
۸۱۳	N	ور بود شهوت امیر شهوتم	*	نه اسیر شهوت روی بتم
۸۱۴	N	بت شکن بوده‌ست اصل اصل ما	*	چون خلیل حق و جمله‌ی انبیا
۸۱۵	N	گر در آییم ای رهی در بتکده	*	بت سجود آرد نه ما در معبده
۸۱۶	N	احمد و بو جهل در بت خانه رفت	*	زین شدن تا آن شدن فرقی است زفت
۸۱۷	N	این در آید سر نهند او را بتان	*	آن در آید سر نهد چون امتان
۸۱۸	N	این جهان شهوتی بت خانه‌ای است	*	انبیا و کافران را لانه‌ای است
۸۱۹	N	لیک شهوت بنده‌ی پاکان بود	*	زر نسوزد ز انکه نقد کان بود
۸۲۰	N	کافران قلبند و پاکان همچو زر	*	اندر این بوته درند این دو نفر
۸۲۱	N	قلب چون آمد سیه شد در زمان	*	زر در آمد شد زری او عیان
۸۲۲	N	دست و پا انداخت زر در بوته خوش	*	در رخ آتش همی‌خندد رگش
۸۲۳	N	جسم ما رو پوش ما شد در جهان	*	ما چو دریا زیر این که در نهان
۸۲۴	N	شاه دین را منگر ای نادان به طین	*	کاین نظر کرده است ابلیس لعین
۸۲۵	N	کی توان اندود این خورشید را	*	با کف گل تو بگو آخر مرا
۸۲۶	N	گر بریزی خاک و صد خاکسترش	*	بر سر نور او بر آید بر سرش
۸۲۷	N	که که باشد کاو بپوشد روی آب	*	طین که باشد کاو بپوشد آفتاب
۸۲۸	N	خیز بلقیسا چو ادهم شاهوار	*	دود از این ملک دو سه روزه بر آر

block:4034

title of 4034

۸۲۹	N	بر سر تختی شنید آن نیک نام	*	طق طقی و های و هویی شب ز بام
۸۳۰	N	گامهای تند بر بام سرا	*	گفت با خود این چنین زهره که را
۸۳۱	N	بانگ زد بر روزن قصر او که کیست	*	این نباشد آدمی مانا پری است
۸۳۲	N	سر فرو کردند قومی بو العجب	*	ما همی‌گردیم شب بهر طلب
۸۳۳	N	هین چه می‌جویید گفتند اشتران	*	گفت اشتر بام بر کی جست هان
۸۳۴	N	پس بگفتندش که تو بر تخت جاه	*	چون همی‌جویی ملاقات اله
۸۳۵	N	خود همان بد دیگر او را کس ندید	*	چون پری از آدمی شد ناپدید
۸۳۶	N	معنی‌اش پنهان و او در پیش خلق	*	خلق کی بینند غیر ریش و دلق
۸۳۷	N	چون ز چشم خویش و خلقان دور شد	*	همچو عنقا در جهان مشهور شد
۸۳۸	N	جان هر مرغی که آمد سوی قاف	*	جمله‌ی عالم از او لافند لاف
۸۳۹	N	چون رسید اندر سبا این نور شرق	*	غلغلی افتاد در بلقیس و خلق
۸۴۰	N	روحهای مرده جمله پر زدند	*	مردگان از گور تن سر بر زدند
۸۴۱	N	یک دگر را مژده می‌دادند هان	*	نک ندایی می‌رسد از آسمان
۸۴۲	N	ز ان ندا دینها همی‌گردند گبز	*	شاخ و برگ دل همی‌گردند سبز
۸۴۳	N	از سلیمان آن نفس چون نفخ صور	*	مردگان را وارهانید از قبور
۸۴۴	N	مر ترا بادا سعادت بعد از این	*	این گذشت اللَّه اعلم بالیقین

block:4035

title of 4035

۸۴۵	N	قصه گویم از سبا مشتاق‌وار	*	چون صبا آمد به سوی لاله‌زار
۸۴۶	N	لاقت الاشباح یوم وصلها	*	عادت الاولاد صوب اصلها
۸۴۷	N	أمة العشق الخفی فی الامم	*	مثل جود حوله لوم السقم
۸۴۸	N	ذله الارواح من اشباحها	*	عزه الاشباح من ارواحها
۸۴۹	N	ایها العشاق السقیا لکم	*	أنتم الباقون و البقیا لکم
۸۵۰	N	ایها السالون قوموا و اعشقوا	*	ذاک ریح یوسف فاستنشقوا
۸۵۱	N	منطق الطیر سلیمانی بیا	*	بانگ هر مرغی که آید می‌سرا
۸۵۲	N	چون به مرغانت فرستاده‌ست حق	*	لحن هر مرغی بداده‌ستت سبق
۸۵۳	N	مرغ جبری را زبان جبر گو	*	مرغ پر اشکسته را از صبر گو
۸۵۴	N	مرغ صابر را تو خوش دار و معاف	*	مرغ عنقا را بخوان اوصاف قاف
۸۵۵	N	مر کبوتر را حذر فرما ز باز	*	باز را از حلم گو و احتراز
۸۵۶	N	و آن خفاشی را که ماند او بی‌نوا	*	می‌کنش با نور جفت و آشنا
۸۵۷	N	کبک جنگی را بیاموزان تو صلح	*	مر خروسان را نما اشراط صبح
۸۵۸	N	همچنان می‌رو ز هدهد تا عقاب	*	ره نما و الله اعلم بالصواب

block:4036

title of 4036

۸۵۹	N	چون سلیمان سوی مرغان سبا	*	یک صفیری کرد بست آن جمله را
۸۶۰	N	جز مگر مرغی که بد بی‌جان و پر	*	یا چو ماهی گنگ بود از اصل و کر
۸۶۱	N	نی غلط گفتم که کر گر سر نهد	*	پیش وحی کبریا سمعش دهد
۸۶۲	N	چون که بلقیس از دل و جان عزم کرد	*	بر زمان رفته هم افسوس خورد
۸۶۳	N	ترک مال و ملک کرد او آن چنان	*	که بترک نام و ننگ آن عاشقان
۸۶۴	N	آن غلامان و کنیزان بناز	*	پیش چشمش همچو پوسیده پیاز
۸۶۵	N	باغها و قصرها و آب رود	*	پیش چشم از عشق گلخن می‌نمود
۸۶۶	N	عشق در هنگام استیلا و خشم	*	زشت گرداند لطیفان را به چشم
۸۶۷	N	هر زمرد را نماید گندنا	*	غیرت عشق این بود معنی لا
۸۶۸	N	لا اله الا هو این است ای پناه	*	که نماید مه ترا دیگ سیاه
۸۶۹	N	هیچ مال و هیچ مخزن هیچ رخت	*	می‌دریغش نامد الا جز که تخت
۸۷۰	N	پس سلیمان از دلش آگاه شد	*	کز دل او تا دل او راه شد
۸۷۱	N	آن کسی که بانگ موران بشنود	*	هم فغان سر دوران بشنود
۸۷۲	N	آن که گوید راز قالَتْ نَمْلَةٌ	*	هم بداند راز این طاق کهن
۸۷۳	N	دید از دورش که آن تسلیم کیش	*	تلخش آمد فرقت آن تخت خویش
۸۷۴	N	گر بگویم آن سبب گردد دراز	*	که چرا بودش به تخت آن عشق و ساز
۸۷۵	N	گر چه این کلک قلم خود بی‌حسی است	*	نیست جنس کاتب او را مونسی است
۸۷۶	N	همچنین هر آلت پیشه‌وری	*	هست بی‌جان مونس جاناوری
۸۷۷	N	این سبب را من معین گفتمی	*	گر نبودی چشم فهمت را نمی
۸۷۸	N	از بزرگی تخت کز حد می‌فزود	*	نقل کردن تخت را امکان نبود
۸۷۹	N	خرده کاری بود و تفریقش خطر	*	همچو اوصال بدن با همدگر
۸۸۰	N	پس سلیمان گفت گر چه فی الاخیر	*	سرد خواهد شد بر او تاج و سریر
۸۸۱	N	چون ز وحدت جان برون آرد سری	*	جسم را با فر او نبود فری
۸۸۲	N	چون بر آید گوهر از قعر بحار	*	بنگری اندر کف و خاشاک خوار
۸۸۳	N	سر بر آرد آفتاب با شرر	*	دم عقرب را که سازد مستقر
۸۸۴	N	لیک خود با این همه بر نقد حال	*	جست باید تخت او را انتقال
۸۸۵	N	تا نگردد خسته هنگام لقا	*	کودکانه حاجتش گردد روا
۸۸۶	N	هست بر ما سهل و او را بس عزیز	*	تا بود بر خوان حوران دیو نیز
۸۸۷	N	عبرت جانش شود آن تخت ناز	*	همچو دلق و چارقی پیش ایاز
۸۸۸	N	تا بداند در چه بود آن مبتلا	*	از کجاها در رسید او تا کجا
۸۸۹	N	خاک را و نطفه را و مضغه را	*	پیش چشم ما همی‌دارد خدا
۸۹۰	N	کز کجا آوردمت ای بد نیت	*	که از آن آید همی خفریقی‌ات
۸۹۱	N	تو بر آن عاشق بدی در دور آن	*	منکر این فضل بودی آن زمان
۸۹۲	N	این کرم چون دفع آن انکار تست	*	که میان خاک می‌کردی نخست
۸۹۳	N	حجت انکار شد انشار تو	*	از دوا بدتر شد این بیمار تو
۸۹۴	N	خاک را تصویر این کار از کجا	*	نطفه را خصمی و انکار از کجا
۸۹۵	N	چون در آن دم بی‌دل و بی‌سر بدی	*	فکرت و انکار را منکر بدی
۸۹۶	N	از جمادی چون که انکارت برست	*	هم از این انکار حشرت شد درست
۸۹۷	N	پس مثال تو چو آن حلقه زنی است	*	کز درونش خواجه گوید خواجه نیست
۸۹۸	N	حلقه زن زین نیست دریابد که هست	*	پس ز حلقه بر ندارد هیچ دست
۸۹۹	N	پس هم انکارت مبین می‌کند	*	کز جماد او حشر صد فن می‌کند
۹۰۰	N	چند صنعت رفت ای انکار تا	*	آب و گل انکار زاد از هَلْ أَتی
۹۰۱	N	آب و گل می‌گفت خود انکار نیست	*	بانگ می‌زد بی‌خبر که اخبار نیست
۹۰۲	N	من بگویم شرح این از صد طریق	*	لیک خاطر لغزد از گفت دقیق

block:4037

title of 4037

۹۰۳	N	گفت عفریتی که تختش را به فن	*	حاضر آرم تا تو زین مجلس شدن
۹۰۴	N	گفت آصف من به اسم اعظمش	*	حاضر آرم پیش تو در یک دمش
۹۰۵	N	گر چه عفریت اوستاد سحر بود	*	لیک آن از نفخ آصف رو نمود
۹۰۶	N	حاضر آمد تخت بلقیس آن زمان	*	لیک ز آصف نز فن عفریتیان
۹۰۷	N	گفت حمد اللَّه بر این و صد چنین	*	که بدیده‌ستم ز رب العالمین
۹۰۸	N	پس نظر کرد آن سلیمان سوی تخت	*	گفت آری گول گیری ای درخت
۹۰۹	N	پیش چوب و پیش سنگ نقش کند	*	ای بسا گولان که سرها می‌نهند
۹۱۰	N	ساجد و مسجود از جان بی‌خبر	*	دیده از جان جنبشی و اندک اثر
۹۱۱	N	دیده در وقتی که شد حیران و دنگ	*	که سخن گفت و اشارت کرد سنگ
۹۱۲	N	نرد خدمت چون به ناموضع بباخت	*	شیر سنگین را شقی شیری شناخت
۹۱۳	N	از کرم شیر حقیقی کرد جود	*	استخوانی سوی سگ انداخت زود
۹۱۴	N	گفت گر چه نیست آن سگ بر قوام	*	لیک ما را استخوان لطفی است عام

block:4038

title of 4038

۹۱۵	N	قصه‌ی راز حلیمه گویمت	*	تا زداید داستان او غمت
۹۱۶	N	مصطفی را چون ز شیر او باز کرد	*	بر کفش برداشت چون ریحان و ورد
۹۱۷	N	می‌گریزانیدش از هر نیک و بد	*	تا سپارد آن شهنشه را به جد
۹۱۸	N	چون همی‌آورد امانت را ز بیم	*	شد به کعبه و آمد او اندر حطیم
۹۱۹	N	از هوا بشنید بانگی کای حطیم	*	تافت بر تو آفتابی بس عظیم
۹۲۰	N	ای حطیم امروز آید بر تو زود	*	صد هزاران نور از خورشید جود
۹۲۱	N	ای حطیم امروز آرد در تو رخت	*	محتشم شاهی که پیک اوست بخت
۹۲۲	N	ای حطیم امروز بی‌شک از نوی	*	منزل جانهای بالایی شوی
۹۲۳	N	جان پاکان طلب طلب و جوق جوق	*	آیدت از هر نواحی مست شوق
۹۲۴	N	گشت حیران آن حلیمه ز آن صدا	*	نه کسی در پیش نه سوی قفا
۹۲۵	N	شش جهت خالی ز صورت وین ندا	*	شد پیاپی آن ندا را جان فدا
۹۲۶	N	مصطفی را بر زمین بنهاد او	*	تا کند آن بانگ خوش را جستجو
۹۲۷	N	چشم می‌انداخت آن دم سو به سو	*	که کجای است آن شه اسرار گو
۹۲۸	N	کاین چنین بانگ بلند از چپ و راست	*	می‌رسد یا رب رساننده کجاست
۹۲۹	N	چون ندید او خیره و نومید شد	*	جسم لرزان همچو شاخ بید شد
۹۳۰	N	باز آمد سوی آن طفل رشید	*	مصطفی را بر مکان خود ندید
۹۳۱	N	حیرت اندر حیرت آمد بر دلش	*	گشت بس تاریک از غم منزلش
۹۳۲	N	سوی منزلها دوید و بانگ داشت	*	که که بر دردانه‌ام غارت گماشت
۹۳۳	N	مکیان گفتند ما را علم نیست	*	ما ندانستیم کانجا کودکی است
۹۳۴	N	ریخت چندان اشک و کرد او بس فغان	*	که از او گریان شدند آن دیگران
۹۳۵	N	سینه کوبان آن چنان بگریست خوش	*	کاختران گریان شدند از گریه‌اش

block:4039

title of 4039

۹۳۶	N	پیر مردی پیشش آمد با عصا	*	کای حلیمه چه فتاد آخر ترا
۹۳۷	N	که چنین آتش ز دل افروختی	*	این جگرها را ز ماتم سوختی
۹۳۸	N	گفت احمد را رضیعم معتمد	*	پس بیاوردم که بسپارم به جد
۹۳۹	N	چون رسیدم در حطیم آوازها	*	می‌رسید و می‌شنیدم از هوا
۹۴۰	N	من چو آن الحان شنیدم از هوا	*	طفل را بنهادم آن جا ز آن صدا
۹۴۱	N	تا ببینم این ندا آواز کیست	*	که ندایی بس لطیف و بس شهی است
۹۴۲	N	نه از کسی دیدم به گرد خود نشان	*	نه ندا می‌منقطع شد یک زمان
۹۴۳	N	چون که وا گشتم ز حیرتهای دل	*	طفل را آن جا ندیدم وای دل
۹۴۴	N	گفتش ای فرزند تو انده مدار	*	که نمایم مر ترا یک شهریار
۹۴۵	N	که بگوید گر بخواهد حال طفل	*	او بداند منزل و ترحال طفل
۹۴۶	N	پس حلیمه گفت ای جانم فدا	*	مر ترا ای شیخ خوب خوش ندا
۹۴۷	N	هین مرا بنمای آن شاه نظر	*	کش بود از حال طفل من خبر
۹۴۸	N	برد او را پیش عزی کاین صنم	*	هست در اخبار غیبی مغتنم
۹۴۹	N	ما هزاران گم شده زو یافتیم	*	چون به خدمت سوی او بشتافتیم
۹۵۰	N	پیر کرد او را سجود و گفت زود	*	ای خداوند عرب ای بحر جود
۹۵۱	N	گفت ای عزی تو بس اکرامها	*	کرده‌ای تا رسته‌ایم از دامها
۹۵۲	N	بر عرب حق است از اکرام تو	*	فرض گشته تا عرب شد رام تو
۹۵۳	N	این حلیمه‌ی سعدی از اومید تو	*	آمد اندر ظل شاخ بید تو
۹۵۴	N	که از او فرزند طفلی گم شده ست	*	نام آن کودک محمد آمده ست
۹۵۵	N	چون محمد گفت این جمله بتان	*	سر نگون گشتند و ساجد آن زمان
۹۵۶	N	که برو ای پیر این چه جست و جوست	*	آن محمد را که عزل ما از اوست
۹۵۷	N	ما نگون و سنگسار آییم از او	*	ما کساد و بی‌عیار آییم از او
۹۵۸	N	آن خیالاتی که دیدندی ز ما	*	وقت فترت گاه گاه اهل هوا
۹۵۹	N	گم شود چون بارگاه او رسید	*	آب آمد مر تیمم را درید
۹۶۰	N	دور شو ای پیر فتنه کم فروز	*	هین ز رشک احمدی ما را مسوز
۹۶۱	N	دور شو بهر خدا ای پیر تو	*	تا نسوزی ز آتش تقدیر تو
۹۶۲	N	این چه دم اژدها افشردن است	*	هیچ دانی چه خبر آوردن است
۹۶۳	N	زین خبر جوشد دل دریا و کان	*	زین خبر لرزان شود هفت آسمان
۹۶۴	N	چون شنید از سنگها پیر این سخن	*	پس عصا انداخت آن پیر کهن
۹۶۵	N	پس ز لرزه و خوف و بیم آن ندا	*	پیر دندانها بهم بر می‌زدی
۹۶۶	N	آن چنانک اندر زمستان مرد عور	*	او همی‌لرزید و می‌گفت ای ثبور
۹۶۷	N	چون در آن حالت بدید او پیر را	*	ز آن عجب گم کرد زن تدبیر را
۹۶۸	N	گفت پیرا گر چه من در محنتم	*	حیرت اندر حیرت اندر حیرتم
۹۶۹	N	ساعتی با دم خطیبی می‌کند	*	ساعتی سنگم ادیبی می‌کند
۹۷۰	N	باد با حرفم سخنها می‌دهد	*	سنگ و کوهم فهم اشیا می‌دهد
۹۷۱	N	گاه طفلم را ربوده غیبیان	*	غیبیان سبز پر آسمان
۹۷۲	N	از که نالم با که گویم این گله	*	من شدم سودایی اکنون صد دله
۹۷۳	N	غیرتش از شرح غیبم لب ببست	*	این قدر گویم که طفلم گم شده‌ست
۹۷۴	N	گر بگویم چیز دیگر من کنون	*	خلق بندندم به زنجیر جنون
۹۷۵	N	گفت پیرش کای حلیمه شاد باش	*	سجده‌ی شکر آر و رو را کم خراش
۹۷۶	N	غم مخور یاوه نگردد او ز تو	*	بلکه عالم یاوه گردد اندر او
۹۷۷	N	هر زمان از رشک غیرت پیش و پس	*	صد هزاران پاسبان است و حرس
۹۷۸	N	آن ندیدی کان بتان ذو فنون	*	چون شدند از نام طفلت سر نگون
۹۷۹	N	این عجب قرنی است بر روی زمین	*	پیر گشتم من ندیدم جنس این
۹۸۰	N	زین رسالت سنگها چون ناله داشت	*	تا چه خواهد بر گنه کاران گماشت
۹۸۱	N	سنگ بی‌جرم است در معبودی‌اش	*	تو نه‌ای مضطر که بنده بودی‌اش
۹۸۲	N	او که مضطر این چنین ترسان شده‌ست	*	تا که بر مجرم چها خواهند بست

block:4040

title of 4040

۹۸۳	N	چون خبر یابید جد مصطفی	*	از حلیمه وز فغانش برملا
۹۸۴	N	و ز چنان بانگ بلند و نعره‌ها	*	که به میلی می‌رسید از وی صدا
۹۸۵	N	زود عبد المطلب دانست چیست	*	دست بر سینه همی‌زد می‌گریست
۹۸۶	N	آمد از غم بر در کعبه به سوز	*	کای خبیر از سر شب و ز راز روز
۹۸۷	N	خویشتن را من نمی‌بینم فنی	*	تا بود هم راز تو همچون منی
۹۸۸	N	خویشتن را من نمی‌بینم هنر	*	تا شوم مقبول این مسعود در
۹۸۹	N	یا سر و سجده‌ی مرا قدری بود	*	یا به اشکم دو لبی خندان شود
۹۹۰	N	لیک در سیمای آن در یتیم	*	دیده‌ام آثار لطفت ای کریم
۹۹۱	N	که نمی‌ماند به ما گر چه ز ماست	*	ما همه مسیم و احمد کیمیاست
۹۹۲	N	آن عجایبها که من دیدم بر او	*	من ندیدم بر ولی و بر عدو
۹۹۳	N	آن که فضل تو در این طفلیش داد	*	کس نشان ندهد به صد ساله جهاد
۹۹۴	N	چون یقین دیدم عنایتهای تو	*	بر وی او دریست از دریای تو
۹۹۵	N	من هم او را می‌شفیع آرم به تو	*	حال او ای حال دان با من بگو
۹۹۶	N	از درون کعبه آمد بانگ زود	*	که هم اکنون رخ به تو خواهد نمود
۹۹۷	N	با دو صد اقبال او محظوظ ماست	*	با دو صد طلب ملک محفوظ ماست
۹۹۸	N	ظاهرش را شهره‌ی کیهان کنیم	*	باطنش را از همه پنهان کنیم
۹۹۹	N	زر کان بود آب و گل ما زرگریم	*	که گهش خلخال و گه خاتم بریم
۱۰۰۰	N	گه حمایلهای شمشیرش کنیم	*	گاه بند گردن شیرش کنیم
۱۰۰۱	N	گه ترنج تخت بر سازیم از او	*	گاه تاج فرق‌های ملک جو
۱۰۰۲	N	عشقها داریم با این خاک ما	*	ز انکه افتاده‌ست در قعده‌ی رضا
۱۰۰۳	N	گه چنین شاهی از او پیدا کنیم	*	گه هم او را پیش شه شیدا کنیم
۱۰۰۴	N	صد هزاران عاشق و معشوق از او	*	در فغان و در نفیر و جستجو
۱۰۰۵	N	کار ما این است بر کوری آن	*	که به کار ما ندارد میل جان
۱۰۰۶	N	این فضیلت خاک را ز آن رو دهیم	*	که نواله پیش بی‌برگان نهیم
۱۰۰۷	N	ز انکه دارد خاک شکل اغبری	*	و ز درون دارد صفات انوری
۱۰۰۸	N	ظاهرش با باطنش گشته به جنگ	*	باطنش چون گوهر و ظاهر چو سنگ
۱۰۰۹	N	ظاهرش گوید که ما اینیم و بس	*	باطنش گوید نکو بین پیش و پس
۱۰۱۰	N	ظاهرش منکر که باطن هیچ نیست	*	باطنش گوید که بنماییم بیست
۱۰۱۱	N	ظاهرش با باطنش در چالش‌اند	*	لاجرم زین صبر نصرت می‌کشند
۱۰۱۲	N	زین ترش رو خاک صورتها کنیم	*	خنده‌ی پنهانش را پیدا کنیم
۱۰۱۳	N	ز انکه ظاهر خاک اندوه و بکاست	*	در درونش صد هزاران خنده‌هاست
۱۰۱۴	N	کاشف السریم و کار ما همین	*	کاین نهانها را بر آریم از کمین
۱۰۱۵	N	گر چه دزد از منکری تن می‌زند	*	شحنه آن از عصر پیدا می‌کند
۱۰۱۶	N	فضل‌ها دزدیده‌اند این خاکها	*	تا مقر آریمشان از ابتلا
۱۰۱۷	N	بس عجب فرزند کاو را بوده است	*	لیک احمد بر همه افزوده است
۱۰۱۸	N	شد زمین و آسمان خندان و شاد	*	کاین چنین شاهی ز ما دو جفت زاد
۱۰۱۹	N	می‌شکافد آسمان از شادی‌اش	*	خاک چون سوسن شده ز آزادی‌اش
۱۰۲۰	N	ظاهرت با باطنت ای خاک خوش	*	چون که در جنگند و اندر کش مکش
۱۰۲۱	N	هر که با خود بهر حق باشد به جنگ	*	تا شود معنیش خصم بو و رنگ
۱۰۲۲	N	ظلمتش با نور او شد در قتال	*	آفتاب جانش را نبود زوال
۱۰۲۳	N	هر که کوشد بهر ما در امتحان	*	پشت زیر پایش آرد آسمان
۱۰۲۴	N	ظاهرت از تیرگی افغان کنان	*	باطن تو گلستان در گلستان
۱۰۲۵	N	قاصد او چون صوفیان رو ترش	*	تا نیامیزند با هر نور کش
۱۰۲۶	N	عارفان رو ترش چون خار پشت	*	عیش پنهان کرده در خار درشت
۱۰۲۷	N	باغ پنهان گرد باغ آن خار فاش	*	کای عدوی دزد زین در دور باش
۱۰۲۸	N	خار پشتا خار حارس کرده‌ای	*	سر چو صوفی در گریبان برده‌ای
۱۰۲۹	N	تا کسی در چار دانگ عیش تو	*	گم شود زین گل رخان خار خو
۱۰۳۰	N	طفل تو گر چه که کودک خوبده ست	*	هر دو عالم خود طفیل او بده ست
۱۰۳۱	N	ما جهانی را بدو زنده کنیم	*	چرخ را در خدمتش بنده کنیم
۱۰۳۲	N	گفت عبد المطلب کاین دم کجاست	*	ای علیم السر نشان ده راه راست

block:4041

title of 4041

۱۰۳۳	N	از درون کعبه آوازش رسید	*	گفت ای جوینده آن طفل رشید
۱۰۳۴	N	در فلان وادی است زیر آن درخت	*	پس روان شد زود پیر نیک بخت
۱۰۳۵	N	در رکاب او امیران قریش	*	ز انکه جدش بود ز اعیان قریش
۱۰۳۶	N	تا به پشت آدم اسلافش همه	*	مهتران بزم و رزم و ملحمه
۱۰۳۷	N	این نسب خود پوست او را بوده است	*	کز شهنشاهان مه پالوده است
۱۰۳۸	N	مغز او خود از نسب دور است و پاک	*	نیست جنسش از سمک کس تا سماک
۱۰۳۹	N	نور حق را کس نجوید زاد و بود	*	خلعت حق را چه حاجت تار و پود
۱۰۴۰	N	کمترین خلعت که بدهد در ثواب	*	بر فزاید بر طراز آفتاب

block:4042

title of 4042

۱۰۴۱	N	خیز بلقیسا بیا و ملک بین	*	بر لب دریای یزدان در بچین
۱۰۴۲	N	خواهرانت ساکن چرخ سنی	*	تو به مرداری چه سلطانی کنی
۱۰۴۳	N	خواهرانت را ز بخششهای راد	*	هیچ می‌دانی که آن سلطان چه داد
۱۰۴۴	N	تو ز شادی چون گرفتی طبل زن	*	که منم شاه و رئیس گولخن

block:4043

title of 4043

۱۰۴۵	N	آن سگی در کو گدای کور دید	*	حمله می‌آورد و دلقش می‌درید
۱۰۴۶	N	گفته‌ایم این را ولی باری دگر	*	شد مکرر بهر تاکید خبر
۱۰۴۷	N	کور گفتش آخر آن یاران تو	*	بر که‌اند این دم شکاری صید جو
۱۰۴۸	N	قوم تو در کوه می‌گیرند گور	*	در میان کوی می‌گیری تو کور
۱۰۴۹	N	ترک این تزویر گو شیخ نفور	*	آب شوری جمع کرده چند کور
۱۰۵۰	N	کاین مریدان من و من آب شور	*	می‌خورند از من همی‌گردند کور
۱۰۵۱	N	آب خود شیرین کن از بحر لدن	*	آب بد را دام این کوران مکن
۱۰۵۲	N	خیز شیران خدا بین گور گیر	*	تو چو سگ چونی به زرقی کور گیر
۱۰۵۳	N	گور چه از صید غیر دوست دور	*	جمله شیر و شیر گیر و مست نور
۱۰۵۴	N	در نظاره‌ی صید و صیادی شه	*	کرده ترک صید و مرده در وله
۱۰۵۵	N	همچو مرغ مرده‌شان بگرفته یار	*	تا کند او جنس ایشان را شکار
۱۰۵۶	N	مرغ مرده مضطر اندر وصل و بین	*	خوانده ای القلب بین اصبعین
۱۰۵۷	N	مرغ مرده‌اش را هر آن که شد شکار	*	چون ببیند شد شکار شهریار
۱۰۵۸	N	هر که او زین مرغ مرده سر بتافت	*	دست آن صیاد را هرگز نیافت
۱۰۵۹	N	گوید او منگر به مرداری من	*	عشق شه بین در نگهداری من
۱۰۶۰	N	من نه مردارم مرا شه کشته است	*	صورت من شبه مرده گشته است
۱۰۶۱	N	جنبشم زین پیش بود از بال و پر	*	جنبشم اکنون ز دست دادگر
۱۰۶۲	N	جنبش فانیم بیرون شد ز پوست	*	جنبشم باقی است اکنون چون از اوست
۱۰۶۳	N	هر که کژ جنبد به پیش جنبشم	*	گر چه سیمرغ است زارش می‌کشم
۱۰۶۴	N	هین مرا مرده مبین گر زنده‌ای	*	در کف شاهم نگر گر بنده‌ای
۱۰۶۵	N	مرده زنده کرد عیسی از کرم	*	من به کف خالق عیسی درم
۱۰۶۶	N	کی بمانم مرده در قبضه‌ی خدا	*	بر کف عیسی مدار این هم روا
۱۰۶۷	N	عیسی‌ام لیکن هر آن کاو یافت جان	*	از دم من او بماند جاودان
۱۰۶۸	N	شد ز عیسی زنده لیکن باز مرد	*	شاد آن کاو جان بدین عیسی سپرد
۱۰۶۹	N	من عصایم در کف موسای خویش	*	موسیم پنهان و من پیدا به پیش
۱۰۷۰	N	بر مسلمانان پل دریا شوم	*	باز بر فرعون اژدرها شوم
۱۰۷۱	N	این عصا را ای پسر تنها مبین	*	که عصا بی‌کف حق نبود چنین
۱۰۷۲	N	موج طوفان هم عصا بد کاو ز درد	*	طنطنه‌ی جادو پرستان را بخورد
۱۰۷۳	N	گر عصاهای خدا را بشمرم	*	زرق این فرعونیان را بر درم
۱۰۷۴	N	لیک زین شیرین گیاه زهرمند	*	ترک کن تا چند روزی می‌چرند
۱۰۷۵	N	گر نباشد جاه فرعون و سری	*	از کجا یابد جهنم پروری
۱۰۷۶	N	فربهش کن آن گهش کش ای قصاب	*	ز انکه بی‌برگند در دوزخ کلاب
۱۰۷۷	N	گر نبودی خصم و دشمن در جهان	*	پس بمردی خشم اندر مردمان
۱۰۷۸	N	دوزخ آن خشم است خصمی بایدش	*	تا زید ور نی رحیمی بکشدش
۱۰۷۹	N	پس بماندی لطف بی‌قهر و بدی	*	پس کمال پادشاهی کی بدی
۱۰۸۰	N	ریش‌خندی کرده‌اند آن منکران	*	بر مثلها و بیان ذاکران
۱۰۸۱	N	تو اگر خواهی بکن هم ریش‌خند	*	چند خواهی زیست ای مردار چند
۱۰۸۲	N	شاد باشید ای محبان در نیاز	*	بر همین در که شود امروز باز
۱۰۸۳	N	هر حویجی باشدش کردی دگر	*	در میان باغ از سیر و کبر
۱۰۸۴	N	هر یکی با جنس خود در کرد خود	*	از برای پختگی نم می‌خورد
۱۰۸۵	N	تو که کرد زعفرانی زعفران	*	باش و آمیزش مکن با دیگران
۱۰۸۶	N	آب می‌خور زعفرانا تا رسی	*	زعفرانی اندر آن حلوا رسی
۱۰۸۷	N	در مکن در کرد شلغم پوز خویش	*	که نگردد با تو او هم طبع و کیش
۱۰۸۸	N	تو به کردی او به کردی مودعه	*	ز انکه ارض اللَّه آمد واسعه
۱۰۸۹	N	خاصه آن ارضی که از پهناوری	*	در سفر گم می‌شود دیو و پری
۱۰۹۰	N	اندر آن بحر و بیابان و جبال	*	منقطع می‌گردد اوهام و خیال
۱۰۹۱	N	این بیابان در بیابانهای او	*	همچو اندر بحر پر یک تای مو
۱۰۹۲	N	آب استاده که سیر استش نهان	*	تازه‌تر خوشتر ز جوهای روان
۱۰۹۳	N	کاو درون خویش چون جان و روان	*	سیر پنهان دارد و پای روان
۱۰۹۴	N	مستمع خفته ست کوته کن خطاب	*	ای خطیب این نقش کم کن تو بر آب
۱۰۹۵	N	خیز بلقیسا که بازاری است تیز	*	زین خسیسان کساد افکن گریز
۱۰۹۶	N	خیز بلقیسا کنون با اختیار	*	پیش از آن که مرگ آرد گیر و دار
۱۰۹۷	N	بعد از آن گوشت کشد مرگ آن چنان	*	که چو دزد آیی به شحنه جان کنان
۱۰۹۸	N	زین خران تا چند باشی نعل دزد	*	گر همی‌دزدی بیا و لعل دزد
۱۰۹۹	N	خواهرانت یافته ملک خلود	*	تو گرفته ملکت کور و کبود
۱۱۰۰	N	ای خنک آن را کز این ملکت بجست	*	که اجل این ملک را ویران گر است
۱۱۰۱	N	خیز بلقیسا بیا باری ببین	*	ملکت شاهان و سلطانان دین
۱۱۰۲	N	شسته در باطن میان گلستان	*	ظاهرا حادی میان دوستان
۱۱۰۳	N	بوستان با او روان هر جا رود	*	لیک آن از خلق پنهان می‌شود
۱۱۰۴	N	میوه‌ها لابه‌کنان کز من بچر	*	آب حیوان آمده کز من بخور
۱۱۰۵	N	طوف می‌کن بر فلک بی‌پر و بال	*	همچو خورشید و چو بدر و چون هلال
۱۱۰۶	N	چون روان باشی روان و پای نی	*	می‌خوری صد لوت و لقمه خای نی
۱۱۰۷	N	نه نهنگ غم زند بر کشتی‌ات	*	نه پدید آید ز مردن زشتی‌ات
۱۱۰۸	N	هم تو شاه و هم تو لشکر هم تو تخت	*	هم تو نیکو بخت باشی هم تو بخت
۱۱۰۹	N	گر تو نیکو بختی و سلطان زفت	*	بخت غیر تست روزی بخت رفت
۱۱۱۰	N	تو بماندی چون گدایان بی‌نوا	*	دولت خود هم تو باش ای مجتبی
۱۱۱۱	N	چون تو باشی بخت خود ای معنوی	*	پس تو که بختی ز خود کی گم شوی
۱۱۱۲	N	تو ز خود کی گم شوی ای خوش خصال	*	چون که عین تو ترا شد ملک و مال

block:4044

title of 4044

۱۱۱۳	N	ای سلیمان مسجد اقصی بساز	*	لشکر بلقیس آمد در نماز
۱۱۱۴	N	چون که او بنیاد آن مسجد نهاد	*	جن و انس آمد بدن در کار داد
۱۱۱۵	N	یک گروه از عشق و قومی بی‌مراد	*	همچنان که در ره طاعت عباد
۱۱۱۶	N	خلق دیوانند و شهوت سلسله	*	می‌کشدشان سوی دکان و غله
۱۱۱۷	N	هست این زنجیر از خوف و وله	*	تو مبین این خلق را بی‌سلسله
۱۱۱۸	N	می‌کشاندشان سوی کسب و شکار	*	می‌کشاندشان سوی کان و بحار
۱۱۱۹	N	می‌کشدشان سوی نیک و سوی بد	*	گفت حق فی جیدها حبل المسد
۱۱۲۰	N	قد جعلنا الحبل فی اعناقهم	*	و اتخذنا الحبل من اخلاقهم
۱۱۲۱	N	لیس من مستقذر مستنقه	*	قط الا طایره فی عنقه
۱۱۲۲	N	حرص تو در کار بد چون آتش است	*	اخگر از رنگ خوش آتش خوش است
۱۱۲۳	N	آن سیاهی فحم در آتش نهان	*	چون که آتش شد سیاهی شد عیان
۱۱۲۴	N	اخگر از حرص تو شد فحم سیاه	*	حرص چون شد ماند آن فحم تباه
۱۱۲۵	N	آن زمان آن فحم اخگر می‌نمود	*	آن نه حسن کار نار حرص بود
۱۱۲۶	N	حرص کارت را بیاراییده بود	*	حرص رفت و ماند کار تو کبود
۱۱۲۷	N	غوله‌ای را که بر آرایید غول	*	پخته پندارد کسی که هست گول
۱۱۲۸	N	آزمایش چون نماید جان او	*	کند گردد ز آزمون دندان او
۱۱۲۹	N	از هوس آن دام دانه می‌نمود	*	عکس غول حرص و آن خود خام بود
۱۱۳۰	N	حرص اندر کار دین و خیر جو	*	چون نماند حرص باشد نغز رو
۱۱۳۱	N	خیرها نغزند نه از عکس غیر	*	تاب حرص ار رفت ماند تاب خیر
۱۱۳۲	N	تاب حرص از کار دنیا چون برفت	*	فحم باشد مانده از اخگر به تفت
۱۱۳۳	N	کودکان را حرص می‌آرد غرار	*	تا شوند از ذوق دل دامن سوار
۱۱۳۴	N	چون ز کودک رفت آن حرص بدش	*	بر دگر اطفال خنده آیدش
۱۱۳۵	N	که چه می‌کردم چه می‌دیدم در این	*	خل ز عکس حرص بنمود انگبین
۱۱۳۶	N	آن بنای انبیا بی‌حرص بود	*	ز آن چنان پیوسته رونقها فزود
۱۱۳۷	N	ای بسا مسجد بر آورده کرام	*	لیک نبود مسجد اقصاش نام
۱۱۳۸	N	کعبه را که هر دمی عزی فزود	*	آن ز اخلاصات ابراهیم بود
۱۱۳۹	N	فضل آن مسجد ز خاک و سنگ نیست	*	لیک در بناش حرص و جنگ نیست
۱۱۴۰	N	نه کتبشان مثل کتب دیگران	*	نه مساجدشان نه کسب و خان و مان
۱۱۴۱	N	نه ادبشان نه غضبشان نه نکال	*	نه نعاس و نه قیاس و نه مقال
۱۱۴۲	N	هر یکیشان را یکی فری دگر	*	مرغ جانشان طایر از پری دگر
۱۱۴۳	N	دل همی‌لرزد ز ذکر حالشان	*	قبله‌ی افعال ما افعالشان
۱۱۴۴	N	مرغشان را بیضه‌ها زرین بده ست	*	نیم شب جانشان سحرگه بین شده ست
۱۱۴۵	N	هر چه گویم من به جان نیکوی قوم	*	نقص گفتم گشته ناقص گوی قوم
۱۱۴۶	N	مسجد اقصی بسازید ای کرام	*	که سلیمان باز آمد و السلام
۱۱۴۷	N	ور ازین دیوان و پریان سر کشند	*	جمله را املاک در چنبر کشند
۱۱۴۸	N	دیو یک دم کژ رود از مکر و زرق	*	تازیانه آیدش بر سر چو برق
۱۱۴۹	N	چون سلیمان شو که تا دیوان تو	*	سنگ برند از پی ایوان تو
۱۱۵۰	N	چون سلیمان باش بی‌وسواس و ریو	*	تا ترا فرمان برد جنی و دیو
۱۱۵۱	N	خاتم تو این دل است و هوش دار	*	تا نگردد دیو را خاتم شکار
۱۱۵۲	N	پس سلیمانی کند بر تو مدام	*	دیو با خاتم حذر کن و السلام
۱۱۵۳	N	آن سلیمانی دلا منسوخ نیست	*	در سر و سرت سلیمانی کنی است
۱۱۵۴	N	دیو هم وقتی سلیمانی کند	*	لیک هر جولاهه اطلس کی تند
۱۱۵۵	N	دست جنباند چو دست او و لیک	*	در میان هر دوشان فرقی است نیک

block:4045

title of 4045

۱۱۵۶	N	شاعری آورد شعری پیش شاه	*	بر امید خلعت و اکرام و جاه
۱۱۵۷	N	شاه مکرم بود فرمودش هزار	*	از زر سرخ و کرامات و نثار
۱۱۵۸	N	پس وزیرش گفت کاین اندک بود	*	ده هزارش هدیه وا ده تا رود
۱۱۵۹	N	از چنو شاعر پس از تو بحر دست	*	ده هزاری که بگفتم اندک است
۱۱۶۰	N	فقه گفت آن شاه را و فلسفه	*	تا بر آمد عشر خرمن از کفه
۱۱۶۱	N	ده هزارش داد و خلعت در خورش	*	خانه‌ی شکر و ثنا گشت آن سرش
۱۱۶۲	N	پس تفحص کرد کاین سعی که بود	*	شاه را اهلیت من کی نمود
۱۱۶۳	N	پس بگفتندش فلان الدین وزیر	*	آن حسن نام و حسن خلق و ضمیر
۱۱۶۴	N	در ثنای او یکی شعری دراز	*	بر نبشت و سوی خانه رفت باز
۱۱۶۵	N	بی‌زبان و لب همان نعمای شاه	*	مدح شه می‌کرد و خلعتهای شاه

block:4046

title of 4046

۱۱۶۶	N	بعد سالی چند بهر رزق و کشت	*	شاعر از فقر و عوز محتاج گشت
۱۱۶۷	N	گفت وقت فقر و تنگی دو دست	*	جست و جوی آزموده بهتر است
۱۱۶۸	N	درگهی را کازمودم در کرم	*	حاجت نو را بدان جانب برم
۱۱۶۹	N	معنی اللَّه گفت آن سیبویه	*	یولهون فی الحوائج هم لدیه
۱۱۷۰	N	گفت الهنا فی حوایجنا الیک	*	و التمسناها وجدناها لدیک
۱۱۷۱	N	صد هزاران عاقل اندر وقت درد	*	جمله نالان پیش آن دیان فرد
۱۱۷۲	N	هیچ دیوانه‌ی فلیوی این کند	*	بر بخیلی عاجزی کدیه تند
۱۱۷۳	N	گر ندیدندی هزاران بار بیش	*	عاقلان کی جان کشیدندیش پیش
۱۱۷۴	N	بلکه جمله‌ی ماهیان در موجها	*	جمله‌ی پرندگان بر اوجها
۱۱۷۵	N	پیل و گرگ و حیدر اشکار نیز	*	اژدهای زفت و مور و مار نیز
۱۱۷۶	N	بلکه خاک و باد و آب و هر شرار	*	مایه زو یابند هم دی هم بهار
۱۱۷۷	N	هر دمش لابه کند این آسمان	*	که فرو مگذارم ای حق یک زمان
۱۱۷۸	N	استن من عصمت و حفظ تو است	*	جمله مطوی یمین آن دو دست
۱۱۷۹	N	وین زمین گوید که دارم برقرار	*	ای که بر آبم تو کرده ستی سوار
۱۱۸۰	N	جملگان کیسه از او بر دوختند	*	دادن حاجت از او آموختند
۱۱۸۱	N	هر نبیی زو بر آورده برات	*	استعینوا منه صبرا او صلات
۱۱۸۲	N	هین از او خواهید نه از غیر او	*	آب در یم جو مجو در خشک جو
۱۱۸۳	N	ور بخواهی از دگر هم او دهد	*	بر کف میلش سخا هم او نهد
۱۱۸۴	N	آن که معرض را ز زر قارون کند	*	رو بدو آری به طاعت چون کند
۱۱۸۵	N	بار دیگر شاعر از سودای داد	*	روی سوی آن شه محسن نهاد
۱۱۸۶	N	هدیه‌ی شاعر چه باشد شعر نو	*	پیش محسن آرد و بنهد گرو
۱۱۸۷	N	محسنان با صد عطا و جود و بر	*	زر نهاده شاعران را منتظر
۱۱۸۸	N	پیششان شعری به از صد تنگ شعر	*	خاصه شاعر کاو گهر آرد ز قعر
۱۱۸۹	N	آدمی اول حریص نان بود	*	ز انکه قوت و نان ستون جان بود
۱۱۹۰	N	سوی کسب و سوی غصب و صد حیل	*	جان نهاده بر کف از حرص و امل
۱۱۹۱	N	چون به نادر گشت مستغنی ز نان	*	عاشق نام است و مدح شاعران
۱۱۹۲	N	تا که اصل و فصل او را بر دهند	*	در بیان فضل او منبر نهند
۱۱۹۳	N	تا که کر و فر و زر بخشی او	*	همچو عنبر بو دهد در گفت‌وگو
۱۱۹۴	N	خلق ما بر صورت خود کرد حق	*	وصف ما از وصف او گیرد سبق
۱۱۹۵	N	چون که آن خلاق شکر و حمد جوست	*	آدمی را مدح جویی نیز خوست
۱۱۹۶	N	خاصه مرد حق که در فضل است چست	*	پر شود ز آن باد چون خیک درست
۱۱۹۷	N	ور نباشد اهل ز آن باد دروغ	*	خیک بدریده‌ست کی گیرد فروغ
۱۱۹۸	N	این مثل از خود نگفتم ای رفیق	*	سرسری مشنو چو اهلی و مفیق
۱۱۹۹	N	این پیمبر گفت چون بشنید قدح	*	که چرا فربه شود احمد به مدح
۱۲۰۰	N	رفت شاعر پیش آن شاه و ببرد	*	شعر اندر شکر احسان کان نمرد
۱۲۰۱	N	محسنان مردند و احسانها بماند	*	ای خنک آن را که این مرکب براند
۱۲۰۲	N	ظالمان مردند و ماند آن ظلمها	*	وای جانی کاو کند مکر و دها
۱۲۰۳	N	گفت پیغمبر خنک آن را که او	*	شد ز دنیا ماند از او فعل نکو
۱۲۰۴	N	مرد محسن لیک احسانش نمرد	*	نزد یزدان دین و احسان نیست خرد
۱۲۰۵	N	وای آن کاو مرد و عصیانش نمرد	*	تا نپنداری به مرگ او جان ببرد
۱۲۰۶	N	این رها کن ز انکه شاعر بر گذر	*	وام دار است و قوی محتاج زر
۱۲۰۷	N	برد شاعر شعر سوی شهریار	*	بر امید بخشش و احسان یار
۱۲۰۸	N	نازنین شعری پر از در درست	*	بر امید و بوی اکرام نخست
۱۲۰۹	N	شاه هم بر خوی خود گفتش هزار	*	چون چنین بد عادت آن شهریار
۱۲۱۰	N	لیک این بار آن وزیر پر ز جود	*	بر براق عز ز دنیا رفته بود
۱۲۱۱	N	بر مقام او وزیر نو رئیس	*	گشته لیکن سخت بی‌رحم و خسیس
۱۲۱۲	N	گفت ای شه خرجها داریم ما	*	شاعری را نبود این بخشش جزا
۱۲۱۳	N	من به ربع عشر این ای مغتنم	*	مرد شاعر را خوش و راضی کنم
۱۲۱۴	N	خلق گفتندش که او را پیش دست	*	ده هزاران زین دلاور برده است
۱۲۱۵	N	بعد شکر کلک خوایی چون کند	*	بعد سلطانی گدایی چون کند
۱۲۱۶	N	گفت بفشارم و را اندر فشار	*	تا شود زار و نزار از انتظار
۱۲۱۷	N	آن گه ار خاکش دهم از راه من	*	در رباید همچو گلبرگ از چمن
۱۲۱۸	N	این بمن بگذار که استادم در این	*	گر تقاضاگر بود هم آتشین
۱۲۱۹	N	از ثریا گر بپرد تا ثری	*	نرم گردد چون ببیند او مرا
۱۲۲۰	N	گفت سلطانش برو فرمان تراست	*	لیک شادش کن که نیکو گوی ماست
۱۲۲۱	N	گفت او را و دو صد اومید لیس	*	تو به من بگذار و این بر من نویس
۱۲۲۲	N	پس فگندش صاحب اندر انتظار	*	شد زمستان و دی و آمد بهار
۱۲۲۳	N	شاعر اندر انتظارش پیر شد	*	پس زبون این غم و تدبیر شد
۱۲۲۴	N	گفت اگر زر نه که دشنامم دهی	*	تا رهد جانم ترا باشم رهی
۱۲۲۵	N	انتظارم کشت باری گو برو	*	تا رهد این جان مسکین از گرو
۱۲۲۶	N	بعد از آنش داد ربع عشر آن	*	ماند شاعر اندر اندیشه‌ی گران
۱۲۲۷	N	کان چنان نقد و چنان بسیار بود	*	این که دیر اشکفت دسته‌ی خار بود
۱۲۲۸	N	پس بگفتندش که آن دستور راد	*	رفت از دنیا خدا مزدت دهاد
۱۲۲۹	N	که مضاعف زو همی‌شد آن عطا	*	کم همی‌افتاد بخشش را خطا
۱۲۳۰	N	این زمان او رفت و احسان را ببرد	*	او نمرد الحق بلی احسان بمرد
۱۲۳۱	N	رفت از ما صاحب راد و رشید	*	صاحب سلاخ درویشان رسید
۱۲۳۲	N	رو بگیر این را و ز اینجا شب گریز	*	تا نگیرد با تو این صاحب ستیز
۱۲۳۳	N	ما به صد حیلت از او این هدیه را	*	بستدیم ای بی‌خبر از جهد ما
۱۲۳۴	N	رو به ایشان کرد و گفت ای مشفقان	*	از کجا آمد بگویید این عوان
۱۲۳۵	N	چیست نام این وزیر جامه کن	*	قوم گفتندش که نامش هم حسن
۱۲۳۶	N	گفت یا رب نام آن و نام این	*	چون یکی آمد دریغ ای رب دین
۱۲۳۷	N	آن حسن نامی که از یک کلک او	*	صد وزیر و صاحب آید جود خو
۱۲۳۸	N	این حسن کز ریش زشت این حسن	*	می‌توان بافید ای جان صد رسن
۱۲۳۹	N	بر چنین صاحب چو شه اصغا کند	*	شاه و ملکش را ابد رسوا کند

block:4047

title of 4047

۱۲۴۰	N	چند آن فرعون می‌شد نرم و رام	*	چون شنیدی او ز موسی آن کلام
۱۲۴۱	N	آن کلامی که بدادی سنگ شیر	*	از خوشی آن کلام بی‌نظیر
۱۲۴۲	N	چون به هامان که وزیرش بود او	*	مشورت کردی که کینش بود خو
۱۲۴۳	N	پس بگفتی تا کنون بودی خدیو	*	بنده گردی ژنده پوشی را به ریو
۱۲۴۴	N	همچو سنگ منجنیقی آمدی	*	آن سخن بر شیشه خانه‌ی او زدی
۱۲۴۵	N	هر چه صد روز آن کلیم خوش خطاب	*	ساختی در یک دم او کردی خراب
۱۲۴۶	N	عقل تو دستور و مغلوب هواست	*	در وجودت ره زن راه خداست
۱۲۴۷	N	ناصحی ربانیی پندت دهد	*	آن سخن را او به فن طرحی نهد
۱۲۴۸	N	کاین نه بر جای است هین از جا مشو	*	نیست چندان با خود آ شیدا مشو
۱۲۴۹	N	وای آن شه که وزیرش این بود	*	جای هر دو دوزخ پر کین بود
۱۲۵۰	N	شاد آن شاهی که او را دست‌گیر	*	باشد اندر کار چون آصف وزیر
۱۲۵۱	N	شاه عادل چون قرین او شود	*	نام آن‌ نُورٌ عَلی‌ نُورٍ بود
۱۲۵۲	N	چون سلیمان شاه و چون آصف وزیر	*	نور بر نور است و عنبر بر عبیر
۱۲۵۳	N	شاه فرعون و چو هامانش وزیر	*	هر دو را نبود ز بد بختی گزیر
۱۲۵۴	N	پس بود ظلمات بعضی فوق بعض	*	نه خرد یار و نه دولت روز عرض
۱۲۵۵	N	من ندیدم جز شقاوت در لئام	*	گر تو دیده‌ستی رسان از من سلام
۱۲۵۶	N	همچو جان باشد شه و صاحب چو عقل	*	عقل فاسد روح را آرد به نقل
۱۲۵۷	N	آن فرشته‌ی عقل چون هاروت شد	*	سحر آموز دو صد طاغوت شد
۱۲۵۸	N	عقل جزوی را وزیر خود مگیر	*	عقل کل را ساز ای سلطان وزیر
۱۲۵۹	N	مر هوا را تو وزیر خود مساز	*	که بر آید جان پاکت از نماز
۱۲۶۰	N	کاین هوا پر حرص و حالی بین بود	*	عقل را اندیشه یوم دین بود
۱۲۶۱	N	عقل را دو دیده در پایان کار	*	بهر آن گل می‌کشد او رنج خار
۱۲۶۲	N	که نفرساید نریزد در خزان	*	باد هر خرطوم اخشم دور از آن

block:4048

title of 4048

۱۲۶۳	N	ور چه عقلت هست با عقل دگر	*	یار باش و مشورت کن ای پدر
۱۲۶۴	N	با دو عقل از بس بلاها وارهی	*	پای خود بر اوج گردونها نهی
۱۲۶۵	N	دیو گر خود را سلیمان نام کرد	*	ملک برد و مملکت را رام کرد
۱۲۶۶	N	صورت کار سلیمان دیده بود	*	صورت اندر سر دیوی می‌نمود
۱۲۶۷	N	خلق گفتند این سلیمان بی‌صفاست	*	از سلیمان تا سلیمان فرق‌هاست
۱۲۶۸	N	او چو بیداری است این همچون وسن	*	همچنان که آن حسن با این حسن
۱۲۶۹	N	دیو می‌گفتی که حق بر شکل من	*	صورتی کرده ست خوش بر اهرمن
۱۲۷۰	N	دیو را حق صورت من داده است	*	تا نیندازد شما را او به شست
۱۲۷۱	N	گر پدید آید به دعوی زینهار	*	صورت او را مدارید اعتبار
۱۲۷۲	N	دیوشان از مکر این می‌گفت لیک	*	می‌نمود این عکس در دلهای نیک
۱۲۷۳	N	نیست بازی با ممیز خاصه او	*	که بود تمییز و عقلش غیب گو
۱۲۷۴	N	هیچ سحر و هیچ تلبیس و دغل	*	می‌نبندد پرده بر اهل دول
۱۲۷۵	N	پس همی‌گفتند با خود در جواب	*	باژگونه می‌روی ای کج خطاب
۱۲۷۶	N	باژگونه رفت خواهی همچنین	*	سوی دوزخ اسفل اندر سافلین
۱۲۷۷	N	او اگر معزول گشته است و فقیر	*	هست در پیشانی‌اش بدر منیر
۱۲۷۸	N	تو اگر انگشتری را برده‌ای	*	دوزخی چون زمهریر افسرده‌ای
۱۲۷۹	N	ما به بوش و عارض و طاق و طرنب	*	سر کجا که خود همی‌ننهیم سنب
۱۲۸۰	N	ور به غفلت ما نهیم او را جبین	*	پنجه‌ی مانع بر آید از زمین
۱۲۸۱	N	که منه آن سر مر این سر زیر را	*	هین مکن سجده مر این ادبار را
۱۲۸۲	N	کردمی من شرح این بس جان فزا	*	گر نبودی غیرت و رشک خدا
۱۲۸۳	N	هم قناعت کن تو بپذیر این قدر	*	تا بگویم شرح این وقتی دگر
۱۲۸۴	N	نام خود کرده سلیمان نبی	*	روی پوشی می‌کند بر هر صبی
۱۲۸۵	N	در گذر از صورت و از نام خیز	*	از لقب و ز نام در معنی گریز
۱۲۸۶	N	پس بپرس از حد او و ز فعل او	*	در میان حد و فعل او را بجو

block:4049

title of 4049

۱۲۸۷	N	هر صباحی چون سلیمان آمدی	*	خاضع اندر مسجد اقصی شدی
۱۲۸۸	N	نو گیاهی رسته دیدی اندر او	*	پس بگفتی نام و نفع خود بگو
۱۲۸۹	N	تو چه دارویی چیی نامت چی است	*	تو زیان کی و نفعت بر کی است
۱۲۹۰	N	پس بگفتی هر گیاهی فعل و نام	*	که من آن را جانم و این را حمام
۱۲۹۱	N	من مر این را زهرم و او را شکر	*	نام من این است بر لوح از قدر
۱۲۹۲	N	پس طبیبان از سلیمان ز آن گیا	*	عالم و دانا شدندی مقتدا
۱۲۹۳	N	تا کتبهای طبیبی ساختند	*	جسم را از رنج می‌پرداختند
۱۲۹۴	N	این نجوم و طب وحی انبیاست	*	عقل و حس را سوی بی‌سوره کجاست
۱۲۹۵	N	عقل جزوی عقل استخراج نیست	*	جز پذیرای فن و محتاج نیست
۱۲۹۶	N	قابل تعلیم و فهم است این خرد	*	لیک صاحب وحی تعلیمش دهد
۱۲۹۷	N	جمله حرفتها یقین از وحی بود	*	اول او لیک عقل آن را فزود
۱۲۹۸	N	هیچ حرفت را ببین کاین عقل ما	*	تاند او آموختن بی‌اوستا
۱۲۹۹	N	گر چه اندر مکر موی اشکاف بد	*	هیچ پیشه رام بی‌استا نشد
۱۳۰۰	N	دانش پیشه از این عقل ار بدی	*	پیشه‌ی بی‌اوستا حاصل شدی

block:4050

title of 4050

۱۳۰۱	N	کندن گوری که کمتر پیشه بود	*	کی ز فکر و حیله و اندیشه بود
۱۳۰۲	N	گر بدی این فهم مر قابیل را	*	کی نهادی بر سر او هابیل را
۱۳۰۳	N	که کجا غایب کنم این کشته را	*	این به خون و خاک در آغشته را
۱۳۰۴	N	دید زاغی زاغ مرده در دهان	*	بر گرفته تیز می‌آمد چنان
۱۳۰۵	N	از هوا زیر آمد و شد او به فن	*	از پی تعلیم او را گور کن
۱۳۰۶	N	پس به چنگال از زمین انگیخت گرد	*	زود زاغ مرده را در گور کرد
۱۳۰۷	N	دفن کردش پس بپوشیدش به خاک	*	زاغ از الهام حق بد علمناک
۱۳۰۸	N	گفت قابیل آه شه بر عقل من	*	که بود زاغی ز من افزون به فن
۱۳۰۹	N	عقل کل را گفت‌ ما زاغَ الْبَصَرُ	*	عقل جزوی می‌کند هر سو نظر
۱۳۱۰	N	عقل‌ ما زاغَ‌ است نور خاصگان	*	عقل زاغ استاد گور مردگان
۱۳۱۱	N	جان که او دنباله‌ی زاغان پرد	*	زاغ او را سوی گورستان برد
۱۳۱۲	N	هین مدو اندر پی نفس چو زاغ	*	کاو به گورستان برد نه سوی باغ
۱۳۱۳	N	گر روی رو در پی عنقای دل	*	سوی قاف و مسجد اقصای دل
۱۳۱۴	N	نو گیاهی هر دم از سودای تو	*	می‌دمد در مسجد اقصای تو
۱۳۱۵	N	تو سلیمان‌وار داد او بده	*	پی بر از وی پای رد بر وی منه
۱۳۱۶	N	ز انکه حال این زمین با ثبات	*	باز گوید با تو انواع نبات
۱۳۱۷	N	در زمین گر نیشکر ور خود نی است	*	ترجمان هر زمین نبت وی است
۱۳۱۸	N	پس زمین دل که نبتش فکر بود	*	فکرها اسرار دل را وانمود
۱۳۱۹	N	گر سخن کش یابم اندر انجمن	*	صد هزاران گل برویم چون چمن
۱۳۲۰	N	ور سخن کش یابم آن دم زن به مزد	*	می‌گریزد نکته‌ها از دل چو دزد
۱۳۲۱	N	جنبش هر کس به سوی جاذب است	*	جذب صادق نه چو جذب کاذب است
۱۳۲۲	N	می‌روی گه گمره و گه در رشد	*	رشته‌ای پیدا نه و آن کت می‌کشد
۱۳۲۳	N	اشتر کوری مهار تو رهین	*	تو کشش می‌بین مهارت را مبین
۱۳۲۴	N	گر شدی محسوس جذاب و مهار	*	پس نماندی این جهان دار الغرار
۱۳۲۵	N	گبر دیدی کاو پی سگ می‌رود	*	سخره‌ی دیو ستنبه می‌شود
۱۳۲۶	N	در پی او کی شدی مانند هیز	*	پای خود را وا کشیدی گبر نیز
۱۳۲۷	N	گاو گر واقف ز قصابان بدی	*	کی پی ایشان بدان دکان شدی
۱۳۲۸	N	یا بخوردی از کف ایشان سبوس	*	یا بدادی شیرشان از چاپلوس
۱۳۲۹	N	ور بخوردی کی علف هضمش شدی	*	گر ز مقصود علف واقف بدی
۱۳۳۰	N	پس ستون این جهان خود غفلت است	*	چیست دولت کاین دوادو بالت است
۱۳۳۱	N	اولش دو دو به آخر لت بخور	*	جز در این ویرانه نبود مرگ خر
۱۳۳۲	N	تو به جد کاری که بگرفتی به دست	*	عیبش این دم بر تو پوشیده شده‌ست
۱۳۳۳	N	ز آن همی تانی بدادن تن به کار	*	که بپوشید از تو عیبش کردگار
۱۳۳۴	N	همچنین هر فکر که گرمی در آن	*	عیب آن فکرت شده ست از تو نهان
۱۳۳۵	N	بر تو گر پیدا شدی زو عیب و شین	*	زو رمیدی جانت‌ بُعْدَ الْمَشْرِقَیْنِ
۱۳۳۶	N	حال کاخر زو پشیمان می‌شوی	*	گر بود این حالت اول کی دوی
۱۳۳۷	N	پس بپوشید اول آن بر جان ما	*	تا کنیم آن کار بر وفق قضا
۱۳۳۸	N	چون قضا آورد حکم خود پدید	*	چشم وا شد تا پشیمانی رسید
۱۳۳۹	N	این پشیمانی قضای دیگر است	*	این پشیمانی بهل حق را پرست
۱۳۴۰	N	ور کنی عادت پشیمان خور شوی	*	زین پشیمانی پشیمان‌تر شوی
۱۳۴۱	N	نیم عمرت در پریشانی رود	*	نیم دیگر در پشیمانی رود
۱۳۴۲	N	ترک این فکر و پشیمانی بگو	*	حال و یار و کار نیکوتر بجو
۱۳۴۳	N	ور نداری کار نیکوتر به دست	*	پس پشیمانیت بر فوت چه است
۱۳۴۴	N	گر همی‌دانی ره نیکو پرست	*	ور ندانی چون بدانی کاین بد است
۱۳۴۵	N	بد ندانی تا ندانی نیک را	*	ضد را از ضد توان دید ای فتی
۱۳۴۶	N	چون ز ترک فکر این عاجز شدی	*	از گنه آن گاه هم عاجز بدی
۱۳۴۷	N	چون بدی عاجز پشیمانی ز چیست	*	عاجزی را باز جو کز جذب کیست
۱۳۴۸	N	عاجزی بی‌قادری اندر جهان	*	کس ندیده ست و نباشد این بدان
۱۳۴۹	N	همچنین هر آرزو که می‌بری	*	تو ز عیب آن حجابی اندری
۱۳۵۰	N	ور نمودی علت آن آرزو	*	خود رمیدی جان تو ز آن جستجو
۱۳۵۱	N	گر نمودی عیب آن کار او ترا	*	کس نبردی کش کشان آن سو ترا
۱۳۵۲	N	و آن دگر کاری کز آن هستی نفور	*	ز آن بود که عیبش آمد در ظهور
۱۳۵۳	N	ای خدای راز دان خوش سخن	*	عیب کار بد ز ما پنهان مکن
۱۳۵۴	N	عیب کار نیک را منما به ما	*	تا نگردیم از روش سرد و هبا
۱۳۵۵	N	هم بر آن عادت سلیمان سنی	*	رفت در مسجد میان روشنی
۱۳۵۶	N	قاعده‌ی هر روز را می‌جست شاه	*	که ببیند مسجد اندر نو گیاه
۱۳۵۷	N	دل ببیند سر بدان چشم صفی	*	آن حشایش که شد از عامه خفی

block:4051

title of 4051

۱۳۵۸	N	صوفیی در باغ از بهر گشاد	*	صوفیانه روی بر زانو نهاد
۱۳۵۹	N	پس فرو رفت او به خود اندر نغول	*	شد ملول از صورت خوابش فضول
۱۳۶۰	N	که چه خسبی آخر اندر رز نگر	*	این درختان بین و آثار و خضر
۱۳۶۱	N	امر حق بشنو که گفته ست انظروا	*	سوی این آثار رحمت آر رو
۱۳۶۲	N	گفت آثارش دل است ای بو الهوس	*	آن برون آثار آثار است و بس
۱۳۶۳	N	باغها و سبزه‌ها در عین جان	*	بر برون عکسش چو در آب روان
۱۳۶۴	N	آن خیال باغ باشد اندر آب	*	که کند از لطف آب آن اضطراب
۱۳۶۵	N	باغها و میوه‌ها اندر دل است	*	عکس لطف آن بر این آب و گل است
۱۳۶۶	N	گر نبودی عکس آن سرو سرور	*	پس نخواندی ایزدش دار الغرور
۱۳۶۷	N	این غرور آن است یعنی این خیال	*	هست از عکس دل و جان رجال
۱۳۶۸	N	جمله مغروران بر این عکس آمده	*	بر گمانی کاین بود جنت‌کده
۱۳۶۹	N	می‌گریزند از اصول باغها	*	بر خیالی می‌کنند آن لاغها
۱۳۷۰	N	چون که خواب غفلت آیدشان به سر	*	راست بینند و چه سود است آن نظر
۱۳۷۱	N	پس به گورستان غریو افتاد و آه	*	تا قیامت زین غلط وا حسرتاه
۱۳۷۲	N	ای خنک آن را که پیش از مرگ مرد	*	یعنی او از اصل این رز بوی برد

block:4052

title of 4052

۱۳۷۳	N	پس سلیمان دید اندر گوشه‌ای	*	نو گیاهی رسته همچون خوشه‌ای
۱۳۷۴	N	دید بس نادر گیاهی سبز و تر	*	می‌ربود آن سبزی‌اش نور از بصر
۱۳۷۵	N	پس سلامش کرد در حال آن حشیش	*	او جوابش گفت و بشکفت از خوشیش
۱۳۷۶	N	گفت نامت چیست بر گو بی‌دهان	*	گفت خروب است ای شاه جهان
۱۳۷۷	N	گفت اندر تو چه خاصیت بود	*	گفت من رستم مکان ویران شود
۱۳۷۸	N	من که خروبم خراب منزلم	*	هادم بنیاد این آب و گلم
۱۳۷۹	N	پس سلیمان آن زمان دانست زود	*	که اجل آمد سفر خواهد نمود
۱۳۸۰	N	گفت تا من هستم این مسجد یقین	*	در خلل ناید ز آفات زمین
۱۳۸۱	N	تا که من باشم وجود من بود	*	مسجد اقصی مخلخل کی شود
۱۳۸۲	N	پس که هدم مسجد ما بی‌گمان	*	نبود الا بعد مرگ ما بدان
۱۳۸۳	N	مسجد است آن دل که جسمش ساجد است	*	یار بد خروب هر جا مسجد است
۱۳۸۴	N	یار بد چون رست در تو مهر او	*	هین از او بگریز و کم کن گفت‌وگو
۱۳۸۵	N	بر کن از بیخش که گر سر بر زند	*	مر ترا و مسجدت را بر کند
۱۳۸۶	N	عاشقا خروب تو آمد کژی	*	همچو طفلان سوی کژ چون می‌غژی
۱۳۸۷	N	خویش مجرم دان و مجرم گو مترس	*	تا ندزدد از تو آن استاد درس
۱۳۸۸	N	چون بگویی جاهلم تعلیم ده	*	این چنین انصاف از ناموس به
۱۳۸۹	N	از پدر آموز ای روشن جبین	*	رَبَّنا گفت و ظَلَمْنا پیش از این
۱۳۹۰	N	نه بهانه کرد و نه تزویر ساخت	*	نه لوای مکر و حیلت بر فراخت
۱۳۹۱	N	باز آن ابلیس بحث آغاز کرد	*	که بدم من سرخ رو کردیم زرد
۱۳۹۲	N	رنگ رنگ تست صباغم تویی	*	اصل جرم و آفت و داغم تویی
۱۳۹۳	N	هین بخوان‌ رَبِّ بِما أَغْوَیْتَنِی	*	تا نگردی جبری و کژ کم تنی
۱۳۹۴	N	بر درخت جبر تا کی بر جهی	*	اختیار خویش را یک سو نهی
۱۳۹۵	N	همچو آن ابلیس و ذریات او	*	با خدا در جنگ و اندر گفت‌وگو
۱۳۹۶	N	چون بود اکراه با چندان خوشی	*	که تو در عصیان همی دامن کشی
۱۳۹۷	N	آن چنان خوش کس رود در مکرهی	*	کس چنان رقصان دود در گمرهی
۱۳۹۸	N	بیست مرده جنگ می‌کردی در آن	*	کت همی‌دادند پند آن دیگران
۱۳۹۹	N	که صواب این است و راه این است و بس	*	کی زند طعنه مرا جز هیچ کس
۱۴۰۰	N	کی چنین گوید کسی کو مکره است	*	چون چنین جنگد کسی کاو بی‌ره ست
۱۴۰۱	N	هر چه نفست خواست داری اختیار	*	هر چه عقلت خواست آری اضطرار
۱۴۰۲	N	داند او کاو نیک بخت و محرم است	*	زیرکی ز ابلیس و عشق از آدم است
۱۴۰۳	N	زیرکی سباحی آمد در بحار	*	کم رهد غرق است او پایان کار
۱۴۰۴	N	هل سباحت را رها کن کبر و کین	*	نیست جیحون نیست جو دریاست این
۱۴۰۵	N	و آن گهان دریای ژرف بی‌پناه	*	در رباید هفت دریا را چو کاه
۱۴۰۶	N	عشق چون کشتی بود بهر خواص	*	کم بود آفت بود اغلب خلاص
۱۴۰۷	N	زیرکی بفروش و حیرانی بخر	*	زیرکی ظن است و حیرانی نظر
۱۴۰۸	N	عقل قربان کن به پیش مصطفی	*	حَسْبِیَ اللَّهُ‌ گو که الله‌ام کفی
۱۴۰۹	N	همچو کنعان سر ز کشتی وامکش	*	که غرورش داد نفس زیرکش
۱۴۱۰	N	که بر آیم بر سر کوه مشید	*	منت نوحم چرا باید کشید
۱۴۱۱	N	چون رمی از منتش ای بی‌رشد	*	که خدا هم منت او می‌کشد
۱۴۱۲	N	چون نباشد منتش بر جان ما	*	چون که شکر و منتش گوید خدا
۱۴۱۳	N	تو چه دانی ای غراره‌ی پر حسد	*	که نهادن منت او را می‌رسد
۱۴۱۴	N	کاشکی او آشنا ناموختی	*	تا طمع در نوح و کشتی دوختی
۱۴۱۵	N	کاش چون طفل از حیل جاهل بدی	*	تا چو طفلان چنگ در مادر زدی
۱۴۱۶	N	یا به علم نقل کم بودی ملی	*	علم وحی دل ربودی از ولی
۱۴۱۷	N	با چنین نوری چو پیش آری کتاب	*	جان وحی آسای تو آرد عتاب
۱۴۱۸	N	چون تیمم با وجود آب دان	*	علم نقلی با دم قطب زمان
۱۴۱۹	N	خویش ابله کن تبع می‌رو سپس	*	رستگی زین ابلهی یابی و بس
۱۴۲۰	N	اکثر اهل الجنة البله ای پدر	*	بهر این گفته ست سلطان البشر
۱۴۲۱	N	زیرکی چون کبر و باد انگیز تست	*	ابلهی شو تا بماند دل درست
۱۴۲۲	N	ابلهی نه کاو به مسخرگی دو توست	*	ابلهی کاو واله و حیران هوست
۱۴۲۳	N	ابلهانند آن زنان دست بر	*	از کف ابله وز رخ یوسف نذر
۱۴۲۴	N	عقل را قربان کن اندر عشق دوست	*	عقلها باری از آن سوی است کاوست
۱۴۲۵	N	عقلها آن سو فرستاده عقول	*	مانده این سو که نه معشوق است گول
۱۴۲۶	N	زین سر از حیرت گر این عقلت رود	*	هر سر مویت سر و عقلی شود
۱۴۲۷	N	نیست آن سو رنج فکرت بر دماغ	*	که دماغ و عقل روید دشت و باغ
۱۴۲۸	N	سوی دشت از دشت نکته بشنوی	*	سوی باغ آیی شود نخلت روی
۱۴۲۹	N	اندر این ره ترک کن طاق و طرنب	*	تا قلاووزت نجنبد تو مجنب
۱۴۳۰	N	هر که او بی‌سر بجنبد دم بود	*	جنبشش چون جنبش کژدم بود
۱۴۳۱	N	کژرو و شب کور و زشت و زهرناک	*	پیشه‌ی او خستن اجسام پاک
۱۴۳۲	N	سر بکوب آن را که سرش این بود	*	خلق و خوی مستمرش این بود
۱۴۳۳	N	خود صلاح اوست آن سر کوفتن	*	تا رهد جان ریزه‌اش ز آن شوم تن
۱۴۳۴	N	واستان از دست دیوانه سلاح	*	تا ز تو راضی شود عدل و صلاح
۱۴۳۵	N	چون سلاحش هست و عقلش نه، ببند	*	دست او را ور نه آرد صد گزند

block:4053

title of 4053

۱۴۳۶	N	بد گهر را علم و فن آموختن	*	دادن تیغ است دست راه زن
۱۴۳۷	N	تیغ دادن در کف زنگی مست	*	به که آید علم ناکس را به دست
۱۴۳۸	N	علم و مال و منصب و جاه و قران	*	فتنه آمد در کف بد گوهران
۱۴۳۹	N	پس غزا زین فرض شد بر مومنان	*	تا ستانند از کف مجنون سنان
۱۴۴۰	N	جان او مجنون تنش شمشیر او	*	واستان شمشیر را ز آن زشت خو
۱۴۴۱	N	آن چه منصب می‌کند با جاهلان	*	از فضیحت کی کند صد ارسلان
۱۴۴۲	N	عیب او مخفی است چون آلت بیافت	*	مارش از سوراخ بر صحرا شتافت
۱۴۴۳	N	جمله صحرا مار و کژدم پر شود	*	چون که جاهل شاه حکم مر شود
۱۴۴۴	N	مال و منصب ناکسی کارد به دست	*	طالب رسوایی خویش او شده‌ست
۱۴۴۵	N	یا کند بخل و عطاها کم دهد	*	یا سخا آرد به ناموضع نهد
۱۴۴۶	N	شاه را در خانه‌ی بی‌ذق نهد	*	این چنین باشد عطا کاحمق دهد
۱۴۴۷	N	حکم چون در دست گم راهی فتاد	*	جاه پندارید در چاهی فتاد
۱۴۴۸	N	ره نمی‌داند قلاووزی کند	*	جان زشت او جهان سوزی کند
۱۴۴۹	N	طفل راه فقر چون پیری گرفت	*	پی روان را غول ادباری گرفت
۱۴۵۰	N	که بیا که ماه بنمایم ترا	*	ماه را هرگز ندید آن بی‌صفا
۱۴۵۱	N	چون نمایی چون ندیده ستی به عمر	*	عکس مه در آب هم ای خام غمر
۱۴۵۲	N	احمقان سرور شده‌ستند و ز بیم	*	عاقلان سرها کشیده در گلیم

block:4054

title of 4054

۱۴۵۳	N	خواند مزمل نبی را زین سبب	*	که برون آی از گلیم ای بو الهرب
۱۴۵۴	N	سر مکش اندر گلیم و رو مپوش	*	که جهان جسمی است سر گردان تو هوش
۱۴۵۵	N	هین مشو پنهان ز ننگ مدعی	*	که تو داری شمع وحی شعشعی
۱۴۵۶	N	هین‌ قُمِ اللَّیْلَ‌ که شمعی ای همام	*	شمع اندر شب بود اندر قیام
۱۴۵۷	N	بی‌فروغت روز روشن هم شب است	*	بی‌پناهت شیر اسیر ارنب است
۱۴۵۸	N	باش کشتیبان در این بحر صفا	*	که تو نوح ثانیی ای مصطفی
۱۴۵۹	N	ره شناسی می‌بباید با لباب	*	هر رهی را خاصه اندر راه آب
۱۴۶۰	N	خیز بنگر کاروان ره زده	*	هر طرف غولی است کشتیبان شده
۱۴۶۱	N	خضر وقتی غوث هر کشتی توی	*	همچو روح اللَّه مکن تنها روی
۱۴۶۲	N	پیش این جمعی چو شمع آسمان	*	انقطاع و خلوت آری را بمان
۱۴۶۳	N	وقت خلوت نیست اندر جمع آی	*	ای هدی چون کوه قاف و تو همای
۱۴۶۴	N	بدر بر صدر فلک شد شب روان	*	سیر را نگذارد از بانگ سگان
۱۴۶۵	N	طاعنان همچون سگان بر بدر تو	*	بانگ می‌دارند سوی صدر تو
۱۴۶۶	N	این سگان کرند ز امر أَنْصِتُوا	*	از سفه وعوع کنان بر بدر تو
۱۴۶۷	N	هین بمگذار ای شفا رنجور را	*	تو ز خشم کر عصای کور را
۱۴۶۸	N	نه تو گفتی قاید اعمی به راه	*	صد ثواب و اجر یابد از اله
۱۴۶۹	N	هر که او چل گام کوری را کشد	*	گشت آمرزیده و یابد رشد
۱۴۷۰	N	پس بکش تو زین جهان بی‌قرار	*	جوق کوران را قطار اندر قطار
۱۴۷۱	N	کار هادی این بود تو هادیی	*	ماتم آخر زمان را شادیی
۱۴۷۲	N	هین روان کن ای امام المتقین	*	این خیال اندیشگان را تا یقین
۱۴۷۳	N	هر که در مکر تو دارد دل گرو	*	گردنش را من زنم تو شاد رو
۱۴۷۴	N	بر سر کوریش کوریها نهم	*	او شکر پندارد و زهرش دهم
۱۴۷۵	N	عقلها از نور من افروختند	*	مکرها از مکر من آموختند
۱۴۷۶	N	چیست خود آلاجق آن ترکمان	*	پیش پای نره پیلان جهان
۱۴۷۷	N	آن چراغ او به پیش صرصرم	*	خود چه باشد ای مهین پیغمبرم
۱۴۷۸	N	خیز در دم تو به صور سهمناک	*	تا هزاران مرده بر روید ز خاک
۱۴۷۹	N	چون تو اسرافیل وقتی راست خیز	*	رستخیزی ساز پیش از رستخیز
۱۴۸۰	N	هر که گوید کو قیامت ای صنم	*	خویش بنما که قیامت نک منم
۱۴۸۱	N	در نگر ای سایل محنت زده	*	زین قیامت صد جهان افزون شده
۱۴۸۲	N	ور نباشد اهل این ذکر و قنوت	*	پس جواب الاحمق ای سلطان سکوت
۱۴۸۳	N	ز آسمان حق سکوت آید جواب	*	چون بود جانا دعا نامستجاب
۱۴۸۴	N	ای دریغا وقت خرمنگاه شد	*	لیک روز از بخت ما بی‌گاه شد
۱۴۸۵	N	وقت تنگ است و فراخی این کلام	*	تنگ می‌آید بر او عمر دوام
۱۴۸۶	N	نیزه بازی اندر این کوهای تنگ	*	نیزه بازان را همی‌آرد به ننگ
۱۴۸۷	N	وقت تنگ و خاطر و فهم عوام	*	تنگ‌تر صد ره ز وقت است ای غلام
۱۴۸۸	N	چون جواب احمق آمد خامشی	*	این درازی در سخن چون می‌کشی
۱۴۸۹	N	از کمال رحمت و موج کرم	*	می‌دهد هر شوره را باران و نم

block:4055

title of 4055

۱۴۹۰	N	بود شاهی بود او را بنده‌ای	*	مرده عقلی بود و شهوت زنده‌ای
۱۴۹۱	N	خرده‌های خدمتش بگذاشتی	*	بد سگالیدی نکو پنداشتی
۱۴۹۲	N	گفت شاهنشه جرائش کم کنید	*	ور بجنگد نامش از خط بر زنید
۱۴۹۳	N	عقل او کم بود و حرص او فزون	*	چون جرا کم دید شد تند و حزون
۱۴۹۴	N	عقل بودی گرد خود کردی طواف	*	تا بدیدی جرم خود گشتی معاف
۱۴۹۵	N	چون خری پا بسته تندد از خری	*	هر دو پایش بسته گردد بر سری
۱۴۹۶	N	پس بگوید خر که یک بندم بس است	*	خود مدان کان دو ز فعل آن خس است

block:4056

title of 4056

۱۴۹۷	N	در حدیث آمد که یزدان مجید	*	خلق عالم را سه گونه آفرید
۱۴۹۸	N	یک گره را جمله عقل و علم و جود	*	آن فرشته ست او نداند جز سجود
۱۴۹۹	N	نیست اندر عنصرش حرص و هوا	*	نور مطلق زنده از عشق خدا
۱۵۰۰	N	یک گروه دیگر از دانش تهی	*	همچو حیوان از علف در فربهی
۱۵۰۱	N	او نبیند جز که اصطبل و علف	*	از شقاوت غافل است و از شرف
۱۵۰۲	N	این سوم هست آدمی زاد و بشر	*	نیم او ز افرشته و نیمیش خر
۱۵۰۳	N	نیم خر خود مایل سفلی بود	*	نیم دیگر مایل عقلی بود
۱۵۰۴	N	آن دو قوم آسوده از جنگ و حراب	*	وین بشر با دو مخالف در عذاب
۱۵۰۵	N	وین بشر هم ز امتحان قسمت شدند	*	آدمی شکلند و سه امت شدند
۱۵۰۶	N	یک گره مستغرق مطلق شدند	*	همچو عیسی با ملک ملحق شدند
۱۵۰۷	N	نقش آدم لیک معنی جبرئیل	*	رسته از خشم و هوا و قال و قیل
۱۵۰۸	N	از ریاضت رسته و ز زهد و جهاد	*	گوییا از آدمی او خود نزاد
۱۵۰۹	N	قسم دیگر با خران ملحق شدند	*	خشم محض و شهوت مطلق شدند
۱۵۱۰	N	وصف جبریلی در ایشان بود رفت	*	تنگ بود آن خانه و آن وصف زفت
۱۵۱۱	N	مرده گردد شخص کاو بی‌جان شود	*	خر شود چون جان او بی‌آن شود
۱۵۱۲	N	ز انکه جانی کان ندارد هست پست	*	این سخن حق است و صوفی گفته است
۱۵۱۳	N	او ز حیوانها فزون‌تر جان کند	*	در جهان باریک کاریها کند
۱۵۱۴	N	مکر و تلبیسی که او داند تنید	*	آن ز حیوان دگر ناید پدید
۱۵۱۵	N	جامه‌های زرکشی را بافتن	*	درها از قعر دریا یافتن
۱۵۱۶	N	خرده کاریهای علم هندسه	*	یا نجوم و علم طب و فلسفه
۱۵۱۷	N	که تعلق با همین دنیاستش	*	ره به هفتم آسمان بر نیستش
۱۵۱۸	N	این همه علم بنای آخور است	*	که عماد بود گاو و اشتر است
۱۵۱۹	N	بهر استبقای حیوان چند روز	*	نام آن کردند این گیجان رموز
۱۵۲۰	N	علم راه حق و علم منزلش	*	صاحب دل داند آن را یا دلش
۱۵۲۱	N	پس در این ترکیب حیوان لطیف	*	آفرید و کرد با دانش الیف
۱۵۲۲	N	نام‌ کَالْأَنْعامِ‌ کرد آن قوم را	*	ز انکه نسبت کو به یقظه نوم را
۱۵۲۳	N	روح حیوانی ندارد غیر نوم	*	حسهای منعکس دارند قوم
۱۵۲۴	N	یقظه آمد نوم حیوانی نماند	*	انعکاس حس خود از لوح خواند
۱۵۲۵	N	همچو حس آن که خواب او را ربود	*	چون شد او بیدار عکسیت نمود
۱۵۲۶	N	لاجرم اسفل بود از سافلین	*	ترک او کن‌ لا أُحِبُّ الْآفِلِینَ

block:4057

title of 4057

۱۵۲۷	N	ز انکه استعداد تیدیل و نبرد	*	بودش از پستی و آن را فوت کرد
۱۵۲۸	N	باز حیوان را چو استعداد نیست	*	عذر او اندر بهیمی روشنی است
۱۵۲۹	N	زو چو استعداد شد کان رهبر است	*	هر غذایی کاو خورد مغز خر است
۱۵۳۰	N	گر بلاذر خورد او افیون شود	*	سکته و بی‌عقلی‌اش افزون شود
۱۵۳۱	N	ماند یک قسم دگر اندر جهاد	*	نیم حیوان نیم حی با رشاد
۱۵۳۲	N	روز و شب در جنگ و اندر کش مکش	*	کرده چالیش آخرش با اولش

block:4058

title of 4058

۱۵۳۳	N	همچو مجنون‌اند و چون ناقه‌اش یقین	*	می‌کشد آن پیش و این واپس به کین
۱۵۳۴	N	میل مجنون پیش آن لیلی روان	*	میل ناقه پس پی کره دوان
۱۵۳۵	N	یک دم ار مون ز خود غافل بدی	*	ناقه گردیدی و واپس آمدی
۱۵۳۶	N	عشق و سودا چون که پر بودش بدن	*	می‌نبودش چاره از بی‌خود شدن
۱۵۳۷	N	آن که او باشد مراقب عقل بود	*	عقل را سودای لیلی در ربود
۱۵۳۸	N	لیک ناقه بس مراقب بود و چست	*	چون بدیدی او مهار خویش سست
۱۵۳۹	N	فهم کردی زو که غافل گشت و دنگ	*	رو سپس کردی به کره بی‌درنگ
۱۵۴۰	N	چون به خود باز آمدی دیدی ز جا	*	کاو سپس رفته ست بس فرسنگ‌ها
۱۵۴۱	N	در سه روزه ره بدین احوالها	*	ماند مجنون در تردد سالها
۱۵۴۲	N	گفت ای ناقه چو هر دو عاشقیم	*	ما دو ضد پس همره نالایقیم
۱۵۴۳	N	نیستت بر وفق من مهر و مهار	*	کرد باید از تو عزلت اختیار
۱۵۴۴	N	این دو همره همدگر را راه زن	*	گمره آن جان کاو فرو ناید ز تن
۱۵۴۵	N	جان ز هجر عرش اندر فاقه‌ای	*	تن ز عشق خار بن چون ناقه‌ای
۱۵۴۶	N	جان گشاید سوی بالا بالها	*	در زده تن در زمین چنگالها
۱۵۴۷	N	تا تو با من باشی ای مرده‌ی وطن	*	پس ز لیلی دور ماند جان من
۱۵۴۸	N	روزگارم رفت زین گون حالها	*	همچو تیه و قوم موسی سالها
۱۵۴۹	N	خطوتینی بود این ره تا وصال	*	مانده‌ام در ره ز شستت شصت سال
۱۵۵۰	N	راه نزدیک و بماندم سخت دیر	*	سیر گشتم زین سواری سیر سیر
۱۵۵۱	N	سر نگون خود را ز اشتر در فکند	*	گفت سوزیدم ز غم تا چند چند
۱۵۵۲	N	تنگ شد بر وی بیابان فراخ	*	خویشتن افکند اندر سنگلاخ
۱۵۵۳	N	آن چنان افکند خود را سخت زیر	*	که مخلخل گشت جسم آن دلیر
۱۵۵۴	N	چون چنان افکند خود را سوی پست	*	از قضا آن لحظه پایش هم شکست
۱۵۵۵	N	پای را بر بست گفتا گو شوم	*	در خم چوگانش غلطان می‌روم
۱۵۵۶	N	زین کند نفرین حکیم خوش دهن	*	بر سواری کاو فرو ناید ز تن
۱۵۵۷	N	عشق مولی کی کم از لیلی بود	*	گوی گشتن بهر او اولی بود
۱۵۵۸	N	گوی شو می‌گرد بر پهلوی صدق	*	غلط غلطان در خم چوگان عشق
۱۵۵۹	N	کاین سفر زین پس بود جذب خدا	*	و آن سفر بر ناقه باشد سیر ما
۱۵۶۰	N	این چنین سیری است مستثنی ز جنس	*	کان فزود از اجتهاد جن و انس
۱۵۶۱	N	این چنین جذبی است نی هر جذب عام	*	که نهادش فضل احمد و السلام

block:4059

title of 4059

۱۵۶۲	N	قصه کوته کن برای آن غلام	*	که سوی شه بر نوشته ست او پیام
۱۵۶۳	N	قصه‌ی پر جنگ و پر هستی و کین	*	می‌فرستد پیش شاه نازنین
۱۵۶۴	N	کالبد نامه است اندر وی نگر	*	هست لایق شاه را آن گه ببر
۱۵۶۵	N	گوشه‌ای رو نامه را بگشا بخوان	*	بین که حرفش هست در خورد شهان
۱۵۶۶	N	گر نباشد در خور آن را پاره کن	*	نامه‌ی دیگر نویس و چاره کن
۱۵۶۷	N	لیک فتح نامه‌ی تن زپ مدان	*	ور نه هر کس سر دل دیدی عیان
۱۵۶۸	N	نامه بگشادن چه دشوار است و صعب	*	کار مردان است نه طفلان کعب
۱۵۶۹	N	جمله بر فهرست قانع گشته‌ایم	*	ز انکه در حرص و هوا آغشته‌ایم
۱۵۷۰	N	باشد آن فهرست دامی عامه را	*	تا چنان دانند متن نامه را
۱۵۷۱	N	باز کن سر نامه را گردن متاب	*	زین سخن و الله اعلم بالصواب
۱۵۷۲	N	هست آن عنوان چو اقرار زبان	*	متن نامه‌ی سینه را کن امتحان
۱۵۷۳	N	که موافق هست با اقرار تو	*	تا منافق‌وار نبود کار تو
۱۵۷۴	N	چون جوال بس گرانی می‌بری	*	ز آن نباید کم که در وی بنگری
۱۵۷۵	N	که چه داری در جوال از تلخ و خوش	*	گر همی‌ارزد کشیدن را بکش
۱۵۷۶	N	ور نه خالی کن جوالت را ز سنگ	*	باز خر خود را از این بیگار و ننگ
۱۵۷۷	N	در جوال آن کن که می‌باید کشید	*	سوی سلطانان و شاهان رشید

block:4060

title of 4060

۱۵۷۸	N	یک فقیهی ژنده‌ها در چیده بود	*	در عمامه‌ی خویش در پیچیده بود
۱۵۷۹	N	تا شود زفت و نماید آن عظیم	*	چون در آید سوی محفل در حطیم
۱۵۸۰	N	ژنده‌ها از جامه‌ها پیراسته	*	ظاهرا دستار از آن آراسته
۱۵۸۱	N	ظاهر دستار چون حله‌ی بهشت	*	چون منافق اندرون رسوا و زشت
۱۵۸۲	N	پاره پاره‌ی دلق و پنبه و پوستین	*	در درون آن عمامه بد دفین
۱۵۸۳	N	روی سوی مدرسه کرده صبوح	*	تا بدین ناموس یابد او فتوح
۱۵۸۴	N	در ره تاریک مردی جامه کن	*	منتظر استاده بود از بهر فن
۱۵۸۵	N	در ربود او از سرش دستار را	*	پس دوان شد تا بسازد کار را
۱۵۸۶	N	پس فقیهش بانگ بر زد کای پسر	*	باز کن دستار را آن گه ببر
۱۵۸۷	N	این چنین که چار پره می‌پری	*	باز کن آن هدیه را که می‌بری
۱۵۸۸	N	باز کن آن را به دست خود بمال	*	آن گهان خواهی ببر کردم حلال
۱۵۸۹	N	چون که بازش کرد آن که می‌گریخت	*	صد هزاران ژنده اندر ره بریخت
۱۵۹۰	N	ز آن عمامه‌ی زفت نابایست او	*	ماند یک گز کهنه‌ای در دست او
۱۵۹۱	N	بر زمین زد خرقه را کای بی‌عیار	*	زین دغل ما را بر آوردی ز کار

block:4061

title of 4061

۱۵۹۲	N	گفت بنمودم دغل لیکن ترا	*	از نصیحت باز گفتم ماجرا
۱۵۹۳	N	همچنین دنیا اگر چه خوش شکفت	*	بانگ زد هم بی‌وفایی خویش گفت
۱۵۹۴	N	اندر این کون و فساد ای اوستاد	*	آن دغل کون و نصیحت آن فساد
۱۵۹۵	N	کون می‌گوید بیا من خوش پی‌ام	*	و آن فسادش گفته رو من لا شی‌ام
۱۵۹۶	N	ای ز خوبی بهاران لب گزان	*	بنگر آن سردی و زردی خزان
۱۵۹۷	N	روز دیدی طلعت خورشید خوب	*	مرگ او را یاد کن وقت غروب
۱۵۹۸	N	بدر را دیدی بر این خوش چار طاق	*	حسرتش را هم ببین اندر محاق
۱۵۹۹	N	کودکی از حسن شد مولای خلق	*	بعد فردا شد خرف رسوای خلق
۱۶۰۰	N	گر تن سیمین تنان کردت شکار	*	بعد پیری بین تنی چون پنبه‌زار
۱۶۰۱	N	ای بدیده لوتهای چرب خیز	*	فضله‌ی آن را ببین در آب ریز
۱۶۰۲	N	مر خبث را گو که آن خوبیت کو	*	بر طبق آن ذوق و آن نغزی و بو
۱۶۰۳	N	گوید او آن دانه بد من دام آن	*	چون شدی تو صید شد دانه نهان
۱۶۰۴	N	بس انامل رشک استادان شده	*	در صناعت عاقبت لرزان شده
۱۶۰۵	N	نرگس چشم خمار همچو جان	*	آخر اعمش بین و آب از وی چکان
۱۶۰۶	N	حیدری کاندر صف شیران رود	*	آخر او مغلوب موشی می‌شود
۱۶۰۷	N	طبع تیز دور بین محترف	*	چون خر پیرش ببین آخر خرف
۱۶۰۸	N	زلف جعد مشکبار عقل بر	*	آخرا چون دم زشت خنگ خر
۱۶۰۹	N	خوش ببین کونش ز اول با گشاد	*	و آخر آن رسوایی‌اش بین و فساد
۱۶۱۰	N	ز انکه او بنمود پیدا دام را	*	پیش تو بر کند سبلت خام را
۱۶۱۱	N	پس مگو دنیا به تزویرم فریفت	*	ور نه عقل من ز دامش می‌گریخت
۱۶۱۲	N	طوق زرین و حمایل بین هله	*	غل و زنجیری شده ست و سلسله
۱۶۱۳	N	همچنین هر جزو عالم می‌شمر	*	اول و آخر در آرش در نظر
۱۶۱۴	N	هر که آخر بین‌تر او مسعودتر	*	هر که آخور بین‌تر او مطرودتر
۱۶۱۵	N	روی هر یک چون مه فاخر ببین	*	چون که اول دیده شد آخر ببین
۱۶۱۶	N	تا نباشی همچو ابلیس اعوری	*	نیم بیند نیم نه چون ابتری
۱۶۱۷	N	دید طین آدم و دینش ندید	*	این جهان دید آن جهان بینش ندید
۱۶۱۸	N	فضل مردان بر زنان ای بو شجاع	*	نیست بهر قوت و کسب و ضیاع
۱۶۱۹	N	ور نه شیر و پیل را بر آدمی	*	فضل بودی بهر قوت ای عمی
۱۶۲۰	N	فضل مردان بر زن ای حالی پرست	*	ز آن بود که مرد پایان بین‌تر است
۱۶۲۱	N	مرد کاندر عاقبت بینی خم است	*	او ز اهل عاقبت چون زن کم است
۱۶۲۲	N	از جهان دو بانگ می‌آید به ضد	*	تا کدامین را تو باشی مستعد
۱۶۲۳	N	آن یکی بانگش نشور اتقیا	*	و آن یکی بانگش فریب اشقیا
۱۶۲۴	N	من شکوفه‌ی خارم ای خوش گرم‌دار	*	گل بریزد من بمانم شاخ خار
۱۶۲۵	N	بانگ اشکوفه‌ش که اینک گل فروش	*	بانگ خار او که سوی ما مکوش
۱۶۲۶	N	این پذیرفتی بماندی ز آن دگر	*	که محب از ضد محبوب است کر
۱۶۲۷	N	آن یکی بانگ این که اینک حاضرم	*	بانگ دیگر بنگر اندر آخرم
۱۶۲۸	N	حاضری‌ام هست چون مکر و کمین	*	نقش آخر ز آینه‌ی اول ببین
۱۶۲۹	N	چون یکی زین دو جوال اندر شدی	*	آن دگر را ضد و نادر خور شدی
۱۶۳۰	N	ای خنک آن کاو ز اول آن شنید	*	کش عقول و مسمع مردان شنید
۱۶۳۱	N	خانه خالی یافت و جارا او گرفت	*	غیر آنش کژ نماید یا شگفت
۱۶۳۲	N	کوزه‌ی نو کاو به خود بولی کشید	*	آن خبث را آب نتواند برید
۱۶۳۳	N	در جهان هر چیز چیزی می‌کشد	*	کفر کافر را و مرشد را رشد
۱۶۳۴	N	کهربا هم هست و مغناطیس هست	*	تا تو آهن یا کهی آیی به شست
۱۶۳۵	N	برد مغناطیست ار تو آهنی	*	ور کهی بر کهربا بر می‌تنی
۱۶۳۶	N	آن یکی چون نیست با اخیار یار	*	لاجرم شد پهلوی فجار جار
۱۶۳۷	N	هست موسی پیش قبطی بس ذمیم	*	هست هامان پیش سبطی بس رجیم
۱۶۳۸	N	جان هامان جاذب قبطی شده	*	جان موسی طالب سبطی شده
۱۶۳۹	N	معده‌ی خر که کشد در اجتذاب	*	معده‌ی آدم جذوب گندم آب
۱۶۴۰	N	گر تو نشناسی کسی را از ظلام	*	بنگر اوراک اوش سازیده ست امام

block:4062

title of 4062

۱۶۴۱	N	ز انکه هر کره پی مادر رود	*	تا بدان جنسیت‌اش پیدا شود
۱۶۴۲	N	آدمی را شیر از سینه رسد	*	شیر خر از نیم زیرینه رسد
۱۶۴۳	N	عدل قسام است و قسمت کردنی است	*	این عجب که جبر نی و ظلم نیست
۱۶۴۴	N	جبر بودی کی پشیمانی بدی	*	ظلم بودی کی نگهبانی بدی
۱۶۴۵	N	روز آخر شد سبق فردا بود	*	راز ما را روز کی گنجا بود
۱۶۴۶	N	ای بکرده اعتماد واثقی	*	بر دم و بر چاپلوس فاسقی
۱۶۴۷	N	قبه‌ای بر ساخته ستی از حباب	*	آخر آن خیمه‌ست بس واهی طناب
۱۶۴۸	N	زرق چون برق است و اندر نور آن	*	راه نتوانند دیدن ره روان
۱۶۴۹	N	این جهان و اهل او بی‌حاصلند	*	هر دو اندر بی‌وفایی یک دلند
۱۶۵۰	N	زاده‌ی دنیا چو دنیا بی‌وفاست	*	گر چه رو آرد به تو آن رو قفاست
۱۶۵۱	N	اهل آن عالم چو آن عالم ز بر	*	تا ابد در عهد و پیمان مستمر
۱۶۵۲	N	خود دو پیغمبر به هم کی ضد شدند	*	معجزات از همدگر کی بستدند
۱۶۵۳	N	کی شود پژمرده میوه‌ی آن جهان	*	شادی عقلی نگردد اندهان
۱۶۵۴	N	نفس بی‌عهد است ز آن رو کشتنی است	*	او دنی و قبله‌گاه او دنی است
۱۶۵۵	N	نفسها را لایق است این انجمن	*	مرده را در خور بود گور و کفن
۱۶۵۶	N	نفس اگر چه زیرک است و خرده‌دان	*	قبله‌اش دنیاست او را مرده دان
۱۶۵۷	N	آب وحی حق بدین مرده رسید	*	شد ز خاک مرده‌ای زنده پدید
۱۶۵۸	N	تا نیاید وحی تو غره مباش	*	تو بدان گلگونه‌ی طال بقاش
۱۶۵۹	N	بانگ و صیتی جو که آن خامل نشد	*	تاب خورشیدی که آن آفل نشد
۱۶۶۰	N	آن هنرهای دقیق و قال و قیل	*	قوم فرعون‌اند اجل چون آب نیل
۱۶۶۱	N	رونق و طاق و طرنب و سحرشان	*	گر چه خلقان را کشد گردن کشان
۱۶۶۲	N	سحرهای ساحران دان جمله را	*	مرگ چوبی دان که آن گشت اژدها
۱۶۶۳	N	جادویی‌ها را همه یک لقمه کرد	*	یک جهان پر شب بدان را صبح خورد
۱۶۶۴	N	نور از آن خوردن نشد افزون و بیش	*	بل همان سان است کاو بوده ست پیش
۱۶۶۵	N	در اثر افزون شد و در ذات نی	*	ذات را افزونی و آفات نی
۱۶۶۶	N	حق ز ایجاد جهان افزون نشد	*	آن چه اول آن نبود اکنون نشد
۱۶۶۷	N	لیک افزون گشت اثر ز ایجاد خلق	*	در میان این دو افزونی است فرق
۱۶۶۸	N	هست افزونی اثر اظهار او	*	تا پدید آید صفات و کار او
۱۶۶۹	N	هست افزونی هر ذاتی دلیل	*	کاو بود حادث به علتها علیل

block:4063

title of 4063

۱۶۷۰	N	گفت موسی سحر هم حیران کنی است	*	چون کنم کاین خلق را تمییز نیست
۱۶۷۱	N	گفت حق تمییز را پیدا کنم	*	عقل بی‌تمییز را بینا کنم
۱۶۷۲	N	گر چه چون دریا بر آوردند کف	*	موسیا تو غالب آیی‌ لا تَخَفْ
۱۶۷۳	N	بود اندر عهد خود سحر افتخار	*	چون عصا شد مار آنها گشت عار
۱۶۷۴	N	هر کسی را دعوی حسن و نمک	*	سنگ مرگ آمد نمکها را محک
۱۶۷۵	N	سحر رفت و معجزه‌ی موسی گذشت	*	هر دو را از بام بود افتاد طشت
۱۶۷۶	N	بانگ طشت سحر جز لعنت چه ماند	*	بانگ طشت دین بجز رفعت چه ماند
۱۶۷۷	N	چون محک پنهان شده‌ست از مرد و زن	*	در صف آ ای قلب و اکنون لاف‌زن
۱۶۷۸	N	وقت لاف است محک چون غایب است	*	می‌برندت از عزیزی دست دست
۱۶۷۹	N	قلب می‌گوید ز نخوت هر دمم	*	ای زر خالص من از تو کی کمم
۱۶۸۰	N	زر همی‌گوید بلی ای خواجه‌تاش	*	لیک می‌آید محک آماده باش
۱۶۸۱	N	مرگ تن هدیه‌ست بر اصحاب راز	*	زر خالص را چه نقصان است گاز
۱۶۸۲	N	قلب اگر در خویش آخر بین بدی	*	آن سیه کاخر شد او اول شدی
۱۶۸۳	N	چون شدی اول سیه اندر لقا	*	دور بودی از نفاق و از شقا
۱۶۸۴	N	کیمیای فضل را طالب بدی	*	عقل او بر زرق او غالب بدی
۱۶۸۵	N	چون شکسته دل شدی از حال خویش	*	جابر اشکستگان دیدی به پیش
۱۶۸۶	N	عاقبت را دید و او اشکسته شد	*	از شکسته بند در دم بسته شد
۱۶۸۷	N	فضل مسها را سوی اکسیر راند	*	آن زر اندود از کرم محروم ماند
۱۶۸۸	N	ای زر اندوده مکن دعوی ببین	*	که نماند مشتریت اعمی چنین
۱۶۸۹	N	نور محشر چشمشان بینا کند	*	چشم بندی ترا رسوا کند
۱۶۹۰	N	بنگر آنها را که آخر دیده‌اند	*	حسرت جانها و رشک دیده‌اند
۱۶۹۱	N	بنگر آنها را که حالی دیده‌اند	*	سر فاسد ز اصل سر ببریده‌اند
۱۶۹۲	N	پیش حالی بین که در جهل است و شک	*	صبح صادق صبح کاذب هر دو یک
۱۶۹۳	N	صبح کاذب صد هزاران کاروان	*	داد بر باد هلاکت ای جوان
۱۶۹۴	N	نیست نقدی کش غلط انداز نیست	*	وای آن جان کش محک و گاز نیست

block:4064

title of 4064

۱۶۹۵	N	بو مسیلم گفت خود من احمدم	*	دین احمد را به فن بر هم زدم
۱۶۹۶	N	بو مسیلم را بگو کم کن بطر	*	غره‌ی اول مشو آخر نگر
۱۶۹۷	N	این قلاووزی مکن از حرص جمع	*	پس روی کن تا رود در پیش شمع
۱۶۹۸	N	شمع مقصد را نماید همچو ماه	*	کاین طرف دانه ست یا خود دامگاه
۱۶۹۹	N	گر بخواهی ور نخواهی با چراغ	*	دیده گردد نقش باز و نقش زاغ
۱۷۰۰	N	ور نه این زاغان دغل افروختند	*	بانگ بازان سپید آموختند
۱۷۰۱	N	بانگ هدهد گر بیاموزد فتی	*	راز هدهد کو و پیغام سبا
۱۷۰۲	N	بانگ بر رسته ز بر بسته بدان	*	تاج شاهان را ز تاج هدهدان
۱۷۰۳	N	حرف درویشان و نکته‌ی عارفان	*	بسته‌اند این بی‌حیایان بر زبان
۱۷۰۴	N	هر هلاک امت پیشین که بود	*	ز انکه چندل را گمان بردند عود
۱۷۰۵	N	بودشان تمییز کان مظهر کند	*	لیک حرص و آز کور و کر کند
۱۷۰۶	N	کوری کوران ز رحمت دور نیست	*	کوری حرص است کان معذور نیست
۱۷۰۷	N	چار میخ شه ز رحمت دور نی	*	چار میخ حاسدی مغفور نی
۱۷۰۸	N	ماهیا آخر نگر بنگر به شست	*	بد گلویی چشم آخر بینت بست
۱۷۰۹	N	با دو دیده اول و آخر ببین	*	هین مباش اعور چو ابلیس لعین
۱۷۱۰	N	اعور آن باشد که حالی دید و بس	*	چون بهایم بی‌خبر از باز پس
۱۷۱۱	N	چون دو چشم گاو در جرم تلف	*	همچو یک چشم است کش نبود شرف
۱۷۱۲	N	نصف قیمت ارزد آن دو چشم او	*	که دو چشمش راست مسند چشم تو
۱۷۱۳	N	ور کنی یک چشم آدم زاده‌ای	*	نصف قیمت لایق است از جاده‌ای
۱۷۱۴	N	ز انکه چشم آدمی تنها به خود	*	بی‌دو چشم یار کاری می‌کند
۱۷۱۵	N	چشم خر چون اولش بی‌آخر است	*	گردو چشمش هست حکمش اعور است
۱۷۱۶	N	این سخن پایان ندارد و آن خفیف	*	می‌نویسد رقعه در طمع رغیف

block:4065

title of 4065

۱۷۱۷	N	رفت پیش از نامه پیش مطبخی	*	کای بخیل از مطبخ شاه سخی
۱۷۱۸	N	دور از او و ز همت او کاین قدر	*	از جری‌ام آیدش اندر نظر
۱۷۱۹	N	گفت بهر مصلحت فرموده است	*	نه برای بخل و نه تنگی دست
۱۷۲۰	N	گفت دهلیزی است و الله این سخن	*	پیش شه خاک است هم زر کهن
۱۷۲۱	N	مطبخی ده گونه حجت بر فراشت	*	او همه رد کرد از حرصی که داشت
۱۷۲۲	N	چون جری کم آمدش در وقت چاشت	*	زد بسی تشنیع او سودی نداشت
۱۷۲۳	N	گفت قاصد می‌کنید اینها شما	*	گفت نه که بنده فرمانیم ما
۱۷۲۴	N	این مگیر از فرع این از اصل گیر	*	بر کمان کم زن که از بازوست تیر
۱۷۲۵	N	ما رَمَیْتَ إِذْ رَمَیْتَ‌ ابتلاست	*	بر نبی کم نه گنه کان از خداست
۱۷۲۶	N	آب از سر تیره است ای خیره چشم	*	پیشتر بنگر یکی بگشای چشم
۱۷۲۷	N	شد ز خشم و غم درون بقعه‌ای	*	سوی شه بنوشت خشمین رقعه‌ای
۱۷۲۸	N	اندر آن رقعه ثنای شاه گفت	*	گوهر جود و سخای شاه سفت
۱۷۲۹	N	کای ز بحر و ابر افزون کف تو	*	در قضای حاجت حاجات جو
۱۷۳۰	N	ز انکه ابر آن چه دهد گریان دهد	*	کف تو خندان پیاپی خوان نهد
۱۷۳۱	N	ظاهر رقعه اگر چه مدح بود	*	بوی خشم از مدح اثرها می‌نمود
۱۷۳۲	N	ز آن همه کار تو بی‌نور است و زشت	*	که تو دوری دور از نور سرشت
۱۷۳۳	N	رونق کار خسان کاسد شود	*	همچو میوه‌ی تازه زو فاسد شود
۱۷۳۴	N	رونق دنیا بر آرد زو کساد	*	ز انکه هست از عالم کون و فساد
۱۷۳۵	N	خوش نگردد از مدیحی سینه‌ها	*	چون که در مداح باشد کینه‌ها
۱۷۳۶	N	ای دل از کین و کراهت پاک شو	*	و آن گهان الحمد خوان چالاک شو
۱۷۳۷	N	بر زبان الحمد و اکراه درون	*	از زبان تلبیس باشد یا فسون
۱۷۳۸	N	و آنگهان گفته خدا که ننگرم	*	من به ظاهر من به باطن ناظرم

block:4066

title of 4066

۱۷۳۹	N	آن یکی با دلق آمد از عراق	*	باز پرسیدند یاران از فراق
۱۷۴۰	N	گفت آری بد فراق الا سفر	*	بود بر من بس مبارک مژده‌ور
۱۷۴۱	N	که خلیفه داد ده خلعت مرا	*	که قرینش باد صد مدح و ثنا
۱۷۴۲	N	شکرها و مدحها بر می‌شمرد	*	تا که شکر از حد و اندازه ببرد
۱۷۴۳	N	پس بگفتندش که احوال نژند	*	بر دروغ تو گواهی می‌دهند
۱۷۴۴	N	تن برهنه سر برهنه سوخته	*	شکر را دزدیده یا آموخته
۱۷۴۵	N	کو نشان شکر و حمد میر تو	*	بر سر و بر پای بی‌توفیر تو
۱۷۴۶	N	گر زبانت مدح آن شه می‌تند	*	هفت اندامت شکایت می‌کند
۱۷۴۷	N	در سخای آن شه و سلطان جود	*	مر ترا کفشی و شلواری نبود
۱۷۴۸	N	گفت من ایثار کردم آن چه داد	*	میر تقصیری نکرد از افتقاد
۱۷۴۹	N	بستدم جمله‌ی عطاها از امیر	*	بخش کردم بر یتیم و بر فقیر
۱۷۵۰	N	مال دادم بستدم عمر دراز	*	در جزا زیرا که بودم پاک باز
۱۷۵۱	N	پس بگفتندش مبارک مال رفت	*	چیست اندر باطنت این دود و تفت
۱۷۵۲	N	صد کراهت در درون تو چو خار	*	کی بود انده نشان ابتشار
۱۷۵۳	N	کو نشان عشق و ایثار و رضا	*	گر درست است آن چه گفتی ما مضی
۱۷۵۴	N	خود گرفتم مال گم شد میل کو	*	سیل اگر بگذشت جای سیل کو
۱۷۵۵	N	چشم تو گر بد سیاه و جان فزا	*	گر نماند او جان فزا ازرق چرا
۱۷۵۶	N	کو نشان پاک بازی ای ترش	*	بوی لاف کژ همی‌آید خمش
۱۷۵۷	N	صد نشان باشد درون ایثار را	*	صد علامت هست نیکو کار را
۱۷۵۸	N	مال در ایثار اگر گردد تلف	*	در درون صد زندگی آید خلف
۱۷۵۹	N	در زمین حق زراعت کردنی	*	تخمهای پاک آن گه دخل نی
۱۷۶۰	N	گر نروید خوشه از روضات هو	*	پس چه واسع باشد ارض اللَّه بگو
۱۷۶۱	N	چون که این ارض فنا بی‌ریع نیست	*	چون بود ارض اللَّه آن مستوسعی است
۱۷۶۲	N	این زمین را ریع او خود بی‌حد است	*	دانه ای را کمترین خود هفصد است
۱۷۶۳	N	حمد گفتی کو نشان حامدون	*	نه برونت هست اثر نه اندرون
۱۷۶۴	N	حمد عارف مر خدا را راست است	*	که گواه حمد او شد پا و دست
۱۷۶۵	N	از چه تاریک جسمش بر کشید	*	و ز تگ زندان دنیایش خرید
۱۷۶۶	N	اطلس تقوی و نور موتلف	*	آیت حمد است او را بر کتف
۱۷۶۷	N	وا رهیده از جهان عاریه	*	ساکن گلزار و عَیْنٌ جارِیَةٌ
۱۷۶۸	N	بر سریر سر عالی همتش	*	مجلس و جاه و مقام و رتبتش
۱۷۶۹	N	مقعد صدقی که صدیقان در او	*	جمله سر سبزند و شاد و تازه رو
۱۷۷۰	N	حمدشان چون حمد گلشن از بهار	*	صد نشانی دارد و صد گیر و دار
۱۷۷۱	N	بر بهارش چشمه و نخل و گیاه	*	و آن گلستان و نگارستان گواه
۱۷۷۲	N	شاهد شاهد هزاران هر طرف	*	در گواهی همچو گوهر بر صدف
۱۷۷۳	N	بوی سر بد بیاید از دمت	*	وز سر و رو تابد ای لافی غمت
۱۷۷۴	N	بو شناسانند حاذق در مصاف	*	تو به جلدی‌های و هو کم کن گزاف
۱۷۷۵	N	تو ملاف از مشک کان بوی پیاز	*	از دم تو می‌کند مکشوف راز
۱۷۷۶	N	گل شکر خوردم همی‌گویی و بوی	*	می‌زند از سیر که یافه مگوی
۱۷۷۷	N	هست دل ماننده‌ی خانه‌ی کلان	*	خانه‌ی دل را نهان همسایگان
۱۷۷۸	N	از شکاف روزن و دیوارها	*	مطلع گردند بر اسرارها
۱۷۷۹	N	از شکافی که ندارد هیچ وهم	*	صاحب خانه ندارد هیچ سهم
۱۷۸۰	N	از نبی بر خوان که دیو و قوم او	*	می‌برند از حال انسی خفیه بو
۱۷۸۱	N	از رهی که انس از آن آگاه نیست	*	ز انکه زین محسوس و زین اشباه نیست
۱۷۸۲	N	در میان ناقدان زرقی متن	*	با محک ای قلب دون لافی مزن
۱۷۸۳	N	مر محک را ره بود در نقد و قلب	*	که خدایش کرد امیر جسم و قلب
۱۷۸۴	N	چون شیاطین با غلیظیهای خویش	*	واقفند از سر ما و فکر و کیش
۱۷۸۵	N	مسلکی دارند دزدیده درون	*	ما ز دزدیهای ایشان سر نگون
۱۷۸۶	N	دم‌به‌دم خبط و زیانی می‌کنند	*	صاحب نقب و شکاف روزنند
۱۷۸۷	N	پس چرا جانهای روشن در جهان	*	بی‌خبر باشند از حال نهان
۱۷۸۸	N	در سرایت کمتر از دیوان شدند	*	روحها که خیمه بر گردون زدند
۱۷۸۹	N	دیو دزدانه سوی گردون رود	*	از شهاب محرق او مطعون شود*
۱۷۹۰	N	سر نگون از چرخ زیر افتد چنان	*	که شقی در جنگ از زخم سنان
۱۷۹۱	N	آن ز رشک روحهای دل پسند	*	از فلکشان سر نگون می‌افگنند
۱۷۹۲	N	تو اگر شلی و لنگ و کور و کر	*	این گمان بر روحهای مه مبر
۱۷۹۳	N	شرم دار و لاف کم زن جان مکن	*	که بسی جاسوس هست آن سوی تن

block:4067

title of 4067

۱۷۹۴	N	این طبیبان بدن دانش‌ورند	*	بر سقام تو ز تو واقف‌ترند
۱۷۹۵	N	تا ز قاروره همی‌بینند حال	*	که ندانی تو از آن رو اعتلال
۱۷۹۶	N	هم ز نبض و هم ز رنگ و هم ز دم	*	بو برند از تو به هر گونه سقم
۱۷۹۷	N	پس طبیبان الهی در جهان	*	چون ندانند از تو بی‌گفت دهان
۱۷۹۸	N	هم ز نبضت هم ز چشمت هم ز رنگ	*	صد سقم بینند در تو بی‌درنگ
۱۷۹۹	N	این طبیبان نو آموزند خود	*	که بدین آیاتشان حاجت بود
۱۸۰۰	N	کاملان از دور نامت بشنوند	*	تا به قعر باد و بودت در دوند
۱۸۰۱	N	بلکه پیش از زادن تو سالها	*	دیده باشندت ترا با حالها

block:4068

title of 4068

۱۸۰۲	N	آن شنیدی داستان بایزید	*	که ز حال بو الحسن پیشین چه دید
۱۸۰۳	N	روزی آن سلطان تقوی می‌گذشت	*	با مریدان جانب صحرا و دشت
۱۸۰۴	N	بوی خوش آمد مر او را ناگهان	*	در سواد ری ز سوی خارقان
۱۸۰۵	N	هم بدانجا ناله‌ی مشتاق کرد	*	بوی را از باد استنشاق کرد
۱۸۰۶	N	بوی خوش را عاشقانه می‌کشید	*	جان او از باد باده می‌چشید
۱۸۰۷	N	کوزه‌ای کاو از یخابه پر بود	*	چون عرق بر ظاهرش پیدا شود
۱۸۰۸	N	آن ز سردی هوا آبی شده‌ست	*	از درون کوزه نم بیرون نجست
۱۸۰۹	N	باد بوی آور مر او را آب گشت	*	آب هم او را شراب ناب گشت
۱۸۱۰	N	چون در او آثار مستی شد پدید	*	یک مرید او را از آن دم بر رسید
۱۸۱۱	N	پس بپرسیدش که این احوال خوش	*	که برون است از حجاب پنج و شش
۱۸۱۲	N	گاه سرخ و گاه زرد و گه سپید	*	می‌شود رویت چه حال است و نوید
۱۸۱۳	N	می‌کشی بوی و به ظاهر نیست گل	*	بی‌شک از غیب است و از گلزار کل
۱۸۱۴	N	ای تو کام جان هر خودکامه‌ای	*	هر دم از غیبت پیام و نامه‌ای
۱۸۱۵	N	هر دمی یعقوب‌وار از یوسفی	*	می‌رسد اندر مشام تو شفا
۱۸۱۶	N	قطره‌ای بر ریز بر ما ز آن سبو	*	شمه‌ای ز آن گلستان با ما بگو
۱۸۱۷	N	خو نداریم ای جمال مهتری	*	که لب ما خشک و تو تنها خوری
۱۸۱۸	N	ای فلک پیمای چست چست خیز	*	ز انچه خوردی جرعه‌ای بر ما بریز
۱۸۱۹	N	میر مجلس نیست در دوران دگر	*	جز تو ای شه در حریفان در نگر
۱۸۲۰	N	کی توان نوشید این می زیر دست	*	می یقین مر مرد را رسواگر است
۱۸۲۱	N	بوی را پوشیده و مکنون کند	*	چشم مست خویشتن را چون کند
۱۸۲۲	N	خود نه آن بوی است این کاندر جهان	*	صد هزاران پرده‌اش دارد نهان
۱۸۲۳	N	پر شد از تیزی او صحرا و دشت	*	دشت چه کز نه فلک هم بر گذشت
۱۸۲۴	N	این سر خم را به کهگل در مگیر	*	کاین برهنه نیست خود پوشش پذیر
۱۸۲۵	N	لطف کن ای راز دان رازگو	*	آن چه بازت صید کردش باز گو
۱۸۲۶	N	گفت بوی بو العجب آمد به من	*	همچنان که مر نبی را از یمن
۱۸۲۷	N	که محمد گفت بر دست صبا	*	از یمن می‌آیدم بوی خدا
۱۸۲۸	N	بوی رامین می‌رسد از جان ویس	*	بوی یزدان می‌رسد هم از اویس
۱۸۲۹	N	از اویس و از قرن بوی عجب	*	مر نبی را مست کرد و پر طرب
۱۸۳۰	N	چون اویس از خویش فانی گشته بود	*	آن زمینی آسمانی گشته بود
۱۸۳۱	N	آن هلیله‌ی پروریده در شکر	*	چاشنی تلخیش نبود دگر
۱۸۳۲	N	آن هلیله‌ی رسته از ما و منی	*	نقش دارد از هلیله طعم نی
۱۸۳۳	N	این سخن پایان ندارد باز گرد	*	تا چه گفت از وحی غیب آن شیر مرد

block:4069

title of 4069

۱۸۳۴	N	گفت زین سو بوی یاری می‌رسد	*	کاندر این ده شهریاری می‌رسد
۱۸۳۵	N	بعد چندین سال می‌زاید شهی	*	می‌زند بر آسمانها خرگهی
۱۸۳۶	N	رویش از گلزار حق گلگون بود	*	از من او اندر مقام افزون بود
۱۸۳۷	N	چیست نامش گفت نامش بو الحسن	*	حلیه‌اش وا گفت ز ابرو و ذقن
۱۸۳۸	N	قد او و رنگ او و شکل او	*	یک به یک وا گفت از گیسو و رو
۱۸۳۹	N	حلیه‌های روح او را هم نمود	*	از صفات و از طریقه و جا و بود
۱۸۴۰	N	حلیه‌ی تن همچو تن عاریتی است	*	دل بر آن کم نه که آن یک ساعتی است
۱۸۴۱	N	حلیه‌ی روح طبیعی هم فناست	*	حلیه‌ی آن جان طلب کان بر سماست
۱۸۴۲	N	جسم او همچون چراغی بر زمین	*	نور او بالای سقف هفتمین
۱۸۴۳	N	آن شعاع آفتاب اندر وثاق	*	قرص او اندر چهارم چار طاق
۱۸۴۴	N	نقش گل در زیر بینی بهر لاغ	*	بوی گل بر سقف و ایوان دماغ
۱۸۴۵	N	مرد خفته در عدن دیده فرق	*	عکس آن بر جسم افتاده عرق
۱۸۴۶	N	پیرهن در مصر رهن یک حریص	*	پر شده کنعان ز بوی آن قمیص
۱۸۴۷	N	بر نبشتند آن زمان تاریخ را	*	از کباب آراستند آن سیخ را
۱۸۴۸	N	چون رسید آن وقت و آن تاریخ راست	*	زاده شد آن شاه و نرد ملک باخت
۱۸۴۹	N	از پس آن سالها آمد پدید	*	بو الحسن بعد وفات بایزید
۱۸۵۰	N	جمله‌ی خوهای او ز امساک و جود	*	آن چنان آمد که آن شه گفته بود
۱۸۵۱	N	لوح محفوظ است او را پیشوا	*	از چه محفوظ است محفوظ از خطا
۱۸۵۲	N	نه نجوم است و نه رمل است و نه خواب	*	وحی حق و الله اعلم بالصواب
۱۸۵۳	N	از پی رو پوش عامه در بیان	*	وحی دل گویند آن را صوفیان
۱۸۵۴	N	وحی دل گیرش که منظر گاه اوست	*	چون خطا باشد چو دل آگاه اوست
۱۸۵۵	N	مومنا بنظر به نور اللَّه شدی	*	از خطا و سهو ایمن آمدی

block:4070

title of 4070

۱۸۵۶	N	صوفیی از فقر چون در غم شود	*	عین فقرش دایه و مطعم شود
۱۸۵۷	N	ز انکه جنت از مکاره رسته است	*	رحم قسم عاجزی اشکسته است
۱۸۵۸	N	آن که سرها بشکند او از علو	*	رحم حق و خلق ناید سوی او
۱۸۵۹	N	این سخن آخر ندارد و آن جوان	*	از کمی اجرای نان شد ناتوان
۱۸۶۰	N	شاد آن صوفی که رزقش کم شود	*	آن شبه‌ش در گردد و او یم شود
۱۸۶۱	N	ز آن جرای خاص هرک آگاه شد	*	او سزای قرب و اجری گاه شد
۱۸۶۲	N	ز آن جرای روح چون نقصان شود	*	جانش از نقصان آن لرزان شود
۱۸۶۳	N	پس بداند که خطایی رفته است	*	که سمن زار رضا آشفته است
۱۸۶۴	N	همچنانک آن شخص از نقصان کشت	*	رقعه سوی صاحب خرمن نبشت
۱۸۶۵	N	رقعه‌اش بردند پیش میر داد	*	خواند آن رقعه جوابی وا نداد
۱۸۶۶	N	گفت او را نیست الا درد لوت	*	پس جواب احمق اولیتر سکوت
۱۸۶۷	N	نیستش درد فراق و وصل هیچ	*	بند فرع است او نجوید اصل هیچ
۱۸۶۸	N	احمق است و مرده‌ی ما و منی	*	کز غم فرعش فراغ اصل نی
۱۸۶۹	N	آسمانها و زمین یک سیب دان	*	کز درخت قدرت حق شد عیان
۱۸۷۰	N	تو چو کرمی در میان سیب در	*	و ز درخت و باغبانی بی‌خبر
۱۸۷۱	N	آن یکی کرمی دگر در سیب هم	*	لیک جانش از برون صاحب علم
۱۸۷۲	N	جنبش او واشکافد سیب را	*	بر نتابد سیب آن آسیب را
۱۸۷۳	N	بر دریده جنبش او پرده‌ها	*	صورتش کرم است و معنی اژدها
۱۸۷۴	N	آتشی کاول ز آهن می‌جهد	*	او قدم بس سست بیرون می‌نهد
۱۸۷۵	N	دایه‌اش پنبه‌ست اول لیک اخیر	*	می‌رساند شعله‌ها او تا اثیر
۱۸۷۶	N	مرد اول بسته‌ی خواب و خور است	*	آخر الامر از ملایک برتر است
۱۸۷۷	N	در پناه پنبه و کبریتها	*	شعله و نورش بر آید بر سها
۱۸۷۸	N	عالم تاریک روشن می‌کند	*	کنده‌ی آهن به سوزن می‌کند
۱۸۷۹	N	گر چه آتش نیز هم جسمانی است	*	نه ز روح است و نه از روحانی است
۱۸۸۰	N	جسم را نبود از آن عز بهره‌ای	*	جسم پیش بحر جان چون قطره‌ای
۱۸۸۱	N	جسم از جان روز افزون می‌شود	*	چون رود جان جسم بین چون می‌شود
۱۸۸۲	N	حد جسمت یک دو گز خود بیش نیست	*	جان تو تا آسمان جولان کنی است
۱۸۸۳	N	تا به بغداد و سمرقند ای همام	*	روح را اندر تصور نیم گام
۱۸۸۴	N	دو درم سنگ است پیه چشمتان	*	نور روحش تا عنان آسمان
۱۸۸۵	N	نور بی‌این چشم می‌بیند به خواب	*	چشم بی‌این نور چه بود جز خراب
۱۸۸۶	N	جان ز ریش و سبلت تن فارغ است	*	لیک تن بی‌جان بود مردار و پست
۱۸۸۷	N	بار نامه‌ی روح حیوانی است این	*	پیشتر رو روح انسانی ببین
۱۸۸۸	N	بگذر از انسان هم و از قال و قیل	*	تا لب دریای جان جبرئیل
۱۸۸۹	N	بعد از آنت جان احمد لب گزد	*	جبرئیل از بیم تو واپس خزد
۱۸۹۰	N	گوید ار آیم به قدر یک کمان	*	من به سوی تو بسوزم در زمان

block:4071

title of 4071

۱۸۹۱	N	این بیابان خود ندارد پا و سر	*	بی‌جواب نامه خسته‌ست آن پسر
۱۸۹۲	N	کای عجب چونم نداد آن شه جواب	*	یا خیانت کرد رقعه بر ز تاب
۱۸۹۳	N	رقعه پنهان کرد و ننمود آن به شاه	*	کاو منافق بود و آبی زیر کاه
۱۸۹۴	N	رقعه‌ی دیگر نویسم ز آزمون	*	دیگری جویم رسول ذو فنون
۱۸۹۵	N	بر امیر و مطبخی و نامه بر	*	عیب بنهاده ز جهل آن بی‌خبر
۱۸۹۶	N	هیچ گرد خود نمی‌گردد که من	*	کژروی کردم چو اندر دین شمن

block:4072

title of 4072

۱۸۹۷	N	باد بر تخت سلیمان رفت کژ	*	پس سلیمان گفت بادا کژ مغژ
۱۸۹۸	N	باد هم گفت ای سلیمان کژ مرو	*	ور روی کژ از کژم خشمین مشو
۱۸۹۹	N	این ترازو بهر این بنهاد حق	*	تا رود انصاف ما را در سبق
۱۹۰۰	N	از ترازو کم کنی من کم کنم	*	تا تو با من روشنی من روشنم
۱۹۰۱	N	همچنین تاج سلیمان میل کرد	*	روز روشن را بر او چون لیل کرد
۱۹۰۲	N	گفت تاجا کژ مشو بر فرق من	*	آفتابا کم مشو از شرق من
۱۹۰۳	N	راست می‌کرد او به دست آن تاج را	*	باز کژ می‌شد بر او تاج ای فتی
۱۹۰۴	N	هشت بارش راست کرد و گشت کژ	*	گفت تاجا چیست آخر کژ مغژ
۱۹۰۵	N	گفت اگر صد ره کنی تو راست من	*	کژ روم چون کژ روی ای موتمن
۱۹۰۶	N	پس سلیمان اندرونه راست کرد	*	دل بر آن شهوت که بودش کرد سرد
۱۹۰۷	N	بعد از آن تاجش همان دم راست شد	*	آن چنان که تاج را می‌خواست شد
۱۹۰۸	N	بعد از آنش کژ همی‌کرد او به قصد	*	تاج وا می‌گشت تارک جو به قصد
۱۹۰۹	N	هشت کرت کژ بکرد آن مهترش	*	راست می‌شد تاج بر فرق سرش
۱۹۱۰	N	تاج ناطق گشت کای شه ناز کن	*	چون فشاندی پر ز گل پرواز کن
۱۹۱۱	N	نیست دستوری کز این من بگذرم	*	پرده‌های غیب این بر هم درم
۱۹۱۲	N	بر دهانم نه تو دست خود ببند	*	مر دهانم را ز گفت ناپسند
۱۹۱۳	N	پس ترا هر غم که پیش آید ز درد	*	بر کسی تهمت منه بر خویش گرد
۱۹۱۴	N	ظن مبر بر دیگری ای دوستکام	*	آن مکن که می‌سگالید آن غلام
۱۹۱۵	N	گاه جنگش با رسول و مطبخی	*	گاه خشمش با شهنشاه سخی
۱۹۱۶	N	همچو فرعونی که موسی هشته بود	*	طفلکان خلق را سر می‌ربود
۱۹۱۷	N	آن عدو در خانه‌ی آن کوردل	*	او شده اطفال را گردن گسل
۱۹۱۸	N	تو هم از بیرون بدی با دیگران	*	و اندرون خوش گشته با نفس گران
۱۹۱۹	N	خود عدویت اوست قندش می‌دهی	*	و ز برون تهمت به هر کس می‌نهی
۱۹۲۰	N	همچو فرعونی تو کور و کوردل	*	با عدو خوش بی‌گناهان را مذل
۱۹۲۱	N	چند فرعونا کشی بی‌جرم را	*	می‌نوازی مر تن پر غرم را
۱۹۲۲	N	عقل او بر عقل شاهان می‌فزود	*	حکم حق بی‌عقل و کورش کرده بود
۱۹۲۳	N	مهر حق بر چشم و بر گوش خرد	*	گر فلاطون است حیوانش کند
۱۹۲۴	N	حکم حق بر لوح می‌آید پدید	*	آن چنان که حکم غیب بایزید

block:4073

title of 4073

۱۹۲۵	N	همچنان آمد که او فرموده بود	*	بو الحسن از مردمان آن را شنود
۱۹۲۶	N	که حسن باشد مرید و امتم	*	درس گیرد هر صباح از تربتم
۱۹۲۷	N	گفت من هم نیز خوابش دیده‌ام	*	و ز روان شیخ این بشنیده‌ام
۱۹۲۸	N	هر صباحی رو نهادی سوی گور	*	ایستادی تا ضحی اندر حضور
۱۹۲۹	N	یا مثال شیخ پیشش آمدی	*	یا که بی‌گفتی شکالش حل شدی
۱۹۳۰	N	تا یکی روزی بیامد با سعود	*	گورها را برف نو پوشیده بود
۱۹۳۱	N	توی بر تو برفها همچون علم	*	قبه قبه دید و شد جانش به غم
۱۹۳۲	N	بانگش آمد از حظیره‌ی شیخ حی	*	ها انا ادعوک کی تسعی الی
۱۹۳۳	N	هین بیا این سو بر آوازم شتاب	*	عالم ار برف است روی از من متاب
۱۹۳۴	N	حال او ز آن روز شد خوب و بدید	*	آن عجایب را که اول می‌شنید

block:4074

title of 4074

۱۹۳۵	N	نامه‌ی دیگر نوشت آن بد گمان	*	پر ز تشنیع و نفیر و پر فغان
۱۹۳۶	N	که یکی رقعه نبشتم پیش شه	*	ای عجب آن جا رسید و یافت ره
۱۹۳۷	N	آن دگر را خواند هم آن خوب خد	*	هم نداد او را جواب و تن بزد
۱۹۳۸	N	خشک می‌آورد او را شهریار	*	او مکرر کرد رقعه پنج بار
۱۹۳۹	N	گفت حاجب آخر او بنده‌ی شماست	*	گر جوابش بر نویسی هم رواست
۱۹۴۰	N	از شهی تو چه کم گردد اگر	*	بر غلام و بنده اندازی نظر
۱۹۴۱	N	گفت این سهل است اما احمق است	*	مرد احمق زشت و مردود حق است
۱۹۴۲	N	گر چه آمرزم گناه و زلتش	*	هم کند بر من سرایت علتش
۱۹۴۳	N	صد کس از گرگین همه گرگین شوند	*	خاصه این گر خبیث ناپسند
۱۹۴۴	N	گر کم عقلی مبادا گبر را	*	شوم او بی‌آب دارد ابر را
۱۹۴۵	N	نم نبارد ابر از شومی او	*	شهر شد ویرانه از بومی او
۱۹۴۶	N	از گر آن احمقان طوفان نوح	*	کرد ویران عالمی را در فضوح
۱۹۴۷	N	گفت پیغمبر که احمق هر که هست	*	او عدوی ماست و غول ره زن است
۱۹۴۸	N	هر که او عاقل بود او جان ماست	*	روح او و ریح او ریحان ماست
۱۹۴۹	N	عقل دشنامم دهد من راضیم	*	ز انکه فیضی دارد از فیاضیم
۱۹۵۰	N	نبود آن دشنام او بی‌فایده	*	نبود آن مهمانی‌اش بی‌مایده
۱۹۵۱	N	احمق ار حلوا نهد اندر لبم	*	من از آن حلوای او اندر تبم
۱۹۵۲	N	این یقین دان گر لطیف و روشنی	*	نیست بوسه‌ی کون خر را چاشنی
۱۹۵۳	N	سبلتت گنده کند بی‌فایده	*	جامه از دیگش سیه بی‌مایده
۱۹۵۴	N	مایده عقل است نی نان و شوا	*	نور عقل است ای پسر جان را غذا
۱۹۵۵	N	نیست غیر نور آدم را خورش	*	از جز آن جان نیابد پرورش
۱۹۵۶	N	زین خورشها اندک اندک باز بر	*	کاین غذای خر بود نه آن حر
۱۹۵۷	N	تا غذای اصل را قابل شوی	*	لقمه‌های نور را آکل شوی
۱۹۵۸	N	عکس آن نور است کاین نان نان شده‌ست	*	فیض آن جان است کاین جان جان شده‌ست
۱۹۵۹	N	چون خوری یک بار از مأکول نور	*	خاک ریزی بر سر نان و تنور
۱۹۶۰	N	عقل دو عقل است اول مکسبی	*	که در آموزی چو در مکتب صبی
۱۹۶۱	N	از کتاب و اوستاد و فکر و ذکر	*	از معانی و ز علوم خوب و بکر
۱۹۶۲	N	عقل تو افزون شود بر دیگران	*	لیک تو باشی ز حفظ آن گران
۱۹۶۳	N	لوح حافظ باشی اندر دور و گشت	*	لوح محفوظ اوست کاو زین در گذشت
۱۹۶۴	N	عقل دیگر بخشش یزدان بود	*	چشمه‌ی آن در میان جان بود
۱۹۶۵	N	چون ز سینه آب دانش جوش کرد	*	نه شود گنده نه دیرینه نه زرد
۱۹۶۶	N	ور ره نبعش بود بسته چه غم	*	کاو همی‌جوشد ز خانه دم‌به‌دم
۱۹۶۷	N	عقل تحصیلی مثال جویها	*	کان رود در خانه‌ای از کویها
۱۹۶۸	N	راه آبش بسته شد شد بی‌نوا	*	از درون خویشتن جو چشمه را

block:4075

title of 4075

۱۹۶۹	N	مشورت می‌کرد شخصی با کسی	*	کز تردد وا رهد وز محبسی
۱۹۷۰	N	گفت ای خوشنام غیر من بجو	*	ماجرای مشورت با او بگو
۱۹۷۱	N	من عدویم مر ترا با من مپیچ	*	نبود از رای عدو پیروز هیچ
۱۹۷۲	N	رو کسی جو که ترا او هست دوست	*	دوست بهر دوست لا شک خیر جوست
۱۹۷۳	N	من عدویم چاره نبود کز منی	*	کژ روم با تو نمایم دشمنی
۱۹۷۴	N	حارسی از گرگ جستن شرط نیست	*	جستن از غیر محل ناجستنی است
۱۹۷۵	N	من ترا بی‌هیچ شکی دشمنم	*	من ترا کی ره نمایم ره زنم
۱۹۷۶	N	هر که باشد همنشین دوستان	*	هست در گلخن میان بوستان
۱۹۷۷	N	هر که با دشمن نشیند در زمن	*	هست او در بوستان در گولخن
۱۹۷۸	N	دوست را مازار از ما و منت	*	تا نگردد دوست خصم و دشمنت
۱۹۷۹	N	خیر کن با خلق بهر ایزدت	*	یا برای راحت جان خودت
۱۹۸۰	N	تا هماره دوست بینی در نظر	*	در دلت ناید ز کین ناخوش صور
۱۹۸۱	N	چون که کردی دشمنی پرهیز کن	*	مشورت با یار مهر انگیز کن
۱۹۸۲	N	گفت می‌دانم ترا ای بو الحسن	*	که تویی دیرینه دشمن دار من
۱۹۸۳	N	لیک مرد عاقلی و معنوی	*	عقل تو نگذاردت که کژ روی
۱۹۸۴	N	طبع خواهد تا کشد از خصم کین	*	عقل بر نفس است بند آهنین
۱۹۸۵	N	آید و منعش کند واداردش	*	عقل چون شحنه‌ست در نیک و بدش
۱۹۸۶	N	عقل ایمانی چو شحنه‌ی عادل است	*	پاسبان و حاکم شهر دل است
۱۹۸۷	N	همچو گربه باشد او بیدار هوش	*	دزد در سوراخ ماند همچو موش
۱۹۸۸	N	در هر آن جا که بر آرد موش دست	*	نیست گربه یا که نقش گربه است
۱۹۸۹	N	گربه‌ی چه شیر شیر افکن بود	*	عقل ایمانی که اندر تن بود
۱۹۹۰	N	غره‌ی او حاکم درندگان	*	نعره‌ی او مانع چرندگان
۱۹۹۱	N	شهر پر دزد است و پر جامه کنی	*	خواه شحنه باش گو و خواه نی

block:4076

title of 4076

۱۹۹۲	N	یک سریه می‌فرستادی رسول	*	بهر جنگ کافر و دفع فضول
۱۹۹۳	N	یک جوانی را گزید او از هذیل	*	میر لشکر کردش و سالار خیل
۱۹۹۴	N	اصل لشکر بی‌گمان سرور بود	*	قوم بی‌سرور تن بی‌سر بود
۱۹۹۵	N	این همه که مرده و پژمرده‌ای	*	ز آن بود که ترک سرور کرده‌ای
۱۹۹۶	N	از کسل و ز بخل و ز ما و منی	*	می‌کشی سر خویش را سر می‌کنی
۱۹۹۷	N	همچو استوری که بگریزد ز بار	*	او سر خود گیرد اندر کوهسار
۱۹۹۸	N	صاحبش در پی دوان کای خیره‌سر	*	هر طرف گرگی است اندر قصد خر
۱۹۹۹	N	گر ز چشمم این زمان غایب شوی	*	پیشت آید هر طرف گرگ قوی
۲۰۰۰	N	استخوانت را بخاید چون شکر	*	که نبینی زندگانی را دگر
۲۰۰۱	N	آن مگیر آخر بمانی از علف	*	آتش از بی‌هیزمی گردد تلف
۲۰۰۲	N	هین بمگریز از تصرف کردنم	*	و ز گرانی بار که جانت منم
۲۰۰۳	N	تو ستوری هم که نفست غالب است	*	حکم غالب را بود ای خود پرست
۲۰۰۴	N	خر نخواندت اسب خواندت ذو الجلال	*	اسب تازی را عرب گوید تعال
۲۰۰۵	N	میر آخور بود حق را مصطفی	*	بهر استوران نفس پر جفا
۲۰۰۶	N	قُلْ تَعالَوْا گفت از جذب کرم	*	تا ریاضتتان دهم من رایضم
۲۰۰۷	N	نفسها را تا مروض کرده‌ام	*	زین ستوران بس لگدها خورده‌ام
۲۰۰۸	N	هر کجا باشد ریاضت باره‌ای	*	از لگدهایش نباشد چاره‌ای
۲۰۰۹	N	لاجرم اغلب بلا بر انبیاست	*	که ریاضت دادن خامان بلاست
۲۰۱۰	N	سکسکانید از دمم یرغا روید	*	تا یواش و مرکب سلطان شوید
۲۰۱۱	N	قُلْ تَعالَوْا قُلْ تَعالَوْا گفت رب	*	ای ستوران رمیده از ادب
۲۰۱۲	N	گر نیایند ای نبی غمگین مشو	*	ز آن دو بی‌تمکین تو پر از کین مشو
۲۰۱۳	N	گوش بعضی زین تعالواها کر است	*	هر ستوری را صطبلی دیگر است
۲۰۱۴	N	منهزم گردند بعضی زین ندا	*	هست هر اسبی طویله‌ی او جدا
۲۰۱۵	N	منقبض گردند بعضی زین قصص	*	ز انکه هر مرغی جدا دارد قفص
۲۰۱۶	N	خود ملایک نیز ناهمتا بدند	*	زین سبب بر آسمان صف صف شدند
۲۰۱۷	N	کودکان گر چه به یک مکتب درند	*	در سبق هر یک ز یک بالاترند
۲۰۱۸	N	مشرقی و مغربی را حسهاست	*	منصب دیدار حس چشم راست
۲۰۱۹	N	صد هزاران گوشها گر صف زنند	*	جمله محتاجان چشم روشنند
۲۰۲۰	N	باز صف گوشها را منصبی	*	در سماع جان و اخبار و نبی
۲۰۲۱	N	صد هزاران چشم را آن راه نیست	*	هیچ چشمی از سماع آگاه نیست
۲۰۲۲	N	همچنین هر حس یک یک می‌شمر	*	هر یکی معزول از آن کار دگر
۲۰۲۳	N	پنج حس ظاهر و پنج اندرون	*	ده صف‌اند اندر قیام الصافون
۲۰۲۴	N	هر کسی کاو از صف دین سرکش است	*	می‌رود سوی صفی کان ناخوش است
۲۰۲۵	N	تو ز گفتار تَعالَوْا کم مکن	*	کیمیای بس شگرف است این سخن
۲۰۲۶	N	گر مسی گردد ز گفتارت نفیر	*	کیمیا را هیچ از وی وامگیر
۲۰۲۷	N	این زمان گر بست نفس ساحرش	*	گفت تو سودش کند در آخرش
۲۰۲۸	N	قُلْ تَعالَوْا قُلْ تَعالَوْا ای غلام	*	هین که ان اللَّه یدعو للسلام
۲۰۲۹	N	خواجه باز آ از منی و از سری	*	سروری جو کم طلب کن سروری

block:4077

title of 4077

۲۰۳۰	N	چون پیمبر سروری کرد از هذیل	*	از برای لشکر منصور خیل
۲۰۳۱	N	بو الفضولی از حسد طاقت نداشت	*	اعتراض و لا نسلم بر فراشت
۲۰۳۲	N	خلق را بنگر که چون ظلمانی‌اند	*	در متاع فانیی چون فانی‌اند
۲۰۳۳	N	از تکبر جمله اندر تفرقه	*	مرده از جان زنده اندر مخرقه
۲۰۳۴	N	این عجب که جان به زندان اندر است	*	و آنگهی مفتاح زندانش به دست
۲۰۳۵	N	پای تا سر غرق سرگین آن جوان	*	می‌زند بر دامنش جوی روان
۲۰۳۶	N	دایما پهلو به پهلو بی‌قرار	*	پهلوی آرامگاه و پشت دار
۲۰۳۷	N	نور پنهان است و جستجو گواه	*	کز گزافه دل نمی‌جوید پناه
۲۰۳۸	N	گر نبودی حبس دنیا را مناص	*	نه بدی وحشت نه دل جستی خلاص
۲۰۳۹	N	وحشتت همچون موکل می‌کشد	*	که بجو ای ضال منهاج رشد
۲۰۴۰	N	هست منهاج و نهان در مکمن است	*	یافتش رهن گزافه جستن است
۲۰۴۱	N	تفرقه جویان جمع اندر کمین	*	تو در این طالب رخ مطلوب بین
۲۰۴۲	N	مردگان باغ برجسته ز بن	*	کان دهنده‌ی زندگی را فهم کن
۲۰۴۳	N	چشم این زندانیان هر دم به در	*	کی بدی گر نیستی کس مژده‌ور
۲۰۴۴	N	صد هزار آلودگان آب جو	*	کی بدندی گر نبودی آب جو
۲۰۴۵	N	بر زمین پهلوت را آرام نیست	*	ز ان که در خانه لحاف و بستری است
۲۰۴۶	N	بی‌مقر گاهی نباشد بی‌قرار	*	بی‌خمار اشکن نباشد این خمار
۲۰۴۷	N	گفت نه نه یا رسول اللَّه مکن	*	سرور لشکر مگر شیخ کهن
۲۰۴۸	N	یا رسول اللَّه جوان ار شیر زاد	*	غیر مرد پیر سر لشکر مباد
۲۰۴۹	N	هم تو گفتستی و گفت تو گوا	*	پیر باید پیر باید پیشوا
۲۰۵۰	N	یا رسول اللَّه در این لشکر نگر	*	هست چندین پیر و از وی پیشتر
۲۰۵۱	N	زین درخت آن برگ زردش را مبین	*	سیبهای پخته‌ی او را بچین
۲۰۵۲	N	برگهای زرد او خود کی تهی است	*	این نشان پختگی و کاملی است
۲۰۵۳	N	برگ زرد ریش و آن موی سپید	*	بهر عقل پخته می‌آرد نوید
۲۰۵۴	N	برگهای نو رسیده سبزفام	*	شد نشان آن که آن میوه ست خام
۲۰۵۵	N	برگ بی‌برگی نشان عارفی است	*	زردی زر سرخ رویی صارفی است
۲۰۵۶	N	آن که او گل عارض است ار نو خط است	*	او به مکتب گاه مخبر نو خط است
۲۰۵۷	N	حرفهای خط او کژمژ بود	*	مزمن عقل است اگر تن می‌دود
۲۰۵۸	N	پای پیر از سرعت ار چه باز ماند	*	یافت عقل او دو پر بر اوج راند
۲۰۵۹	N	گر مثل خواهی به جعفر در نگر	*	داد حق بر جای دست و پاش پر
۲۰۶۰	N	بگذر از زر کاین سخن شد محتجب	*	همچو سیماب این دلم شد مضطرب
۲۰۶۱	N	ز اندرونم صد خموش خوش نفس	*	دست بر لب می‌زند یعنی که بس
۲۰۶۲	N	خامشی بحر است و گفتن همچو جو	*	بحر می‌جوید ترا جو را مجو
۲۰۶۳	N	از اشارتهای دریا سر متاب	*	ختم کن و الله اعلم بالصواب
۲۰۶۴	N	همچنین پیوسته کرد آن بی‌ادب	*	پیش پیغمبر سخن ز آن سرد لب
۲۰۶۵	N	دست می‌دادش سخن او بی‌خبر	*	که خبر هرزه بود پیش نظر
۲۰۶۶	N	این خبرها از نظر خود نایب است	*	بهر حاضر نیست بهر غایب است
۲۰۶۷	N	هر که او اندر نظر موصول شد	*	این خبرها پیش او معزول شد
۲۰۶۸	N	چون که با معشوق گشتی همنشین	*	دفع کن دلالگان را بعد از این
۲۰۶۹	N	هر که از طفلی گذشت و مرد شد	*	نامه و دلاله بر وی سرد شد
۲۰۷۰	N	نامه خواند از پی تعلیم را	*	حرف گوید از پی تفهیم را
۲۰۷۱	N	پیش بینایان خبر گفتن خطاست	*	کان دلیل غفلت و نقصان ماست
۲۰۷۲	N	پیش بینا شد خموشی نفع تو	*	بهر این آمد خطاب‌ أَنْصِتُوا
۲۰۷۳	N	گر بفرماید بگو بر گوی خوش	*	لیک اندر گو دراز اندر مکش
۲۰۷۴	N	ور بفرماید که اندر کش دراز	*	همچنین شرمین بگو با امر ساز
۲۰۷۵	N	همچنین که من در این زیبا فسون	*	با ضیاء الحق حسام الدین کنون
۲۰۷۶	N	چون که کوته می‌کنم من از رشد	*	او به صد نوعم به گفتن می‌کشد
۲۰۷۷	N	ای حسام الدین ضیای ذو الجلال	*	چون که می‌بینی چه می‌جویی مقال
۲۰۷۸	N	این مگر باشد ز حب مشتهی	*	اسقنی خمرا و قل لی انها
۲۰۷۹	N	بر دهان تست این دم جام او	*	گوش می‌گوید که قسم گوش کو
۲۰۸۰	N	قسم تو گرمی است نک گرمی و مست	*	گفت حرص من از این افزون‌تر است

block:4078

title of 4078

۲۰۸۱	N	در حضور مصطفای قند خو	*	چون ز حد برد آن عرب از گفت‌وگو
۲۰۸۲	N	آن شه‌ وَ النَّجْمِ‌ و سلطان‌ عَبَسَ	*	لب گزید آن سرد دم را گفت بس
۲۰۸۳	N	دست می‌زد بهر منعش بر دهان	*	چند گویی پیش دانای نهان
۲۰۸۴	N	پیش بینا برده‌ای سرگین خشک	*	که بخر این را به جای ناف مشک
۲۰۸۵	N	بعر را ای گنده مغز گنده مخ	*	زیر بینی بنهی و گویی که اخ
۲۰۸۶	N	اخ اخی برداشتی ای گیج گاج	*	تا که کالای بدت یابد رواج
۲۰۸۷	N	تا فریبی آن مشام پاک را	*	آن چریده‌ی گلشن افلاک را
۲۰۸۸	N	حلم او خود را اگر چه گول ساخت	*	خویشتن را اندکی باید شناخت
۲۰۸۹	N	دیگ را گر باز ماند امشب دهن	*	گربه را هم شرم باید داشتن
۲۰۹۰	N	خویشتن گر خفته کرد آن خوب فر	*	سخت بیدار است دستارش مبر
۲۰۹۱	N	چند گویی ای لجوج بی‌صفا	*	این فسون دیو پیش مصطفی
۲۰۹۲	N	صد هزاران حلم دارند این گروه	*	هر یکی حلمی از آنها صد چو کوه
۲۰۹۳	N	حلمشان بیدار را ابله کند	*	زیرک صد چشم را گمره کند
۲۰۹۴	N	حلمشان همچون شراب خوب نغز	*	نغز نغزک بر رود بالای مغز
۲۰۹۵	N	مست را بین ز آن شراب پر شگفت	*	همچو فرزین مست کژ رفتن گرفت
۲۰۹۶	N	مرد برنا ز آن شراب زود گیر	*	در میان راه می‌افتد چو پیر
۲۰۹۷	N	خاصه این باده که از خم بلی است	*	نه میی که مستی او یک شبی است
۲۰۹۸	N	آنک آن اصحاب کهف از نقل و نقل	*	سیصد و نه سال گم کردند عقل
۲۰۹۹	N	ز آن زنان مصر جامی خورده‌اند	*	دستها را شرحه شرحه کرده‌اند
۲۱۰۰	N	ساحران هم سکر موسی داشتند	*	دار را دل دار می‌انگاشتند
۲۱۰۱	N	جعفر طیار ز آن می بود مست	*	ز آن گرو می‌کرد بی‌خود پا و دست

block:4079

title of 4079

۲۱۰۲	N	با مریدان آن فقیر محتشم	*	بایزید آمد که نک یزدان منم
۲۱۰۳	N	گفت مستانه عیان آن ذو فنون	*	لا اله الا انا ها فاعبدون
۲۱۰۴	N	چون گذشت آن حال گفتندش صباح	*	تو چنین گفتی و این نبود صلاح
۲۱۰۵	N	گفت این بار ار کنم من مشغله	*	کاردها بر من زنید آن دم هله
۲۱۰۶	N	حق منزه از تن و من با تنم	*	چون چنین گویم بباید کشتنم
۲۱۰۷	N	چون وصیت کرد آن آزاد مرد	*	هر مریدی کاردی آماده کرد
۲۱۰۸	N	مست گشت او باز از آن سغراق زفت	*	آن وصیتهاش از خاطر برفت
۲۱۰۹	N	نقل آمد عقل او آواره شد	*	صبح آمد شمع او بی‌چاره شد
۲۱۱۰	N	عقل چون شحنه‌ست چون سلطان رسید	*	شحنه‌ی بی‌چاره در کنجی خزید
۲۱۱۱	N	عقل سایه‌ی حق بود حق آفتاب	*	سایه را با آفتاب او چه تاب
۲۱۱۲	N	چون پری غالب شود بر آدمی	*	گم شود از مرد وصف مردمی
۲۱۱۳	N	هر چه گوید آن پری گفته بود	*	زین سری ز آن آن سری گفته بود
۲۱۱۴	N	چون پری را این دم و قانون بود	*	کردگار آن پری خود چون بود
۲۱۱۵	N	اوی او رفته پری خود او شده	*	ترک بی‌الهام تازی گو شده
۲۱۱۶	N	چون بخود آید نداند یک لغت	*	چون پری را هست این ذات و صفت
۲۱۱۷	N	پس خداوند پری و آدمی	*	از پری کی باشدش آخر کمی
۲۱۱۸	N	شیر گیر ار خون نره شیر خورد	*	تو بگویی او نکرد آن باده کرد
۲۱۱۹	N	ور سخن پردازد از زر کهن	*	تو بگویی باده گفته است آن سخن
۲۱۲۰	N	باده‌ای را می بود این شر و شور	*	نور حق را نیست آن فرهنگ و زور
۲۱۲۱	N	که ترا از تو بکل خالی کند	*	تو شوی پست او سخن عالی کند
۲۱۲۲	N	گر چه قرآن از لب پیغمبر است	*	هر که گوید حق نگفت او کافر است
۲۱۲۳	N	چون همای بی‌خودی پرواز کرد	*	آن سخن را بایزید آغاز کرد
۲۱۲۴	N	عقل را سیل تحیر در ربود	*	ز آن قوی‌تر گفت کاول گفته بود
۲۱۲۵	N	نیست اندر جبه‌ام الا خدا	*	چند جویی بر زمین و بر سما
۲۱۲۶	N	آن مریدان جمله دیوانه شدند	*	کاردها در جسم پاکش می‌زدند
۲۱۲۷	N	هر یکی چون ملحدان گرد کوه	*	کارد می‌زد پیر خود را بی‌ستوه
۲۱۲۸	N	هر که اندر شیخ تیغی می‌خلید	*	باژگونه از تن خود می‌درید
۲۱۲۹	N	یک اثر نه بر تن آن ذو فنون	*	و آن مریدان خسته و غرقاب خون
۲۱۳۰	N	هر که او سوی گلویش زخم برد	*	حلق خود ببریده دید و زار مرد
۲۱۳۱	N	و انکه او را زخم اندر سینه زد	*	سینه‌اش بشکافت و شد مرده‌ی ابد
۲۱۳۲	N	و آن که آگه بود از آن صاحب قران	*	دل ندادش که زند زخم گران
۲۱۳۳	N	نیم دانش دست او را بسته کرد	*	جان ببرد الا که خود را خسته کرد
۲۱۳۴	N	روز گشت و آن مریدان کاسته	*	نوحه‌ها از خانه‌شان برخاسته
۲۱۳۵	N	پیش او آمد هزاران مرد و زن	*	کای دو عالم درج در یک پیرهن
۲۱۳۶	N	این تن تو گر تن مردم بدی	*	چون تن مردم ز خنجر گم شدی
۲۱۳۷	N	با خودی با بی‌خودی دوچار زد	*	با خود اندر دیده‌ی خود خار زد
۲۱۳۸	N	ای زده بر بی‌خودان تو ذو الفقار	*	بر تن خود می‌زنی آن هوش دار
۲۱۳۹	N	ز انکه بی‌خود فانی است و ایمن است	*	تا ابد در ایمنی او ساکن است
۲۱۴۰	N	نقش او فانی و او شد آینه	*	غیر نقش روی غیر آن جای نه
۲۱۴۱	N	گر کنی تف سوی روی خود کنی	*	ور زنی بر آینه بر خود زنی
۲۱۴۲	N	ور ببینی روی زشت آن هم تویی	*	ور ببینی عیسی و مریم تویی
۲۱۴۳	N	او نه این است و نه آن او ساده است	*	نقش تو در پیش تو بنهاده است
۲۱۴۴	N	چون رسید اینجا سخن لب در ببست	*	چون رسید اینجا قلم در هم شکست
۲۱۴۵	N	لب ببند ار چه فصاحت دست داد	*	دم مزن و الله اعلم بالرشاد
۲۱۴۶	N	بر کنار بامی ای مست مدام	*	پست بنشین یا فرود آ و السلام
۲۱۴۷	N	هر زمانی که شدی تو کامران	*	آن دم خوش را کنار بام دان
۲۱۴۸	N	بر زمان خوش هراسان باش تو	*	همچو گنجش خفیه کن نه فاش تو
۲۱۴۹	N	تا نیاید بر ولا ناگه بلا	*	ترس ترسان رو در آن مکمن هلا
۲۱۵۰	N	ترس جان در وقت شادی از زوال	*	ز آن کنار بام غیب است ارتحال
۲۱۵۱	N	گر نمی‌بینی کنار بام راز	*	روح می‌بیند که هستش اهتزاز
۲۱۵۲	N	هر نکالی ناگهان کان آمده ست	*	بر کنار کنگره‌ی شادی بده ست
۲۱۵۳	N	جز کنار بام خود نبود سقوط	*	اعتبار از قوم نوح و قوم لوط

block:4080

title of 4080

۲۱۵۴	N	پرتو مستی بی‌حد نبی	*	چون بزد هم مست و خوش گشت آن غبی
۲۱۵۵	N	لاجرم بسیار گو شد از نشاط	*	مست ادب بگذاشت آمد در خباط
۲۱۵۶	N	نه همه جا بی‌خودی شر می‌کند	*	بی‌ادب را می چنان تر می‌کند
۲۱۵۷	N	گر بود عاقل نکو فر می‌شود	*	ور بود بد خوی بدتر می‌شود
۲۱۵۸	N	لیک اغلب چون بدند و ناپسند	*	بر همه می را محرم کرده‌اند

block:4081

title of 4081

۲۱۵۹	N	حکم اغلب راست چون غالب بدند	*	تیغ را از دست ره زن بستدند
۲۱۶۰	N	گفت پیغمبر که ای ظاهر نگر	*	تو مبین او را جوان و بی‌هنر
۲۱۶۱	N	ای بسا ریش سیاه و مرد پیر	*	ای بسا ریش سپید و دل چو قیر
۲۱۶۲	N	عقل او را آزمودم بارها	*	کرد پیری آن جوان در کارها
۲۱۶۳	N	پیر پیر عقل باشد ای پسر	*	نه سپیدی موی اندر ریش و سر
۲۱۶۴	N	از بلیس او پیرتر خود کی بود	*	چون که عقلش نیست او لاشی بود
۲۱۶۵	N	طفل گیرش چون بود عیسی نفس	*	پاک باشد از غرور و از هوس
۲۱۶۶	N	آن سپیدی مو دلیل پختگی است	*	پیش چشم بسته کش کوته تگی است
۲۱۶۷	N	آن مقلد چون نداند جز دلیل	*	در علامت جوید او دایم سبیل
۲۱۶۸	N	بهر او گفتیم که تدبیر را	*	چون که خواهی کرد بگزین پیر را
۲۱۶۹	N	آن که او از پرده‌ی تقلید جست	*	او به نور حق ببیند آن چه هست
۲۱۷۰	N	نور پاکش بی‌دلیل و بی‌بیان	*	پوست بشکافد در آید در میان
۲۱۷۱	N	پیش ظاهر بین چه قلب و چه سره	*	او چه داند چیست اندر قوصره
۲۱۷۲	N	ای بسا زر سیه کرده به دود	*	تا رهد از دست هر دزدی حسود
۲۱۷۳	N	ای بسا مس زر اندوده به زر	*	تا فرو شد آن به عقل مختصر
۲۱۷۴	N	ما که باطن بین جمله‌ی کشوریم	*	دل ببینیم و به ظاهر ننگریم
۲۱۷۵	N	قاضیانی که به ظاهر می‌تنند	*	حکم بر اشکال ظاهر می‌کنند
۲۱۷۶	N	چون شهادت گفت و ایمانی نمود	*	حکم او مومن کند این قوم زود
۲۱۷۷	N	بس منافق کاندر این ظاهر گریخت	*	خون صد مومن به پنهانی بریخت
۲۱۷۸	N	جهد کن تا پیر عقل و دین شوی	*	تا چو عقل کل تو باطن بین شوی
۲۱۷۹	N	از عدم چون عقل زیبا رو گشاد	*	خلعتش داد و هزارش نام داد
۲۱۸۰	N	کمترین ز آن نامهای خوش نفس	*	اینکه نبود هیچ او محتاج کس
۲۱۸۱	N	گر به صورت وا نماید عقل رو	*	تیره باشد روز پیش نور او
۲۱۸۲	N	ور مثال احمقی پیدا شود	*	ظلمت شب پیش او روشن بود
۲۱۸۳	N	کاو ز شب مظلم‌تر و تاری‌تر است	*	لیک خفاش شقی ظلمت خر است
۲۱۸۴	N	اندک اندک خوی کن با نور روز	*	ور نه خفاشی بمانی بی‌فروز
۲۱۸۵	N	عاشق هر جا شکال و مشکلی است	*	دشمن هر جا چراغ مقبلی است
۲۱۸۶	N	ظلمت اشکال ز آن جوید دلش	*	تا که افزون‌تر نماید حاصلش
۲۱۸۷	N	تا ترا مشغول آن مشکل کند	*	و ز نهاد زشت خود غافل کند

block:4082

title of 4082

۲۱۸۸	N	عاقل آن باشد که او با مشغله است	*	او دلیل و پیشوای قافله است
۲۱۸۹	N	پی رو نور خود است آن پیش رو	*	تابع خویش است آن بی‌خویش رو
۲۱۹۰	N	مومن خویش است و ایمان آورید	*	هم بدان نوری که جانش زو چرید
۲۱۹۱	N	دیگری که نیم عاقل آمد او	*	عاقلی را دیده‌ی خود داند او
۲۱۹۲	N	دست در وی زد چو کور اندر دلیل	*	تا بدو بینا شد و چست و جلیل
۲۱۹۳	N	و آن خری کز عقل جو سنگی نداشت	*	خود نبودش عقل و عاقل را گذاشت
۲۱۹۴	N	ره نداند نه کثیر و نه قلیل	*	ننگش آید آمدن خلف دلیل
۲۱۹۵	N	می‌رود اندر بیابان دراز	*	گاه لنگان آیس و گاهی به تاز
۲۱۹۶	N	شمع نه تا پیشوای خود کند	*	نیم شمعی نه که نوری کد کند
۲۱۹۷	N	نیست عقلش تا دم زنده زند	*	نیم عقلی نه که خود مرده کند
۲۱۹۸	N	مرده‌ی آن عاقل آید او تمام	*	تا بر آید از نشیب خود به بام
۲۱۹۹	N	عقل کامل نیست خود را مرده کن	*	در پناه عاقلی زنده سخن
۲۲۰۰	N	زنده نی تا هم دم عیسی بود	*	مرده نی تا دمگه عیسی شود
۲۲۰۱	N	جان کورش گام هر سو می‌نهد	*	عاقبت نجهد ولی بر می‌جهد

block:4083

title of 4083

۲۲۰۲	N	قصه‌ی آن آبگیر است ای عنود	*	که در او سه ماهی اشگرف بود
۲۲۰۳	N	در کلیله خوانده باشی لیک آن	*	قشر قصه باشد و این مغز جان
۲۲۰۴	N	چند صیادی سوی آن آبگیر	*	بر گذشتند و بدیدند آن ضمیر
۲۲۰۵	N	پس شتابیدند تا دام آورند	*	ماهیان واقف شدند و هوشمند
۲۲۰۶	N	آن که عاقل بود عزم راه کرد	*	عزم راه مشکل ناخواه کرد
۲۲۰۷	N	گفت با اینها ندارم مشورت	*	که یقین سستم کنند از مقدرت
۲۲۰۸	N	مهر زاد و بود بر جانشان تند	*	کاهلی و جهلشان بر من زند
۲۲۰۹	N	مشورت را زنده‌ای باید نکو	*	که ترا زنده کند و آن زنده کو
۲۲۱۰	N	ای مسافر با مسافر رای زن	*	ز انکه پایت لنگ دارد رای‌زن
۲۲۱۱	N	از دم حب الوطن بگذر مه‌ایست	*	که وطن آن سوست جان این سوی نیست
۲۲۱۲	N	گر وطن خواهی گذر ز آن سوی شط	*	این حدیث راست را کم خوان غلط

block:4084

title of 4084

۲۲۱۳	N	در وضو هر عضو را وردی جدا	*	آمده‌ست اندر خبر بهر دعا
۲۲۱۴	N	چون که استنشاق بینی می‌کنی	*	بوی جنت خواه از رب غنی
۲۲۱۵	N	تا ترا آن بو کشد سوی جنان	*	بوی گل باشد دلیل گلبنان
۲۲۱۶	N	چون که استنجا کنی ورد و سخن	*	این بود یا رب تو زین‌ام پاک کن
۲۲۱۷	N	دست من اینجا رسید این را بشست	*	دستم اندر شستن جان است سست
۲۲۱۸	N	ای ز تو کس گشته جان ناکسان	*	دست فضل تست در جانها رسان
۲۲۱۹	N	حد من این بود کردم من لئیم	*	ز آن سوی حد را نقی کن ای کریم
۲۲۲۰	N	از حدث شستم خدایا پوست را	*	از حوادث تو بشو این دوست را

block:4085

title of 4085

۲۲۲۱	N	آن یکی در وقت استنجا بگفت	*	که مرا با بوی جنت دار جفت
۲۲۲۲	N	گفت شخصی خوب ورد آورده‌ای	*	لیک سوراخ دعا گم کرده‌ای
۲۲۲۳	N	این دعا چون ورد بینی بود چون	*	ورد بینی را تو آوردی به کون
۲۲۲۴	N	رایحه‌ی جنت ز بینی یافت حر	*	رایحه‌ی جنت کی آید از دبر
۲۲۲۵	N	ای تواضع برده پیش ابلهان	*	وی تکبر برده تو پیش شهان
۲۲۲۶	N	آن تکبر بر خسان خوب است و چست	*	هین مرو معکوس عکسش بند تست
۲۲۲۷	N	از پی سوراخ بینی رست گل	*	بو وظیفه‌ی بینی آمد ای عتل
۲۲۲۸	N	بوی گل بهر مشام است ای دلیر	*	جای آن بو نیست این سوراخ زیر
۲۲۲۹	N	کی از اینجا بوی خلد آید ترا	*	بو ز موضع جو اگر باید ترا
۲۲۳۰	N	همچنین حب الوطن باشد درست	*	تو وطن بشناس ای خواجه نخست
۲۲۳۱	N	گفت آن ماهی زیرک ره کنم	*	دل ز رای و مشورتشان بر کنم
۲۲۳۲	N	نیست وقت مشورت هین راه کن	*	چون علی تو آه اندر چاه کن
۲۲۳۳	N	محرم آن آه کمیاب است بس	*	شب رو و پنهان روی کن چون عسس
۲۲۳۴	N	سوی دریا عزم کن زین آبگیر	*	بحر جو و ترک این گرداب گیر
۲۲۳۵	N	سینه را پا ساخت می‌رفت آن حذور	*	از مقام با خطر تا بحر نور
۲۲۳۶	N	همچو آهو کز پی او سگ بود	*	می‌دود تا در تنش یک رگ بود
۲۲۳۷	N	خواب خرگوش و سگ اندر پی خطاست	*	خواب خود در چشم ترسنده کجاست
۲۲۳۸	N	رفت آن ماهی ره دریا گرفت	*	راه دور و پهنه‌ی پهنا گرفت
۲۲۳۹	N	رنجها بسیار دید و عاقبت	*	رفت آخر سوی امن و عافیت
۲۲۴۰	N	خویشتن افکند در دریای ژرف	*	که نیابد حد آن را هیچ طرف
۲۲۴۱	N	پس چو صیادان بیاوردند دام	*	نیم عاقل را از آن شد تلخ کام
۲۲۴۲	N	گفت اه من فوت کردم فرصه را	*	چون نگشتم همره آن رهنما
۲۲۴۳	N	ناگهان رفت او و لیکن چون که رفت	*	می‌ببایستم شدن در پی به تفت
۲۲۴۴	N	بر گذشته حسرت آوردن خطاست	*	باز ناید رفته یاد آن هباست

block:4086

title of 4086

۲۲۴۵	N	آن یکی مرغی گرفت از مکر و دام	*	مرغ او را گفت ای خواجه‌ی همام
۲۲۴۶	N	تو بسی گاوان و میشان خورده‌ای	*	تو بسی اشتر به قربان کرده‌ای
۲۲۴۷	N	تو نگشتی سیر از آنها در زمن	*	هم نگردی سیر از اجزای من
۲۲۴۸	N	هل مرا تا که سه پندت بر دهم	*	تا بدانی زیرکم یا ابلهم
۲۲۴۹	N	اول آن پند هم در دست تو	*	ثانیش بر بام کهگل بست تو
۲۲۵۰	N	و آن سوم پندت دهم من بر درخت	*	که از این سه پند گردی نیک بخت
۲۲۵۱	N	آنچ بر دست است این است آن سخن	*	که محالی را ز کس باور مکن
۲۲۵۲	N	بر کفش چون گفت اول پند زفت	*	گشت آزاد و بر آن دیوار رفت
۲۲۵۳	N	گفت دیگر بر گذشته غم مخور	*	چون ز تو بگذشت ز آن حسرت مبر
۲۲۵۴	N	بعد از آن گفتش که در جسمم کتیم	*	ده درم سنگ است یک در یتیم
۲۲۵۵	N	دولت تو بخت فرزندان تو	*	بود آن گوهر به حق جان تو
۲۲۵۶	N	فوت کردی در که روزی‌ات نبود	*	که نباشد مثل آن در در وجود
۲۲۵۷	N	آن چنان که وقت زادن حامله	*	ناله دارد، خواجه شد در غلغله
۲۲۵۸	N	مرغ گفتش نی نصیحت کردمت	*	که مبادا بر گذشته‌ی دی غمت
۲۲۵۹	N	چون گذشت و رفت غم چون می‌خوری	*	یا نکردی فهم پندم یا کری
۲۲۶۰	N	و آن دوم پندت بگفتم کز ضلال	*	هیچ تو باور مکن قول محال
۲۲۶۱	N	من نیم خود سه درمسنگ ای اسد	*	ده درم سنگ اندرونم چون بود
۲۲۶۲	N	خواجه باز آمد به خود گفتا که هین	*	باز گو آن پند خوب سومین
۲۲۶۳	N	گفت آری خوش عمل کردی بدان	*	تا بگویم پند ثالث رایگان
۲۲۶۴	N	پند گفتن با جهول خوابناک	*	تخم افکندن بود در شوره خاک
۲۲۶۵	N	چاک حمق و جهل نپذیرد رفو	*	تخم حکمت کم دهش ای پند گو

block:4087

title of 4087

۲۲۶۶	N	گفت ماهی دگر وقت بلا	*	چون که ماند از سایه‌ی عاقل جدا
۲۲۶۷	N	کاو سوی دریا شد و از غم عتیق	*	فوت شد از من چنان نیکو رفیق
۲۲۶۸	N	لیک ز آن نندیشم و بر خود زنم	*	خویشتن را این زمان مرده کنم
۲۲۶۹	N	پس بر آرم اشکم خود بر زبر	*	پشت زیر و می‌روم بر آب بر
۲۲۷۰	N	می‌روم بر وی چنان که خس رود	*	نی بسباحی چنان که کس رود
۲۲۷۱	N	مرده گردم خویش بسپارم به آب	*	مرگ پیش از مرگ امن است از عذاب
۲۲۷۲	N	مرگ پیش از مرگ امن است ای فتی	*	این چنین فرمود ما را مصطفی
۲۲۷۳	N	گفت موتوا کلکم من قبل ان	*	یاتی الموت تموتوا بالفتن
۲۲۷۴	N	همچنان مرد و شکم بالا فگند	*	آب می‌بردش نشیب و گه بلند
۲۲۷۵	N	هر یکی ز آن قاصدان بس غصه برد	*	که دریغا ماهی بهتر بمرد
۲۲۷۶	N	شاد می‌شد او از آن گفت دریغ	*	پیش رفت این بازی‌ام رستم ز تیغ
۲۲۷۷	N	پس گرفتش یک صیاد ارجمند	*	پس بر او تف کرد و بر خاکش فگند
۲۲۷۸	N	غلط غلطان رفت پنهان اندر آب	*	ماند آن احمق همی‌کرد اضطراب
۲۲۷۹	N	از چپ و از راست می‌جست آن سلیم	*	تا به جهد خویش برهاند گلیم
۲۲۸۰	N	دام افکندند و اندر دام ماند	*	احمقی او را در آن آتش نشاند
۲۲۸۱	N	بر سر آتش به پشت تابه‌ای	*	با حماقت گشت او هم خوابه‌ای
۲۲۸۲	N	او همی‌جوشید از تف سعیر	*	عقل می‌گفتش أ لم یاتک نذیر
۲۲۸۳	N	او همی‌گفت از شکنجه و ز بلا	*	همچو جان کافران‌ قالُوا بَلی
۲۲۸۴	N	باز می‌گفت او که گر این بار من	*	وا رهم زین محنت گردن شکن
۲۲۸۵	N	من نسازم جز به دریایی وطن	*	آب گیری را نسازم من سکن
۲۲۸۶	N	آب بی‌حد جویم و آمن شوم	*	تا ابد در امن و صحت می‌روم

block:4088

title of 4088

۲۲۸۷	N	عقل می‌گفتش حماقت با تو است	*	با حماقت عهد را آید شکست
۲۲۸۸	N	عقل را باشد وفای عهدها	*	تو نداری عقل رو ای خربها
۲۲۸۹	N	عقل را یاد آید از پیمان خود	*	پرده‌ی نسیان بدراند خرد
۲۲۹۰	N	چون که عقلت نیست نسیان میر تست	*	دشمن و باطل کن تدبیر تست
۲۲۹۱	N	از کمی عقل پروانه‌ی خسیس	*	یاد نارد ز آتش و سوز و حسیس
۲۲۹۲	N	چون که پرش سوخت توبه می‌کند	*	آز و نسیانش بر آتش می‌زند
۲۲۹۳	N	ضبط و درک و حافظی و یادداشت	*	عقل را باشد که عقل آن را فراشت
۲۲۹۴	N	چون که گوهر نیست تابش چون بود	*	چون مذکر نیست ایابش چون بود
۲۲۹۵	N	این تمنی هم ز بی‌عقلی اوست	*	که نبیند کان حماقت را چه خوست
۲۲۹۶	N	آن ندامت از نتیجه‌ی رنج بود	*	نه ز عقل روشن چون گنج بود
۲۲۹۷	N	چون که شد رنج آن ندامت شد عدم	*	می‌نیرزد خاک آن توبه و ندم
۲۲۹۸	N	آن ندم از ظلمت غم بست بار	*	پس کلام اللیل یمحوه النهار
۲۲۹۹	N	چون برفت آن ظلمت غم گشت خوش	*	هم رود از دل نتیجه و زاده‌اش
۲۳۰۰	N	می‌کند او توبه و پیر خرد	*	بانگ‌ لَوْ رُدُّوا لَعادُوا می‌زند

block:4089

title of 4089

۲۳۰۱	N	عقل ضد شهوت است ای پهلوان	*	آن که شهوت می‌تند عقلش مخوان
۲۳۰۲	N	وهم خوانش آن که شهوت را گداست	*	وهم قلب نقد زر عقلهاست
۲۳۰۳	N	بی‌محک پیدا نگردد وهم و عقل	*	هر دو را سوی محک کن زود نقل
۲۳۰۴	N	این محک قرآن و حال انبیا	*	چون محک مر قلب را گوید بیا
۲۳۰۵	N	تا ببینی خویش را ز آسیب من	*	که نه‌ای اهل فراز و شیب من
۲۳۰۶	N	عقل را گر اره‌ای سازد دو نیم	*	همچو زر باشد در آتش او بسیم
۲۳۰۷	N	وهم مر فرعون عالم سوز را	*	عقل مر موسای جان افروز را
۲۳۰۸	N	رفت موسی بر طریق نیستی	*	گفت فرعونش بگو تو کیستی
۲۳۰۹	N	گفت من عقلم رسول ذو الجلال	*	حجه اللَّه‌ام امانم از ضلال
۲۳۱۰	N	گفت نی خامش رها کن های و هو	*	نسبت و نام قدیمت را بگو
۲۳۱۱	N	گفت که نسبت مرا از خاکدانش	*	نام اصلم کمترین بندگانش
۲۳۱۲	N	بنده زاده‌ی آن خداوند وحید	*	زاده از پشت جواری و عبید
۲۳۱۳	N	نسبت اصلم ز خاک و آب و گل	*	آب و گل را داد یزدان جان و دل
۲۳۱۴	N	مرجع این جسم خاکم هم به خاک	*	مرجع تو هم به خاک ای سهمناک
۲۳۱۵	N	اصل ما و اصل جمله سرکشان	*	هست از خاکی و آن را صد نشان
۲۳۱۶	N	که مدد از خاک می‌گیرد تنت	*	از غذای خاک پیچد گردنت
۲۳۱۷	N	چون رود جان می‌شود او باز خاک	*	اندر آن گور مخوف سهمناک
۲۳۱۸	N	هم تو و هم ما و هم اشباه تو	*	خاک گردند و نماند جاه تو
۲۳۱۹	N	گفت غیر این نسب نامیت هست	*	مر ترا آن نام خود اولیتر است
۲۳۲۰	N	بنده‌ی فرعون و بنده‌ی بندگانش	*	که از او پرورد اول جسم و جانش
۲۳۲۱	N	بنده‌ی یاغی طاغی ظلوم	*	زین وطن بگریخته از فعل شوم
۲۳۲۲	N	خونی و غداری و حق ناشناس	*	هم بر این اوصاف خود می‌کن قیاس
۲۳۲۳	N	در غریبی خوار و درویش و خلق	*	که ندانستی سپاس ما و حق
۲۳۲۴	N	گفت حاشا که بود با آن ملیک	*	در خداوندی کسی دیگر شریک
۲۳۲۵	N	واحد اندر ملک او را یار نی	*	بندگانش را جز او سالار نی
۲۳۲۶	N	نیست خلقش را دگر کس مالکی	*	شرکتش دعوی کند جز هالکی
۲۳۲۷	N	نقش او کردست و نقاش من اوست	*	غیر اگر دعوی کند او ظلم جوست
۲۳۲۸	N	تو نتانی ابروی من ساختن	*	چون توانی جان من بشناختن
۲۳۲۹	N	بلکه آن غدار و آن طاغی تویی	*	که کنی با حق تو دعوی دویی
۲۳۳۰	N	گر بکشتم من عوانی را به سهو	*	نه برای نفس کشتم نه به لهو
۲۳۳۱	N	من زدم مشتی و ناگاه او فتاد	*	آن که جانش خود نبد جانی بداد
۲۳۳۲	N	من سگی کشتم تو مرسل زادگان	*	صد هزاران طفل بی‌جرم و زیان
۲۳۳۳	N	کشته‌ای و خونشان در گردنت	*	تا چه آید بر تو زین خون خوردنت
۲۳۳۴	N	کشته‌ای ذریت یعقوب را	*	بر امید قتل من مطلوب را
۲۳۳۵	N	کوری تو حق مرا خود بر گزید	*	سر نگون شد آن چه نفست می‌پزید
۲۳۳۶	N	گفت اینها را بهل بی‌هیچ شک	*	این بود حق من و نان و نمک
۲۳۳۷	N	که مرا پیش حشر خواری کنی	*	روز روشن بر دلم تاری کنی
۲۳۳۸	N	گفت خواری قیامت صعب‌تر	*	گر نداری پاس من در خیر و شر
۲۳۳۹	N	زخم کیکی را نمی‌تانی کشید	*	زخم ماری را تو چون خواهی چشید
۲۳۴۰	N	ظاهرا کار تو ویران می‌کنم	*	لیک خاری را گلستان می‌کنم

block:4090

title of 4090

۲۳۴۱	N	آن یکی آمد زمین را می‌شکافت	*	ابلهی فریاد کرد و بر نتافت
۲۳۴۲	N	کاین زمین را از چه ویران می‌کنی	*	می‌شکافی و پریشان می‌کنی
۲۳۴۳	N	گفت ای ابله برو بر من مران	*	تو عمارت از خرابی باز دان
۲۳۴۴	N	کی شود گلزار و گندم‌زار این	*	تا نگردد زشت و ویران این زمین
۲۳۴۵	N	کی شود بستان و کشت و برگ و بر	*	تا نگردد نظم او زیر و زبر
۲۳۴۶	N	تا بنشکافی به نشتر ریش چغز	*	کی شود نیکو و کی گردید نغز
۲۳۴۷	N	تا نشوید خلطهایت از دوا	*	کی رود شورش کجا آید شفا
۲۳۴۸	N	پاره پاره کرده درزی جامه را	*	کس زند آن درزی علامه را
۲۳۴۹	N	که چرا این اطلس بگزیده را	*	بر دریدی چه کنم بدریده را
۲۳۵۰	N	هر بنای کهنه کابادان کنند	*	نه که اول کهنه را ویران کنند
۲۳۵۱	N	همچنین نجار و حداد و قصاب	*	هستشان پیش از عمارتها خراب
۲۳۵۲	N	آن هلیله و آن بلیله کوفتن	*	ز آن تلف، گردند معموری تن
۲۳۵۳	N	تا نکوبی گندم اندر آسیا	*	کی شود آراسته ز آن خوان ما
۲۳۵۴	N	آن تقاضا کرد آن نان و نمک	*	که ز شستت وارهانم ای سمک
۲۳۵۵	N	گر پذیری پند موسی وارهی	*	از چنین شست بد نامنتهی
۲۳۵۶	N	بس که خود را کرده‌ای بنده‌ی هوا	*	کرمکی را کرده‌ای تو اژدها
۲۳۵۷	N	اژدها را اژدها آورده‌ام	*	تا به اصلاح آورم من دم‌به‌دم
۲۳۵۸	N	تا دم آن از دم این بشکند	*	مار من آن اژدها را بر کند
۲۳۵۹	N	گر رضا دادی رهیدی از دو مار	*	ور نه از جانت بر آرد آن دمار
۲۳۶۰	N	گفت الحق سخت استا جادویی	*	که در افکندی به مکر اینجا دویی
۲۳۶۱	N	خلق یکدل را تو کردی دو گروه	*	جادویی رخنه کند در سنگ و کوه
۲۳۶۲	N	گفت هستم غرق پیغام خدا	*	جادویی کی دید با نام خدا
۲۳۶۳	N	غفلت و کفر است مایه‌ی جادوی	*	مشعله‌ی دین است جان موسوی
۲۳۶۴	N	من به جادویان چه مانم ای وقیح	*	کاز دمم پر رشک می‌گردد مسیح
۲۳۶۵	N	من به جادویان چه مانم ای جنب	*	که ز جانم نور می‌گیرد کتب
۲۳۶۶	N	چون تو با پر هوا بر می‌پری	*	لا جرم بر من گمان آن می‌بری
۲۳۶۷	N	هر که را افعال دام و دد بود	*	بر کریمانش گمان بد بود
۲۳۶۸	N	چون تو جزو عالمی هر چون بوی	*	کل را بر وصف خود بینی غوی
۲۳۶۹	N	گر تو بر گردی و بر گردد سرت	*	خانه را گردنده بیند منظرت
۲۳۷۰	N	ور تو در کشتی روی بر یم روان	*	ساحل یم را همی‌بینی دوان
۲۳۷۱	N	گر تو باشی تنگدل از ملحمه	*	تنگ بینی جو دنیا را همه
۲۳۷۲	N	ور تو خوش باشی به کام دوستان	*	این جهان بنمایدت چون گلستان
۲۳۷۳	N	ای بسا کس رفته تا شام و عراق	*	او ندیده هیچ جز کفر و نفاق
۲۳۷۴	N	وی بسا کس رفته تا هند و هری	*	او ندیده جز مگر بیع و شری
۲۳۷۵	N	وی بسا کس رفته ترکستان و چین	*	او ندیده هیچ جز مکر و کمین
۲۳۷۶	N	چون ندارد مدرکی جز رنگ و بو	*	جمله‌ی اقلیمها را گو بجو
۲۳۷۷	N	گاو در بغداد آید ناگهان	*	بگذرد او زین سران تا آن سران
۲۳۷۸	N	از همه عیش و خوشیها و مزه	*	او نبیند جز که قشر خربزه
۲۳۷۹	N	که بود افتاده بر ره یا حشیش	*	لایق سیران گاوی یا خریش
۲۳۸۰	N	خشک بر میخ طبیعت چون قدید	*	بسته‌ی اسباب جانش لا یزید
۲۳۸۱	N	و آن فضای خرق اسباب و علل	*	هست ارض اللَّه ای صدر اجل
۲۳۸۲	N	هر زمان مبدل شود چون نقش جان	*	نو به نو بیند جهانی در عیان
۲۳۸۳	N	گر بود فردوس و انهار بهشت	*	چون فسرده‌ی یک صفت شد گشت زشت

block:4091

title of 4091

۲۳۸۴	N	چنبره‌ی دید جهان ادراک تست	*	پرده‌ی پاکان حس ناپاک تست
۲۳۸۵	N	مدتی حس را بشو ز آب عیان	*	این چنین دان جامه شوی صوفیان
۲۳۸۶	N	چون شدی تو پاک پرده بر کند	*	جان پاکان خویش بر تو می‌زند
۲۳۸۷	N	جمله عالم گر بود نور و صور	*	چشم را باشد از آن خوبی خبر
۲۳۸۸	N	چشم بستی گوش می‌آری به پیش	*	تا نمایی زلف و رخساره‌ی بتیش
۲۳۸۹	N	گوش گوید من به صورت نگروم	*	صورت ار بانگی زند من بشنوم
۲۳۹۰	N	عالمم من لیک اندر فن خویش	*	فن من جز حرف و صوتی نیست بیش
۲۳۹۱	N	هین بیا بینی ببین این خوب را	*	نیست در خور بینی این مطلوب را
۲۳۹۲	N	گر بود مشک و گلابی بو برم	*	فن من این است و علم و مخبرم
۲۳۹۳	N	کی ببینم من رخ آن سیم ساق	*	هین مکن تکلیف ما لیس یطاق
۲۳۹۴	N	باز حس کژ نبیند غیر کژ	*	خواه کژ غژ پیش او یا راست غژ
۲۳۹۵	N	چشم احول از یکی دیدن یقین	*	دان که معزول است ای خواجه‌ی معین
۲۳۹۶	N	تو که فرعونی همه مکری و زرق	*	مر مرا از خود نمی‌دانی تو فرق
۲۳۹۷	N	منگر از خود در من ای کژ باز تو	*	تا یکی تو را نبینی تو دو تو
۲۳۹۸	N	بنگر اندر من ز من یک ساعتی	*	تا ورای کون بینی ساحتی
۲۳۹۹	N	وارهی از تنگی و از ننگ و نام	*	عشق اندر عشق بینی و السلام
۲۴۰۰	N	پس بدانی چون که رستی از بدن	*	گوش و بینی چشم می‌داند شدن
۲۴۰۱	N	راست گفته است آن شه شیرین زبان	*	چشم گردد مو به موی عارفان
۲۴۰۲	N	چشم را چشمی نبود اول یقین	*	در رحم بود او جنین گوشتین
۲۴۰۳	N	علت دیدن مدان پیه ای پسر	*	ور نه خواب اندر ندیدی کس صور
۲۴۰۴	N	آن پری و دیو می‌بیند شبیه	*	نیست اندر دیدگاه هر دو پیه
۲۴۰۵	N	نور را با پیه خود نسبت نبود	*	نسبتش بخشید خلاق ودود
۲۴۰۶	N	آدم است از خاک کی ماند به خاک	*	جنی است از نار بی‌هیچ اشتراک
۲۴۰۷	N	نیست مانند آی آتش آن پری	*	گر چه اصلش اوست چون می‌بنگری
۲۴۰۸	N	مرغ از باد است کی ماند به باد	*	نامناسب را خدا نسبت بداد
۲۴۰۹	N	نسبت این فرعها با اصلها	*	هست بی‌چون گر چه دادش وصلها
۲۴۱۰	N	آدمی چون زاده‌ی خاک هباست	*	این پسر را با پدر نسبت کجاست
۲۴۱۱	N	نسبتی گر هست مخفی از خرد	*	هست بی‌چون و خرد کی پی برد
۲۴۱۲	N	باد را بی‌چشم اگر بینش نداد	*	فرق چون می‌کرد اندر قوم عاد
۲۴۱۳	N	چون همی‌دانست مومن از عدو	*	چون همی‌دانست می را از کدو
۲۴۱۴	N	آتش نمرود را گر چشم نیست	*	با خلیلش چون تجشم کردنی است
۲۴۱۵	N	گر نبودی نیل را آن نور و دید	*	از چه قبطی را ز سبطی می‌گزید
۲۴۱۶	N	گر نه کوه و سنگ با دیدار شد	*	پس چرا داود را او یار شد
۲۴۱۷	N	این زمین را گر نبودی چشم جان	*	از چه قارون را فرو خورد آن چنان
۲۴۱۸	N	گر نبودی چشم دل حنانه را	*	چون بدیدی هجر آن فرزانه را
۲۴۱۹	N	سنگ ریزه گر نبودی دیده‌ور	*	چون گواهی دادی اندر مشت در
۲۴۲۰	N	ای خرد بر کش تو پر و بالها	*	سوره بر خوان زلزلت زلزالها
۲۴۲۱	N	در قیامت این زمین بر نیک و بد	*	کی ز نادیده گواهیها دهد
۲۴۲۲	N	که تحدث حالها و اخبارها	*	تظهر الارض لنا اسرارها
۲۴۲۳	N	این فرستادن مرا پیش تو میر	*	هست برهانی که بد مرسل خبیر
۲۴۲۴	N	کاین چنین دارو چنین ناسور را	*	هست در خور از پی میسور را
۲۴۲۵	N	واقعاتی دیده بودی پیش از این	*	که خدا خواهد مرا کردن گزین
۲۴۲۶	N	من عصا و نور بگرفته به دست	*	شاخ گستاخ ترا خواهم شکست
۲۴۲۷	N	واقعات سهمگین از بهر این	*	گونه گونه می‌نمودت رب دین
۲۴۲۸	N	در خور سر بد و طغیان تو	*	تا بدانی کاوست در خور دان تو
۲۴۲۹	N	تا بدانی کاو حکیم است و خبیر	*	مصلح امراض درمان ناپذیر
۲۴۳۰	N	تو به تاویلات می‌گشتی از آن	*	کور و کر کاین هست از خواب گران
۲۴۳۱	N	و آن طبیب و آن منجم در لمع	*	دید تعبیرش بپوشید از طمع
۲۴۳۲	N	گفت دور از دولت و از شاهی‌ات	*	که در آید غصه در آگاهی‌ات
۲۴۳۳	N	از غذای مختلف یا از طعام	*	طبع شوریده همی‌بیند منام
۲۴۳۴	N	ز انکه دید او که نصیحت جو نه‌ای	*	تند و خون‌خواری و مسکین خو نه‌ای
۲۴۳۵	N	پادشاهان خون کنند از مصلحت	*	لیک رحمتشان فزون است از عنت
۲۴۳۶	N	شاه را باید که باشد خوی رب	*	رحمت او سبق دارد بر غضب
۲۴۳۷	N	نه غضب غالب بود مانند دیو	*	بی‌ضرورت خون کند از بهر ریو
۲۴۳۸	N	نه حلیمی مخنث‌وار نیز	*	که شود زن روسپی ز آن و کنیز
۲۴۳۹	N	دیو خانه کرده بودی سینه را	*	قبله‌ای سازیده بودی کینه را
۲۴۴۰	N	شاخ تیزت بس جگرها را که خست	*	نک عصایم شاخ شوخت را شکست

block:4092

title of 4092

۲۴۴۱	N	حمله بردند اسپه جسمانیان	*	جانب قلعه و دژ روحانیان
۲۴۴۲	N	تا فرو گیرند بر در بند غیب	*	تا کسی ناید از آن سو پاک جیب
۲۴۴۳	N	غازیان حمله‌ی غزا چون کم برند	*	کافران بر عکس حمله آورند
۲۴۴۴	N	غازیان غیب چون از حلم خویش	*	حمله ناوردند بر تو زشت کیش
۲۴۴۵	N	حمله بردی سوی در بندان غیب	*	تا نیایند این طرف مردان غیب
۲۴۴۶	N	چنگ در صلب و رحمها در زدی	*	تا که شارع را بگیری از بدی
۲۴۴۷	N	چون بگیری شه رهی که ذو الجلال	*	بر گشاده‌ست از برای انتسال
۲۴۴۸	N	سد شدی در بندها را ای لجوج	*	کوری تو کرد سرهنگی خروج
۲۴۴۹	N	نک منم سرهنگ هنگت بشکنم	*	نک به نامش نام و ننگت بشکنم
۲۴۵۰	N	تو هلا در بندها را سخت بند	*	چند گاهی بر سبال خود بخند
۲۴۵۱	N	سبلتت را بر کند یک یک قدر	*	تا بدانی کالقدر یعمی الحذر
۲۴۵۲	N	سبلت تو تیزتر یا آن عاد	*	که همی‌لرزید از دمشان بلاد
۲۴۵۳	N	تو ستیزه روتری یا آن ثمود	*	که نیامد مثل ایشان در وجود
۲۴۵۴	N	صد از اینها گر بگویم تو کری	*	بشنوی و ناشنوده آوری
۲۴۵۵	N	توبه کردم از سخن کانگیختم	*	بی‌سخن من داروت آمیختم
۲۴۵۶	N	که نهم بر ریش خامت تا پزد	*	یا بسوزد ریش و ریشه‌ات تا ابد
۲۴۵۷	N	تا بدانی که خبیر است ای عدو	*	می‌دهد هر چیز را در خورد او
۲۴۵۸	N	کی کژی کردی و کی کردی تو شر	*	که ندیدی لایقش در پی اثر
۲۴۵۹	N	کی فرستادی دمی بر آسمان	*	نیکیی کز پی نیامد مثل آن
۲۴۶۰	N	گر مراقب باشی و بیدار تو	*	بینی هر دم پاسخ کردار تو
۲۴۶۱	N	چون مراقب باشی و گیری رسن	*	حاجتت ناید قیامت آمدن
۲۴۶۲	N	آن که رمزی را بداند او صحیح	*	حاجتش ناید که گویندش صریح
۲۴۶۳	N	این بلا از کودنی آید ترا	*	که نکردی فهم نکته و رمزها
۲۴۶۴	N	از بدی چون دل سیاه و تیره شد	*	فهم کن اینجا نشاید خیره شد
۲۴۶۵	N	ور نه خود تیری شود آن تیرگی	*	در رسد در تو جزای خیرگی
۲۴۶۶	N	ور نیاید تیر از بخشایش است	*	نه پی نادیدن آلایش است
۲۴۶۷	N	هین مراقب باش گر دل بایدت	*	کز پی هر فعل چیزی زایدت
۲۴۶۸	N	ور ازین افزون ترا همت بود	*	از مراقب کار بالاتر رود

block:4093

title of 4093

۲۴۶۹	N	پس چو آهن گر چه تیره هیکلی	*	صیقلی کن صیقلی کن صیقلی
۲۴۷۰	N	تا دلت آیینه گردد پر صور	*	اندر او هر سو ملیحی سیم بر
۲۴۷۱	N	آهن ار چه تیره و بی‌نور بود	*	صیقلی آن تیرگی از وی زدود
۲۴۷۲	N	صیقلی دید آهن و خوش کرد رو	*	تا که صورتها توان دیدن در او
۲۴۷۳	N	گر تن خاکی غلیظ و تیره است	*	صیقلش کن ز انکه صیقل‌گیره است
۲۴۷۴	N	تا در او اشکال غیبی رو دهد	*	عکس حوری و ملک در وی جهد
۲۴۷۵	N	صیقل عقلت بدان داده‌ست حق	*	که بدو روشن شود دل را ورق
۲۴۷۶	N	صیقلی را بسته‌ای ای بی‌نماز	*	و آن هوا را کرده‌ای دو دست باز
۲۴۷۷	N	گر هوا را بند بنهاده شود	*	صیقلی را دست بگشاده شود
۲۴۷۸	N	آهنی کایینه‌ی غیبی بدی	*	جمله صورتها در او مرسل شدی
۲۴۷۹	N	تیره کردی زنگ دادی در نهاد	*	این بود یسعون فی الارض الفساد
۲۴۸۰	N	تا کنون کردی چنین اکنون مکن	*	تیره کردی آب را افزون مکن
۲۴۸۱	N	برمشوران تا شود این آب صاف	*	و اندر او بین ماه و اختر در طواف
۲۴۸۲	N	ز انکه مردم هست همچون آب جو	*	چون شود تیره نبینی قعر او
۲۴۸۳	N	قعر جو پر گوهر است و پر ز در	*	هین مکن تیره که هست اوصاف حر
۲۴۸۴	N	جان مردم هست مانند هوا	*	چون به گرد آمیخت شد پرده‌ی سما
۲۴۸۵	N	مانع آید او ز دید آفتاب	*	چون که گردش رفت شد صافی و ناب
۲۴۸۶	N	با کمال تیرگی حق واقعات	*	می‌نمودت تا روی راه نجات

block:4094

title of 4094

۲۴۸۷	N	ز آهن تیره به قدرت می‌نمود	*	واقعاتی که در آخر خواست بود
۲۴۸۸	N	تا کنی کمتر تو آن ظلم و بدی	*	آن همی‌دیدی و بدتر می‌شدی
۲۴۸۹	N	نقشهای زشت خوابت می‌نمود	*	می‌رمیدی ز آن و آن نقش تو بود
۲۴۹۰	N	همچو آن زنگی که در آیینه دید	*	روی خود را زشت و بر آیینه رید
۲۴۹۱	N	که چه زشتی لایق اینی و بس	*	زشتیم آن تو است ای کور خس
۲۴۹۲	N	این حدث بر روی زشتت می‌کنی	*	نیست بر من ز انکه هستم روشنی
۲۴۹۳	N	گاه می‌دیدی لباست سوخته	*	گه دهان و چشم تو بر دوخته
۲۴۹۴	N	گاه حیوان قاصد خونت شده	*	گه سر خود را به دندان دده
۲۴۹۵	N	گه نگون اندر میان آب ریز	*	گه غریق سیل خون آمیز تیز
۲۴۹۶	N	گه ندات آمد از این چرخ نقی	*	که شقیی و شقیی و شقی
۲۴۹۷	N	گه ندات آمد صریحا از جبال	*	که برو هستی ز اصحاب الشمال
۲۴۹۸	N	گه ندا می‌آمدت از هر جماد	*	تا ابد فرعون در دوزخ فتاد
۲۴۹۹	N	زین بترها که نمی‌گویم ز شرم	*	تا نگردد طبع معکوس تو گرم
۲۵۰۰	N	اندکی گفتم به تو ای ناپذیر	*	ز اندکی دانی که هستم من خبیر
۲۵۰۱	N	خویشتن را کور می‌کردی و مات	*	تا نیندیشی ز خواب و واقعات
۲۵۰۲	N	چند بگریزی نک آمد پیش تو	*	کوری ادراک مکر اندیش تو

block:4095

title of 4095

۲۵۰۳	N	هین مکن زین پس فراگیر احتراز	*	که ز بخشایش در توبه است باز
۲۵۰۴	N	توبه را از جانب مغرب دری	*	باز باشد تا قیامت بر وری
۲۵۰۵	N	تا ز مغرب بر زند سر آفتاب	*	باز باشد آن در از وی رو متاب
۲۵۰۶	N	هست جنت را ز رحمت هشت در	*	یک در توبه‌ست ز آن هشت ای پسر
۲۵۰۷	N	آن همه گه باز باشد گه فراز	*	و آن در توبه نباشد جز که باز
۲۵۰۸	N	هین غنیمت دار در باز است زود	*	رخت آن جا کش به کوری حسود

block:4096

title of 4096

۲۵۰۹	N	هین ز من بپذیر یک چیز و بیار	*	پس ز من بستان عوض آن را چهار
۲۵۱۰	N	گفت ای موسی کدام است آن یکی	*	شرح کن با من از آن یک اندکی
۲۵۱۱	N	گفت آن یک که بگویی آشکار	*	که خدایی نیست غیر کردگار
۲۵۱۲	N	خالق افلاک و انجم بر علا	*	مردم و دیو و پری و مرغ را
۲۵۱۳	N	خالق دریا و دشت و کوه و تیه	*	ملکت او بی‌حد و او بی‌شبیه
۲۵۱۴	N	گفت ای موسی کدام است آن چهار	*	که عوض بدهی مرا بر گو بیار
۲۵۱۵	N	تا بود کز لطف آن وعده‌ی حسن	*	سست گردد چهار میخ کفر من
۲۵۱۶	N	بو که ز آن خوش وعده‌های مغتنم	*	بر گشاید قفل کفر صد منم
۲۵۱۷	N	بو که از تاثیر جوی انگبین	*	شهد گردد در تنم این زهر کین
۲۵۱۸	N	یا ز عکس جوی آن پاکیزه شیر	*	پرورش یابد دمی عقل اسیر
۲۵۱۹	N	یا بود کز عکس آن جوهای خمر	*	مست گردم بو برم از ذوق امر
۲۵۲۰	N	یا بود کز لطف آن جوهای آب	*	تازگی یابد تن شوره‌ی خراب
۲۵۲۱	N	شوره‌ام را سبزه‌ای پیدا شود	*	خار زارم جنت ماوی شود
۲۵۲۲	N	بو که از عکس بهشت و چار جو	*	جان شود از یاری حق یار جو
۲۵۲۳	N	آن چنانک از عکس دوزخ گشته‌ام	*	آتش و در قهر حق آغشته‌ام
۲۵۲۴	N	گه ز عکس مار دوزخ همچو مار	*	گشته‌ام بر اهل جنت زهر بار
۲۵۲۵	N	گه ز عکس جوشش آب حمیم	*	آب ظلمم کرده خلقان را رمیم
۲۵۲۶	N	من ز عکس زمهریرم زمهریر	*	یا ز عکس آن سعیرم چون سعیر
۲۵۲۷	N	دوزخ درویش و مظلومم کنون	*	وای آن که یابمش ناگه زبون

block:4097

title of 4097

۲۵۲۸	N	گفت موسی کاولین آن چهار	*	صحتی باشد تنت را پایدار
۲۵۲۹	N	این عللهایی که در طب گفته‌اند	*	دور باشد از تنت ای ارجمند
۲۵۳۰	N	ثانیا باشد ترا عمر دراز	*	که اجل دارد ز عمرت احتراز
۲۵۳۱	N	وین نباشد بعد عمر مستوی	*	که به ناکام از جهان بیرون روی
۲۵۳۲	N	بلکه خواهان اجل چون طفل شیر	*	نه ز رنجی که ترا دارد اسیر
۲۵۳۳	N	مرگ جو باشی ولی نه از عجز رنج	*	بلکه بینی در خراب خانه گنج
۲۵۳۴	N	پس به دست خویش گیری تیشه‌ای	*	می‌زنی بر خانه بی‌اندیشه‌ای
۲۵۳۵	N	که حجاب گنج بینی خانه را	*	مانع صد خرمن این یک دانه را
۲۵۳۶	N	پس در آتش افکنی این دانه را	*	پیش گیری پیشه‌ی مردانه را
۲۵۳۷	N	ای به یک برگی ز باغی مانده	*	همچو کرمی برگش از رز رانده
۲۵۳۸	N	چون کرم این کرم را بیدار کرد	*	اژدهای جهل را این کرم خورد
۲۵۳۹	N	کرم کرمی شد پر از میوه و درخت	*	این چنین تبدیل گردد نیک بخت

block:4098

title of 4098

۲۵۴۰	N	خانه بر کن کاز عقیق این یمن	*	صد هزاران خانه شاید ساختن
۲۵۴۱	N	گنج زیر خانه است و چاره نیست	*	از خرابی خانه مندیش و مه‌ایست
۲۵۴۲	N	که هزاران خانه از یک نقد گنج	*	تان عمارت کرد بی‌تکلیف و رنج
۲۵۴۳	N	عاقبت این خانه خود ویران شود	*	گنج از زیرش یقین عریان شود
۲۵۴۴	N	لیک آن تو نباشد ز انکه روح	*	مزد ویران کردن استش آن فتوح
۲۵۴۵	N	چون نکرد آن کارمزدش هست لا	*	لَیْسَ لِلْإِنْسانِ إِلَّا ما سَعی
۲۵۴۶	N	دست خایی بعد از آن تو کای دریغ	*	این چنین ماهی بد اندر زیر میغ
۲۵۴۷	N	من نکردم آن چه گفتند از بهی	*	گنج رفت و خانه و دستم تهی
۲۵۴۸	N	خانه‌ی اجرت گرفتی و کری	*	نیست ملک تو به بیعی یا شری
۲۵۴۹	N	این کری را مدت او تا اجل	*	تا در این مدت کنی در وی عمل
۲۵۵۰	N	پاره دوزی می‌کنی اندر دکان	*	زیر این دکان تو مدفون دو کان
۲۵۵۱	N	هست این دکان کرایی زود باش	*	تیشه بستان و تکش را می‌تراش
۲۵۵۲	N	تا که تیشه ناگهان بر کان نهی	*	از دکان و پاره دوزی وارهی
۲۵۵۳	N	پاره دوزی چیست خورد آب و نان	*	می‌زنی این پاره بر دلق گران
۲۵۵۴	N	هر زمان می‌درد این دلق تنت	*	پاره بر وی می‌زنی زین خوردنت
۲۵۵۵	N	ای ز نسل پادشاه کامیار	*	با خود آ زین پاره دوزی ننگ دار
۲۵۵۶	N	پاره‌ای بر کن از این قعر دکان	*	تا بر آرد سر به پیش تو دو کان
۲۵۵۷	N	پیش از آن کاین مهلت خانه‌ی کری	*	آخر آید تو نخورده زو بری
۲۵۵۸	N	پس ترا بیرون کند صاحب دکان	*	وین دکان را بر کند از روی کان
۲۵۵۹	N	تو ز حسرت گاه بر سر می‌زنی	*	گاه ریش خام خود بر می‌کنی
۲۵۶۰	N	کای دریغا آن من بود این دکان	*	کور بودم بر نخوردم زین مکان
۲۵۶۱	N	ای دریغا بود ما را برد باد	*	تا ابد یا حسرتا شد للعباد

block:4099

title of 4099

۲۵۶۲	N	دیدم اندر خانه من نقش و نگار	*	بودم اندر عشق خانه بی‌قرار
۲۵۶۳	N	بودم از گنج نهانی بی‌خبر	*	ور نه دستنبوی من بودی تبر
۲۵۶۴	N	آه گر داد تبر را دادمی	*	این زمان غم را تبرا دادمی
۲۵۶۵	N	چشم را بر نقش می‌انداختم	*	همچو طفلان عشقها می‌باختم
۲۵۶۶	N	پس نکو گفت آن حکیم کامیار	*	که تو طفلی خانه پر نقش و نگار
۲۵۶۷	N	در الهی نامه بس اندرز کرد	*	که بر آر از دودمان خویش گرد
۲۵۶۸	N	بس کن ای موسی بگو وعده‌ی سوم	*	که دل من ز اضطرابش گشت گم
۲۵۶۹	N	گفت موسی آن سوم ملک دو تو	*	دو جهانی خالص از خصم و عدو
۲۵۷۰	N	بیشتر ز آن ملک کاکنون داشتی	*	کان بد اندر جنگ و این در آشتی
۲۵۷۱	N	آن که در جنگت چنان ملکی دهد	*	بنگر اندر صلح خوانت چون نهد
۲۵۷۲	N	آن کرم کاندر جفا آنهات داد	*	در وفا بنگر چه باشد افتقاد
۲۵۷۳	N	گفت ای موسی چهارم چیست زود	*	باز گو صبرم شد و حرصم فزود
۲۵۷۴	N	گفت چارم آن که مانی تو جوان	*	موی همچون قیر و رخ چون ارغوان
۲۵۷۵	N	رنگ و بو در پیش ما بس کاسد است	*	لیک تو پستی سخن کردیم پست
۲۵۷۶	N	افتخار از رنگ و بو و از مکان	*	هست شادی و فریب کودکان

block:4100

title of 4100

۲۵۷۷	N	چون که با کودک سر و کارم فتاد	*	هم زبان کودکان باید گشاد
۲۵۷۸	N	که برو کتاب تا مرغت خرم	*	یا مویز و جوز و فستق آورم
۲۵۷۹	N	جز شباب تن نمی‌دانی بگیر	*	این جوانی را بگیر ای خر شعیر
۲۵۸۰	N	هیچ آژنگی نیفتد بر رخت	*	تازه ماند آن شباب فرخت
۲۵۸۱	N	نه نژند پیریت آید به رو	*	نه قد چون سرو تو گردد دو تو
۲۵۸۲	N	نه شود زور جوانی از تو کم	*	نه به دندانها خللها یا الم
۲۵۸۳	N	نه کمی در شهوت و طمث و بعال	*	که زنان را آید از ضعفت ملال
۲۵۸۴	N	آن چنان بگشایدت فر شباب	*	که گشود آن مژده‌ی عکاشه باب

block:4101

title of 4101

۲۵۸۵	N	احمد آخر زمان را انتقال	*	در ربیع اول آید بی‌جدال
۲۵۸۶	N	چون خبر یابد دلش زین وقت نقل	*	عاشق آن وقت گردد او به عقل
۲۵۸۷	N	چون صفر آید شود شاد از صفر	*	که پس این ماه می‌سازم سفر
۲۵۸۸	N	هر شبی تا روز زین شوق هدی	*	ای رفیق راه اعلی می‌زدی
۲۵۸۹	N	گفت آن کس که مرا مژده دهد	*	چون صفر پای از جهان بیرون نهد
۲۵۹۰	N	که صفر بگذشت و شد ماه ربیع	*	مژده‌ور باشم مر او را و شفیع
۲۵۹۱	N	گفت عکاشه صفر بگذشت و رفت	*	گفت که جنت ترا ای شیر زفت
۲۵۹۲	N	دیگری آمد که بگذشت آن صفر	*	گفت عکاشه ببرد از مژده بر
۲۵۹۳	N	پس رجال از نقل عالم شادمان	*	و ز بقایش شادمان این کودکان
۲۵۹۴	N	چون که آب خوش ندید آن مرغ کور	*	پیش او کوثر نماید آب شور
۲۵۹۵	N	همچنین موسی کرامت می‌شمرد	*	که نگردد صاف اقبال تو درد
۲۵۹۶	N	گفت احسنت و نکو گفتی و لیک	*	تا کنم من مشورت با یار نیک

block:4102

title of 4102

۲۵۹۷	N	باز گفت او این سخن با ایسیه	*	گفت جان افشان بر این ای دل سیه
۲۵۹۸	N	بس عنایتهاست متن این مقال	*	زود دریاب ای شه نیکو خصال
۲۵۹۹	N	وقت کشت آمد زهی پر سود کشت	*	این بگفت و گریه کرد و گرم گشت
۲۶۰۰	N	بر جهید از جا و گفتا بخ لک	*	آفتابی تاج گشتت ای کلک
۲۶۰۱	N	عیب کل را خود بپوشاند کلاه	*	خاصه چون باشد کله خورشید و ماه
۲۶۰۲	N	هم در آن مجلس که بشنیدی تو این	*	چون نگفتی آری و صد آفرین
۲۶۰۳	N	این سخن در گوش خورشید ارشدی	*	سر نگون بر بوی این زیر آمدی
۲۶۰۴	N	هیچ می‌دانی چه وعده‌ست و چه داد	*	می‌کند ابلیس را حق افتقاد
۲۶۰۵	N	چون بدین لطف آن کریمت باز خواند	*	ای عجب چون زهره‌ات بر جای ماند
۲۶۰۶	N	زهره‌ات ندرید تا ز آن زهره‌ات	*	بودی اندر هر دو عالم بهره‌ات
۲۶۰۷	N	زهره‌ای کز بهره‌ی حق بر درد	*	چون شهیدان از دو عالم بر خورد
۲۶۰۸	N	غافلی هم حکمت است و این عمی	*	تا بماند لیک تا این حد چرا
۲۶۰۹	N	غافلی هم حکمت است و نعمت است	*	تا نپرد زود سرمایه ز دست
۲۶۱۰	N	لیک نی چندان که ناسوری شود	*	ز هر جان و عقل رنجوری شود
۲۶۱۱	N	خود که یابد این چنین بازار را	*	که به یک گل می‌خری گلزار را
۲۶۱۲	N	دانه‌ای را صد درختستان عوض	*	حبه‌ای را آمدت صد کان عوض
۲۶۱۳	N	کان لله دادن آن حبه است	*	تا که کان اللَّه له آید به دست
۲۶۱۴	N	ز انکه این هوی ضعیف بی‌قرار	*	هست شد ز آن هوی رب پایدار
۲۶۱۵	N	هوی فانی چون که خود با او سپرد	*	گشت باقی دایم و هرگز نمرد
۲۶۱۶	N	همچو قطره‌ی خایف از باد و ز خاک	*	که فنا گردد بدین هر دو هلاک
۲۶۱۷	N	چون به اصل خود که دریا بود جست	*	از تف خورشید و باد و خاک رست
۲۶۱۸	N	ظاهرش گم گشت در دریا و لیک	*	ذات او معصوم و پا بر جا و نیک
۲۶۱۹	N	هین بده ای قطره خود را بی‌ندم	*	تا بیابی در بهای قطره یم
۲۶۲۰	N	هین بده ای قطره خود را این شرف	*	در کف دریا شو ایمن از تلف
۲۶۲۱	N	خود که را آید چنین دولت به دست	*	قطره را بحری تقاضاگر شده‌ست
۲۶۲۲	N	اللَّه اللَّه زود بفروش و بخر	*	قطره‌ای ده بحر پر گوهر ببر
۲۶۲۳	N	اللَّه اللَّه هیچ تاخیری مکن	*	که ز بحر لطف آمد این سخن
۲۶۲۴	N	لطف اندر لطف این گم می‌شود	*	کاسفلی بر چرخ هفتم می‌شود
۲۶۲۵	N	هین که یک بازی فتادت بو العجب	*	هیچ طالب این نیابد در طلب
۲۶۲۶	N	گفت با هامان بگویم ای ستیر	*	شاه را لازم بود رای وزیر
۲۶۲۷	N	گفت با هامان مگو این راز را	*	کور کمپیری چه داند باز را

block:4103

title of 4103

۲۶۲۸	N	باز اسپیدی به کمپیری دهی	*	او ببرد ناخنش بهر بهی
۲۶۲۹	N	ناخنی که اصل کار است و شکار	*	کور کمپیرک ببرد کوروار
۲۶۳۰	N	که کجا بوده‌ست مادر که ترا	*	ناخنان زین سان دراز است ای کیا
۲۶۳۱	N	ناخن و منقار و پرش را برید	*	وقت مهر این می‌کند زال پلید
۲۶۳۲	N	چون که تتماجش دهد او کم خورد	*	خشم گیرد مهرها را بر درد
۲۶۳۳	N	که چنین تتماج پختم بهر تو	*	تو تکبر می‌نمایی و عتو
۲۶۳۴	N	تو سزایی در همان رنج و بلا	*	نعمت و اقبال کی سازد ترا
۲۶۳۵	N	آب تتماجش دهد کاین را بگیر	*	گر نمی‌خواهی که نوشی ز آن فطیر
۲۶۳۶	N	آب تتماجش نگیرد طبع باز	*	زال بترنجد شود خشمش دراز
۲۶۳۷	N	از غضب آن آش سوزان بر سرش	*	زن فرو ریزد شود کل مغفرش
۲۶۳۸	N	اشک از آن چشمش فرو ریزد ز سوز	*	یاد آرد لطف شاه دل فروز
۲۶۳۹	N	ز آن دو چشم نازنین با دلال	*	که ز چهره‌ی شاه دارد صد کمال
۲۶۴۰	N	چشم ما زاغش شده پر زخم زاغ	*	چشم نیک از چشم بد با درد و داغ
۲۶۴۱	N	چشم دریا بسطتی کز بسط او	*	هر دو عالم می‌نماید تار مو
۲۶۴۲	N	گر هزاران چرخ در چشمش رود	*	همچو چشمه پیش قلزم گم شود
۲۶۴۳	N	چشم بگذشته از این محسوسها	*	یافته از غیب بینی بوسها
۲۶۴۴	N	خود نمی‌یابم یکی گوشی که من	*	نکته‌ای گویم از آن چشم حسن
۲۶۴۵	N	می‌چکید آن آب محمود جلیل	*	می‌ربودی قطره‌اش را جبرئیل
۲۶۴۶	N	تا بمالد در پر و منقار خویش	*	گر دهد دستوری‌اش آن خوب کیش
۲۶۴۷	N	باز گوید خشم کمپیر ار فروخت	*	فر و نور و صبر و علمم را نسوخت
۲۶۴۸	N	باز جانم باز صد صورت تند	*	زخم بر ناقه نه بر صالح زند
۲۶۴۹	N	صالح از یک دم که آرد باشکوه	*	صد چنان ناقه بزاید متن کوه
۲۶۵۰	N	دل همی‌گوید خموش و هوش دار	*	ور نه درانید غیرت پود و تار
۲۶۵۱	N	غیرتش را هست صد حلم نهان	*	ور نه سوزیدی به یک دم صد جهان
۲۶۵۲	N	نخوت شاهی گرفتش جای پند	*	تا دل خود را ز بند پند کند
۲۶۵۳	N	که کنم با رای هامان مشورت	*	کاوست پشت ملک و قطب مقدرت
۲۶۵۴	N	مصطفی را رایزن صدیق رب	*	رایزن بو جهل را شد بو لهب
۲۶۵۵	N	عرق جنسیت چنانش جذب کرد	*	کان نصیحتها به پیشش گشت سرد
۲۶۵۶	N	جنس سوی جنس صد پره پرد	*	بر خیالش بندها را بر درد

block:4104

title of 4104

۲۶۵۷	N	یک زنی آمد به پیش مرتضی	*	گفت شد بر ناودان طفلی مرا
۲۶۵۸	N	گرش می‌خوانم نمی‌آید به دست	*	ور هلم ترسم که افتد او به پست
۲۶۵۹	N	نیست عاقل تا که دریابد چو ما	*	گر بگویم کز خطر سوی من آ
۲۶۶۰	N	هم اشارت را نمی‌داند به دست	*	ور بداند نشنود این هم بد است
۲۶۶۱	N	بس نمودم شیر و پستان را بدو	*	او همی‌گرداند از من چشم و رو
۲۶۶۲	N	از برای حق شمایید ای مهان	*	دستگیر این جهان و آن جهان
۲۶۶۳	N	زود درمان کن که می‌لرزد دلم	*	که به درد از میوه‌ی دل بگسلم
۲۶۶۴	N	گفت طفلی را بر آور هم به بام	*	تا ببیند جنس خود را آن غلام
۲۶۶۵	N	سوی جنس آید سبک ز آن ناودان	*	جنس بر جنس است عاشق جاودان
۲۶۶۶	N	زن چنان کرد و چو دید آن طفل او	*	جنس خود خوش خوش بدو آورد رو
۲۶۶۷	N	سوی بام آمد ز متن ناودان	*	جاذب هر جنس را هم جنس دان
۲۶۶۸	N	غژغژان آمد به سوی طفل طفل	*	وارهید او از فتادن سوی سفل
۲۶۶۹	N	ز آن بود جنس بشر پیغمبران	*	تا به جنسیت رهند از ناودان
۲۶۷۰	N	پس بشر فرمود خود را مثلکم	*	تا به جنس آیید و کم گردید گم
۲۶۷۱	N	ز انکه جنسیت عجایب جاذبی است	*	جاذبش جنس است هر جا طالبی است
۲۶۷۲	N	عیسی و ادریس بر گردون شدند	*	با ملایک چون که هم جنس آمدند
۲۶۷۳	N	باز آن هاروت و ماروت از بلند	*	جنس تن بودند ز آن زیر آمدند
۲۶۷۴	N	کافران هم جنس شیطان آمده	*	جانشان شاگرد شیطانان شده
۲۶۷۵	N	صد هزاران خوی بد آموخته	*	دیده‌های عقل و دل بر دوخته
۲۶۷۶	N	کمترین خوشان به زشتی آن حسد	*	آن حسد که گردن ابلیس زد
۲۶۷۷	N	ز آن سگان آموخته حقد و حسد	*	که نخواهد خلق را ملک ابد
۲۶۷۸	N	هر که را دید او کمال از چپ و راست	*	از حسد قولنجش آمد درد خاست
۲۶۷۹	N	ز انکه هر بد بخت خرمن سوخته	*	می‌نخواهد شمع کس افروخته
۲۶۸۰	N	هین کمالی دست آور تا تو هم	*	از کمال دیگران نفتی به غم
۲۶۸۱	N	از خدا می‌خواه دفع این حسد	*	تا خدایت وارهاند از جسد
۲۶۸۲	N	مر ترا مشغولیی بخشد درون	*	که نپردازی از آن سوی برون
۲۶۸۳	N	جرعه‌ی می را خدا آن می‌دهد	*	که بدو مست از دو عالم می‌رهد
۲۶۸۴	N	خاصیت بنهاده در کف حشیش	*	کاو زمانی می‌رهاند از خودیش
۲۶۸۵	N	خواب را یزدان بدان سان می‌کند	*	کز دو عالم فکر را بر می‌کند
۲۶۸۶	N	کرد مجنون را ز عشق پوستی	*	کاو بشناسد عدو از دوستی
۲۶۸۷	N	صد هزاران این چنین می‌دارد او	*	که بر ادراکات تو بگمارد او
۲۶۸۸	N	هست می‌های شقاوت نفس را	*	که ز ره بیرون برد آن نحس را
۲۶۸۹	N	هست می‌های سعادت عقل را	*	که بیابد منزل بی‌نقل را
۲۶۹۰	N	خیمه‌ی گردون ز سر مستی خویش	*	بر کند ز آن سو بگیرد راه پیش
۲۶۹۱	N	هین به هر مستی دلا غره مشو	*	هست عیسی مست حق خر مست جو
۲۶۹۲	N	این چنین می را بجو زین خنبها	*	مستی‌اش نبود ز کوته دنبها
۲۶۹۳	N	ز انکه هر معشوق چون خنبی است پر	*	آن یکی درد و دگر صافی چو در
۲۶۹۴	N	می شناسا هین بچش با احتیاط	*	تا میی یابی منزه ز اختلاط
۲۶۹۵	N	هر دو مستی می‌دهندت لیک این	*	مستی‌ات آرد کشان تا رب دین
۲۶۹۶	N	تا رهی از فکر و وسواس و حیل	*	بی‌عقال این عقل در رقص الجمل
۲۶۹۷	N	انبیا چون جنس روحند و ملک	*	مر ملک را جذب کردند از فلک
۲۶۹۸	N	باد جنس آتش است و یار او	*	که بود آهنگ هر دو بر علو
۲۶۹۹	N	چون ببندی تو سر کوزه‌ی تهی	*	در میان حوض یا جویی نهی
۲۷۰۰	N	تا قیامت آن فرو ناید به پست	*	که دلش خالی است و در وی باد هست
۲۷۰۱	N	میل بادش چون سوی بالا بود	*	ظرف خود را هم سوی بالا کشد
۲۷۰۲	N	باز آن جانها که جنس انبیاست	*	سوی ایشان کش کشان چون سایه‌هاست
۲۷۰۳	N	ز انکه عقلش غالب است و بی‌ز شک	*	عقل جنس آمد به خلقت با ملک
۲۷۰۴	N	و آن هوای نفس غالب بر عدو	*	نفس جنس اسفل آمد شد بدو
۲۷۰۵	N	بود قبطی جنس فرعون ذمیم	*	بود سبطی جنس موسای کلیم
۲۷۰۶	N	بود هامان جنس‌تر فرعون را	*	بر گزیدش برد بر صدر سرا
۲۷۰۷	N	لاجرم از صدر تا قعرش کشید	*	که ز جنس دوزخند آن دو پلید
۲۷۰۸	N	هر دو سوزنده چو دوزخ ضد نور	*	هر دو چون دوزخ ز نور دل نفور
۲۷۰۹	N	ز انکه دوزخ گوید ای مومن تو زود	*	بر گذر که نورت آتش را ربود
۲۷۱۰	N	بگذر ای مومن که نورت می‌کشد	*	آتشم را چون که دامن می‌کشد
۲۷۱۱	N	می‌رمد آن دوزخی از نور هم	*	ز انکه طبع دوزخ استش ای صنم
۲۷۱۲	N	دوزخ از مومن گریزد آن چنان	*	که گریزد مومن از دوزخ به جان
۲۷۱۳	N	ز انکه جنس نار نبود نور او	*	ضد نار آمد حقیقت نور جو
۲۷۱۴	N	در حدیث آمد که مومن در دعا	*	چون امان خواهد ز دوزخ از خدا
۲۷۱۵	N	دوزخ از وی هم امان خواهد به جان	*	که خدایا دور دارم از فلان
۲۷۱۶	N	جاذبه‌ی جنسیت است اکنون ببین	*	که تو جنس کیستی از کفر و دین
۲۷۱۷	N	گر به هامان مایلی هامانیی	*	ور به موسی مایلی سبحانیی
۲۷۱۸	N	ور به هر دو مایلی انگیخته	*	نفس و عقلی هر دوان آمیخته
۲۷۱۹	N	هر دو در جنگند هان و هان بکوش	*	تا شود غالب معانی بر نقوش
۲۷۲۰	N	در جهان جنگ شادی این بس است	*	که ببینی بر عدو هر دم شکست
۲۷۲۱	N	آن ستیزه رو به سختی عاقبت	*	گفت با هامان برای مشورت
۲۷۲۲	N	وعده‌های آن کلیم اللَّه را	*	گفت و محرم ساخت آن گمراه را

block:4105

title of 4105

۲۷۲۳	N	گفت با هامان چو تنهایش بدید	*	جست هامان و گریبان را درید
۲۷۲۴	N	بانگها زد گریه‌ها کرد آن لعین	*	کوفت دستار و کله را بر زمین
۲۷۲۵	N	که چگونه گفت اندر روی شاه	*	این چنین گستاخ آن حرف تباه
۲۷۲۶	N	جمله عالم را مسخر کرده تو	*	کار را با بخت چون زر کرده تو
۲۷۲۷	N	از مشارق و ز مغارب بی‌لجاج	*	سوی تو آرند سلطانان خراج
۲۷۲۸	N	پادشاهان لب همی‌مالند شاد	*	بر ستانه‌ی خاک تو ای کیقباد
۲۷۲۹	N	اسب یاغی چون ببیند اسب ما	*	رو بگرداند گریزد بی‌عصا
۲۷۳۰	N	تا کنون معبود و مسجود جهان	*	بوده‌ای گردی کمینه‌ی بندگان
۲۷۳۱	N	در هزار آتش شدن زین خوشتر است	*	که خداوندی شود بنده پرست
۲۷۳۲	N	نه بکش اول مرا ای شاه چین	*	تا نبیند چشم من بر شاه این
۲۷۳۳	N	خسروا اول مرا گردن بزن	*	تا نبیند این مذلت چشم من
۲۷۳۴	N	خود نبودست و مبادا این چنین	*	که زمین گردون شود گردون زمین
۲۷۳۵	N	بندگان‌مان خواجه‌تاش ما شوند	*	بی‌دلان‌مان دل خراش ما شوند
۲۷۳۶	N	چشم روشن دشمنان و دوست کور	*	گشت ما را پس گلستان قعر گور

block:4106

title of 4106

۲۷۳۷	N	دوست از دشمن همی‌نشناخت او	*	نرد را کورانه کژ می‌باخت او
۲۷۳۸	N	دشمن تو جز تو نبود ای لعین	*	بی‌گناهان را مگو دشمن به کین
۲۷۳۹	N	پیش تو این حالت بد دولت است	*	که دوادو اول و آخر لت است
۲۷۴۰	N	گر از این دولت نتازی خزخزان	*	این بهارت را همی‌آید خزان
۲۷۴۱	N	مشرق و مغرب چو تو بس دیده‌اند	*	که سر ایشان ز تن ببریده‌اند
۲۷۴۲	N	مشرق و مغرب که نبود برقرار	*	چون کنند آخر کسی را پایدار
۲۷۴۳	N	تو بدان فخر آوری کز ترس و بند	*	چاپلوست گشت مردم روز چند
۲۷۴۴	N	هر که را مردم سجودی می‌کنند	*	زهر اندر جان او می‌آگنند
۲۷۴۵	N	چون که بر گردد از او آن ساجدش	*	داند او کان زهر بود و موبدش
۲۷۴۶	N	ای خنک آن را که ذلت نفسه	*	وای آنک از سرکشی شد چون که او
۲۷۴۷	N	این تکبر زهر قاتل دان که هست	*	از می پر زهر شد آن گیج مست
۲۷۴۸	N	چون می پر زهر نوشد مدبری	*	از طرب یک دم بجنباند سری
۲۷۴۹	N	بعد یک دم زهر بر جانش فتد	*	زهر در جانش کند داد و ستد
۲۷۵۰	N	گر نداری زهری‌اش را اعتقاد	*	کاو چو زهر آمد نگر در قوم عاد
۲۷۵۱	N	چون که شاهی دست یابد بر شهی	*	بکشدش یا باز دارد در چهی
۲۷۵۲	N	ور بیابد خسته‌ی افتاده را	*	مرهمش سازد شه و بدهد عطا
۲۷۵۳	N	گر نه زهر است آن تکبر پس چرا	*	کشت شه را بی‌گناه و بی‌خطا
۲۷۵۴	N	وین دگر را بی‌ز خدمت چون نواخت	*	زین دو جنبش زهر را شاید شناخت
۲۷۵۵	N	راه زن هرگز گدایی را نزد	*	گرگ گرگ مرده را هرگز گزد
۲۷۵۶	N	خضر کشتی را برای آن شکست	*	تا تواند کشتی از فجار رست
۲۷۵۷	N	چون شکسته می‌رهد اشکسته شو	*	امن در فقر است اندر فقر رو
۲۷۵۸	N	آن کهی کاو داشت از کان نقد چند	*	گشت پاره پاره از زخم کلند
۲۷۵۹	N	تیغ بهر اوست کاو را گردنی است	*	سایه کافکنده ست بر وی زخم نیست
۲۷۶۰	N	مهتری نفت است و آتش ای غوی	*	ای برادر چون بر آذر می‌روی
۲۷۶۱	N	هر چه او هموار باشد با زمین	*	تیرها را کی هدف گردد ببین
۲۷۶۲	N	سر بر آرد از زمین آن گاه او	*	چون هدفها زخم یابد بی‌رفو
۲۷۶۳	N	نردبان خلق این ما و منی است	*	عاقبت زین نردبان افتادنی است
۲۷۶۴	N	هر که بالاتر رود ابله‌تر است	*	کاستخوان او بتر خواهد شکست
۲۷۶۵	N	این فروع است و اصولش آن بود	*	که ترفع شرکت یزدان بود
۲۷۶۶	N	چون نمردی و نگشتی زنده زو	*	یاغیی باشی به شرکت ملک جو
۲۷۶۷	N	چون بدو زنده شدی آن خود وی است	*	وحدت محض است آن شرکت کی است
۲۷۶۸	N	شرح این در آینه‌ی اعمال جو	*	که نیابی فهم آن از گفت‌وگو
۲۷۶۹	N	گر بگویم آن چه دارم در درون	*	بس جگرها گردد اندر حال خون
۲۷۷۰	N	بس کنم خود زیرکان را این بس است	*	بانگ دو کردم اگر در ده کس است
۲۷۷۱	N	حاصل آن هامان بدان گفتار بد	*	این چنین راهی بر آن فرعون زد
۲۷۷۲	N	لقمه‌ی دولت رسیده تا دهان	*	او گلوی او بریده ناگهان
۲۷۷۳	N	خرمن فرعون را داد او به باد	*	هیچ شه را این چنین صاحب مباد

block:4107

title of 4107

۲۷۷۴	N	گفت موسی لطف بنمودیم و جود	*	خود خداوندیت را روزی نبود
۲۷۷۵	N	آن خداوندی که نبود راستین	*	مر و را نه دست دان نه آستین
۲۷۷۶	N	آن خداوندی که دزدیده بود	*	بی‌دل و بی‌جان و بی‌دیده بود
۲۷۷۷	N	آن خداوندی که دادندت عوام	*	باز بستانند از تو همچو وام
۲۷۷۸	N	ده خداوندی عاریت به حق	*	تا خداوندیت بخشد متفق

block:4108

title of 4108

۲۷۷۹	N	آن امیران عرب گرد آمدند	*	نزد پیغمبر منازع می‌شدند
۲۷۸۰	N	که تو میری هر یک از ما هم امیر	*	بخش کن این ملک و بخش خود بگیر
۲۷۸۱	N	هر یکی در بخش خود انصاف جو	*	تو ز بخش ما دو دست خود بشو
۲۷۸۲	N	گفت میری مر مرا حق داده است	*	سروری و امر مطلق داده است
۲۷۸۳	N	کاین قرآن احمد است و دور او	*	هین بگیرید امر او را اتَّقُوا
۲۷۸۴	N	قوم گفتندش که ما هم ز آن قضا	*	حاکمیم و داد امیری‌مان خدا
۲۷۸۵	N	گفت لیکن مر مرا حق ملک داد	*	مر شما را عاریت از بهر زاد
۲۷۸۶	N	میری من تا قیامت باقی است	*	میری عاریتی خواهد شکست
۲۷۸۷	N	قوم گفتند ای امیر افزون مگو	*	چیست حجت بر فزون جویی تو
۲۷۸۸	N	در زمان ابری بر آمد ز امر مر	*	سیل آمد گشت آن اطراف پر
۲۷۸۹	N	رو به شهر آورد سیل بس مهیب	*	اهل شهر افغان کنان جمله رعیب
۲۷۹۰	N	گفت پیغمبر که وقت امتحان	*	آمد اکنون تا گمان گردد عیان
۲۷۹۱	N	هر امیری نیزه‌ی خود در فکند	*	تا شود در امتحان آن سیل بند
۲۷۹۲	N	پس قضیب انداخت در وی مصطفی	*	آن قضیب معجز فرمان روا
۲۷۹۳	N	نیزه‌ها را همچو خاشاکی ربود	*	آب تیز سیل پر جوش عنود
۲۷۹۴	N	نیزه‌ها گم گشت جمله و آن قضیب	*	بر سر آب ایستاده چون رقیب
۲۷۹۵	N	ز اهتمام آن قضیب آن سیل زفت	*	رو بگردانید و آن سیلاب رفت
۲۷۹۶	N	چون بدیدند از وی آن امر عظیم	*	پس مقر گشتند آن میران ز بیم
۲۷۹۷	N	جز سه کس که حقد ایشان چیره بود	*	ساحرش گفتند و کاهن از جحود
۲۷۹۸	N	ملک بر بسته چنان باشد ضعیف	*	ملک بر رسته چنین باشد شریف
۲۷۹۹	N	نیزه‌ها را گر ندیدی با قضیب	*	نامشان بین نام او بین ای نجیب
۲۸۰۰	N	نامشان را سیل تیز مرگ برد	*	نام او و دولت تیزش نمرد
۲۸۰۱	N	پنج نوبت می‌زنندش بر دوام	*	همچنین هر روز تا روز قیام
۲۸۰۲	N	گر ترا عقل است کردم لطفها	*	ور خری آورده‌ام خر را عصا
۲۸۰۳	N	آن چنان زین آخورت بیرون کنم	*	کز عصا گوش و سرت پر خون کنم
۲۸۰۴	N	اندرین آخور خران و مردمان	*	می‌نیابند از جفای تو امان
۲۸۰۵	N	نک عصا آورده‌ام بهر ادب	*	هر خری را کاو نباشد مستحب
۲۸۰۶	N	اژدهایی می‌شود در قهر تو	*	کاژدهایی گشته‌ای در فعل و خو
۲۸۰۷	N	اژدهای کوهیی تو بی‌امان	*	لیک بنگر اژدهای آسمان
۲۸۰۸	N	این عصا از دوزخ آمد چاشنی	*	که هلا بگریز اندر روشنی
۲۸۰۹	N	ور نه درمانی تو در دندان من	*	مخلصت نبود ز در بندان من
۲۸۱۰	N	این عصایی بود این دم اژدهاست	*	تا نگویی دوزخ یزدان کجاست

block:4109

title of 4109

۲۸۱۱	N	هر کجا خواهد خدا دوزخ کند	*	اوج را بر مرغ دام و فخ کند
۲۸۱۲	N	هم ز دندانت بر آید دردها	*	تا بگویی دوزخ است و اژدها
۲۸۱۳	N	یا کند آب دهانت را عسل	*	تا بگویی که بهشت است و حلل
۲۸۱۴	N	از بن دندان برویاند شکر	*	تا بدانی قوت حکم قدر
۲۸۱۵	N	پس به دندان بی‌گناهان را مگز	*	فکر کن از ضربت نامحترز
۲۸۱۶	N	نیل را بر قبطیان حق خون کند	*	سبطیان را از بلا محصون کند
۲۸۱۷	N	تا بدانی پیش حق تمییز هست	*	در میان هوشیار راه و مست
۲۸۱۸	N	نیل تمییز از خدا آموخته‌ست	*	که گشاد این را و آن را سخت بست
۲۸۱۹	N	لطف او عاقل کند مر نیل را	*	قهر او ابله کند قابیل را
۲۸۲۰	N	در جمادات از کرم عقل آفرید	*	عقل از عاقل به قهر خود برید
۲۸۲۱	N	در جماد از لطف عقلی شد پدید	*	و ز نکال از عاقلان دانش رمید
۲۸۲۲	N	عقل چون باران به امر آن جا بریخت	*	عقل این سو خشم حق دید و گریخت
۲۸۲۳	N	ابر و خورشید و مه و نجم بلند	*	جمله بر ترتیب آیند و روند
۲۸۲۴	N	هر یکی ناید مگر در وقت خویش	*	که نه پس ماند ز هنگام و نه پیش
۲۸۲۵	N	چون نکردی فهم این را ز انبیا	*	دانش آوردند در سنگ و عصا
۲۸۲۶	N	تا جمادات دگر را بی‌لباس	*	چون عصا و سنگ داری از قیاس
۲۸۲۷	N	طاعت سنگ و عصا ظاهر شود	*	و ز جمادات دگر مخبر شود
۲۸۲۸	N	که ز یزدان آگهیم و طایعیم	*	ما همه بی‌اتفاقی ضایعیم
۲۸۲۹	N	همچو آب نیل دانی وقت غرق	*	کاو میان هر دو امت کرد فرق
۲۸۳۰	N	چون زمین دانیش دانا وقت خسف	*	در حق قارون که قهرش کرد و نسف
۲۸۳۱	N	چون قمر که امر بشنید و شتافت	*	پس دو نیمه گشت بر چرخ و شکافت
۲۸۳۲	N	چون درخت و سنگ کاندر هر مقام	*	مصطفی را کرده ظاهر السلام

block:4110

title of 4110

۲۸۳۳	N	دی یکی می‌گفت عالم حادث است	*	فانی است این چرخ و حقش وارث است
۲۸۳۴	N	فلسفیی گفت چون دانی حدوث	*	حادثی ابر چون داند غیوث
۲۸۳۵	N	ذره‌ای خود نیستی از انقلاب	*	تو چه می‌دانی حدوث آفتاب
۲۸۳۶	N	کرمکی کاندر حدث باشد دفین	*	کی بداند آخر و بدو زمین
۲۸۳۷	N	این به تقلید از پدر بشنیده‌ای	*	از حماقت اندر این پیچیده‌ای
۲۸۳۸	N	چیست برهان بر حدوث این بگو	*	ور نه خامش کن فزون گویی مجو
۲۸۳۹	N	گفت دیدم اندر این بحر عمیق	*	بحث می‌کردند روزی دو فریق
۲۸۴۰	N	در جدال و در خصام و در ستوه	*	گشت هنگامه بر آن دو کس گروه
۲۸۴۱	N	من به سوی جمع هنگامه شدم	*	اطلاع از حال ایشان بستدم
۲۸۴۲	N	آن یکی می‌گفت گردون فانی است	*	بی‌گمانی این بنا را بانی است
۲۸۴۳	N	و آن دگر گفت این قدیم و بی‌کی است	*	نیستش بانی و یا بانی وی است
۲۸۴۴	N	گفت منکر گشته‌ای خلاق را	*	روز و شب آرنده و رزاق را
۲۸۴۵	N	گفت بی‌برهان نخواهم من شنید	*	آن چه گولی آن به تقلیدی گزید
۲۸۴۶	N	هین بیاور حجت و برهان که من	*	نشنوم بی‌حجت این را در زمن
۲۸۴۷	N	گفت حجت در درون جانم است	*	در درون جان نهان برهانم است
۲۸۴۸	N	تو نمی‌بینی هلال از ضعف چشم	*	من همی‌بینم مکن بر من تو خشم
۲۸۴۹	N	گفت‌وگو بسیار گشت و خلق گیج	*	در سر و پایان این چرخ بسیج
۲۸۵۰	N	گفت یارا در درونم حجتی است	*	بر حدوث آسمانم آیتی است
۲۸۵۱	N	من یقین دارم نشانش آن بود	*	مر یقین دان را که در آتش رود
۲۸۵۲	N	در زبان می‌ناید آن حجت بدان	*	همچو حال سر عشق عاشقان
۲۸۵۳	N	نیست پیدا سر گفت‌وگوی من	*	جز که زردی و نزاری روی من
۲۸۵۴	N	اشک و خون بر رخ روانه می‌دود	*	حجت حسن و جمالش می‌شود
۲۸۵۵	N	گفت من اینها ندانم حجتی	*	که بود در پیش عامه آیتی
۲۸۵۶	N	گفت چون قلبی و نقدی دم زنند	*	که تو قلبی من نکویم ارجمند
۲۸۵۷	N	هست آتش امتحان آخرین	*	کاندر آتش در فتند این دو قرین
۲۸۵۸	N	عام و خاص از حالشان عالم شوند	*	از گمان و شک سوی ایقان روند
۲۸۵۹	N	آب و آتش آمد ای جان امتحان	*	نقد و قلبی را که آن باشد نهان
۲۸۶۰	N	تا من و تو هر دو در آتش رویم	*	حجت باقی حیرانان شویم
۲۸۶۱	N	تا من و تو هر دو در بحر اوفتیم	*	که من و تو این گره را آیتیم
۲۸۶۲	N	همچنان کردند و در آتش شدند	*	هر دو خود را بر تف آتش زدند
۲۸۶۳	N	آن خدا گوینده مرد مدعی	*	رست و سوزید اندر آتش آن دعی
۲۸۶۴	N	از موذن بشنو این اعلام را	*	کوری افزون روان خام را
۲۸۶۵	N	که نسوزیده‌ست این نام از اجل	*	کش مستی صدر بوده ست و اجل
۲۸۶۶	N	صد هزاران زین رهان اندر قران	*	بر دریده پرده‌های منکران
۲۸۶۷	N	چون گرو بستند غالب شد صواب	*	در دوام و معجزات و در جواب
۲۸۶۸	N	فهم کردم کان که دم زد از سبق	*	و ز حدوث چرخ پیروز است و حق
۲۸۶۹	N	حجت منکر هماره زرد رو	*	یک نشان بر صدق آن انکار کو
۲۸۷۰	N	یک مناره در ثنای منکران	*	کو در این عالم که تا باشد نشان
۲۸۷۱	N	منبری کو که بر آن جا مخبری	*	یاد آرد روزگار منکری
۲۸۷۲	N	روی دینار و درم از نامشان	*	تا قیامت می‌دهد زین حق نشان
۲۸۷۳	N	سکه‌ی شاهان همی‌گردد دگر	*	سکه‌ی احمد ببین تا مستقر
۲۸۷۴	N	بر رخ نقره و یا روی زری	*	وانما بر سکه نام منکری
۲۸۷۵	N	خود مگیر این معجزه چون آفتاب	*	صد زبان بین نام او أُمُّ الْکِتابِ
۲۸۷۶	N	زهره نی کس را که یک حرفی از آن	*	یا بدزدد یا فزاید در بیان
۲۸۷۷	N	یار غالب شو که تا غالب شوی	*	یار مغلوبان مشو هین ای غوی
۲۸۷۸	N	حجت منکر همین آمد که من	*	غیر این ظاهر نمی‌بینم وطن
۲۸۷۹	N	هیچ نندیشد که هر جا ظاهری است	*	آن ز حکمتهای پنهان مخبری است
۲۸۸۰	N	فایده‌ی هر ظاهری خود باطن است	*	همچو نفع اندر دواها کامن است

block:4111

title of 4111

۲۸۸۱	N	هیچ نقاشی نگارد زین نقش	*	بی‌امید نفع بهر عین نقش
۲۸۸۲	N	بلکه بهر میهمانان و کهان	*	که به فرجه وارهند از اندهان
۲۸۸۳	N	شادی بچگان و یاد دوستان	*	دوستان رفته را از نقش آن
۲۸۸۴	N	هیچ کوزه‌گر کند کوزه شتاب	*	بهر عین کوزه نه بر بوی آب
۲۸۸۵	N	هیچ کاسه‌گر کند کاسه‌ی تمام	*	بهر عین کاسه نه بهر طعام
۲۸۸۶	N	هیچ خطاطی نویسد خط به فن	*	بهر عین خط نه بهر خواندن
۲۸۸۷	N	نقش ظاهر بهر نقش غایب است	*	و آن برای غایب دیگر ببست
۲۸۸۸	N	تا سوم چارم دهم بر می‌شمر	*	این فواید را به مقدار نظر
۲۸۸۹	N	همچو بازیهای شطرنج ای پسر	*	فایده‌ی هر لعب در تالی نگر
۲۸۹۰	N	این نهاده بهر آن لعب نهان	*	و آن برای آن و آن بهر فلان
۲۸۹۱	N	همچنین دیده جهات اندر جهات	*	در پی هم تا رسی در برد و مات
۲۸۹۲	N	اول از بهر دوم باشد چنان	*	که شدن بر پایه‌های نردبان
۲۸۹۳	N	و آن دوم بهر سوم می‌دان تمام	*	تا رسی تو پایه پایه تا به بام
۲۸۹۴	N	شهوت خوردن ز بهر آن منی	*	و آن منی از بهر نسل و روشنی
۲۸۹۵	N	کند بینش می‌نبیند غیر این	*	عقل او بی‌سیر چون نبت زمین
۲۸۹۶	N	نبت را چه خوانده چه ناخوانده	*	هست پای او به گل درمانده
۲۸۹۷	N	گر سرش جنبد به سیر باد رو	*	تو به سر جنبانی‌اش غره مشو
۲۸۹۸	N	آن سرش گوید سمعنا ای صبا	*	پای او گوید عصینا خلنا
۲۸۹۹	N	چون نداند سیر می‌راند چو عام	*	بر توکل می‌نهد چون کور گام
۲۹۰۰	N	بر توکل تا چه آید در نبرد	*	چون توکل کردن اصحاب نرد
۲۹۰۱	N	و آن نظرهایی که آن افسرده نیست	*	جز رونده و جز درنده‌ی پرده نیست
۲۹۰۲	N	آن چه در ده سال خواهد آمدن	*	این زمان بیند به چشم خویشتن
۲۹۰۳	N	همچنین هر کس به اندازه‌ی نظر	*	غیب و مستقبل ببیند خیر و شر
۲۹۰۴	N	چون که سد پیش و سد پس نماند	*	شد گزاره چشم و لوح غیب خواند
۲۹۰۵	N	چون نظر پس کرد تا بدو وجود	*	ماجرا و آغاز هستی رو نمود
۲۹۰۶	N	بحث املاک زمین با کبریا	*	در خلیفه کردن بابای ما
۲۹۰۷	N	چون نظر در پیش افکند او بدید	*	آن چه خواهد بود تا محشر پدید
۲۹۰۸	N	پس ز پس می‌بیند او تا اصل اصل	*	پیش می‌بیند عیان تا روز فصل
۲۹۰۹	N	هر کسی اندازه‌ی روشن دلی	*	غیب را بیند به قدر صیقلی
۲۹۱۰	N	هر که صیقل بیش کرد او بیش دید	*	بیشتر آمد بر او صورت پدید
۲۹۱۱	N	گر تو گویی کان صفا فضل خداست	*	نیز این توفیق صیقل ز آن عطاست
۲۹۱۲	N	قدر همت باشد آن جهد و دعا	*	لَیْسَ لِلْإِنْسانِ إِلَّا ما سَعی
۲۹۱۳	N	واهب همت خداوند است و بس	*	همت شاهی ندارد هیچ خس
۲۹۱۴	N	نیست تخصیص خدا کس را به کار	*	مانع طوع و مراد و اختیار
۲۹۱۵	N	لیک چون رنجی دهد بد بخت را	*	او گریزاند به کفران رخت را
۲۹۱۶	N	نیک بختی را چو حق رنجی دهد	*	رخت را نزدیکتر وا می‌نهد
۲۹۱۷	N	بد دلان از بیم جان در کارزار	*	کرده اسباب هزیمت اختیار
۲۹۱۸	N	پر دلان در جنگ هم از بیم جان	*	حمله کرده سوی صف دشمنان
۲۹۱۹	N	رستمان را ترس و غم وا پیش برد	*	هم ز ترس آن بد دل اندر خویش مرد
۲۹۲۰	N	چون محک آمد بلا و بیم جان	*	ز آن پدید آید شجاع از هر جبان

block:4112

title of 4112

۲۹۲۱	N	گفت موسی را به وحی دل خدا	*	کای گزیده دوست می‌دارم ترا
۲۹۲۲	N	گفت چه خصلت بود ای ذو الکرم	*	موجب آن تا من آن افزون کنم
۲۹۲۳	N	گفت چون طفلی به پیش والده	*	وقت قهرش دست هم در وی زده
۲۹۲۴	N	خود نداند که جز او دیار هست	*	هم از او مخمور هم از اوست مست
۲۹۲۵	N	مادرش گر سیلیی بر وی زند	*	هم به مادر آید و بر وی تند
۲۹۲۶	N	از کسی یاری نخواهد غیر او	*	اوست جمله‌ی شر او و خیر او
۲۹۲۷	N	خاطر تو هم ز ما در خیر و شر	*	التفاتش نیست جاهای دگر
۲۹۲۸	N	غیر من پیشت چو سنگ است و کلوخ	*	گر صبی و گر جوان و گر شیوخ
۲۹۲۹	N	همچنانک‌ إِیَّاکَ نَعْبُدُ در حنین	*	در بلا از غیر تو لا نستعین
۲۹۳۰	N	هست این‌ إِیَّاکَ نَعْبُدُ حصر را	*	در لغت و آن از پی نفی ریا
۲۹۳۱	N	هست‌ إِیَّاکَ نَسْتَعِینُ‌ هم بهر حصر	*	حصر کرده استعانت را و قصر
۲۹۳۲	N	که عبادت مر ترا آریم و بس	*	طمع یاری هم ز تو داریم و بس

block:4113

title of 4113

۲۹۳۳	N	پادشاهی بر ندیمی خشم کرد	*	خواست تا از وی بر آرد دود و گرد
۲۹۳۴	N	کرد شه شمشیر بیرون از غلاف	*	تا زند بر وی جزای آن خلاف
۲۹۳۵	N	هیچ کس را زهره نه تا دم زند	*	یا شفیعی بر شفاعت بر تند
۲۹۳۶	N	جز عماد الملک نامی در خواص	*	در شفاعت مصطفی وارانه خاص
۲۹۳۷	N	بر جهید و زود در سجده فتاد	*	در زمان شه تیغ قهر از کف نهاد
۲۹۳۸	N	گفت اگر دیو است من بخشیدمش	*	ور بلیسی کرد من پوشیدمش
۲۹۳۹	N	چون که آمد پای تو اندر میان	*	راضیم گر کرد مجرم صد زیان
۲۹۴۰	N	صد هزاران خشم بتوانم شکست	*	که ترا آن فضل و آن مقدار هست
۲۹۴۱	N	لابه‌ات را هیچ نتوانم شکست	*	ز انکه لابه‌ی تو یقین لابه‌ی من است
۲۹۴۲	N	گر زمین و آسمان بر هم زدی	*	ز انتقام این مرد بیرون نامدی
۲۹۴۳	N	ور شدی ذره به ذره لابه‌گر	*	او نبردی این زمان از تیغ سر
۲۹۴۴	N	بر تو می‌ننهیم منت ای کریم	*	لیک شرح عزت تست ای ندیم
۲۹۴۵	N	این نکردی تو که من کردم یقین	*	ای صفاتت در صفات ما دفین
۲۹۴۶	N	تو در این مستعملی نی عاملی	*	ز انکه محمول منی نی حاملی
۲۹۴۷	N	ما رَمَیْتَ إِذْ رَمَیْتَ‌ گشته‌ای	*	خویشتن در موج چون کف هشته‌ای
۲۹۴۸	N	لا شدی پهلوی الا خانه گیر	*	این عجب که هم اسیری هم امیر
۲۹۴۹	N	آن چه دادی تو ندادی شاه داد	*	اوست پس اللَّه اعلم بالرشاد
۲۹۵۰	N	و آن ندیم رسته از زخم و بلا	*	زین شفیع آزرد و برگشت از ولا
۲۹۵۱	N	دوستی ببرید ز آن مخلص تمام	*	رو به حایط کرد تا نارد سلام
۲۹۵۲	N	زین شفیع خویشتن بیگانه شد	*	زین تعجب خلق در افسانه شد
۲۹۵۳	N	که نه مجنون است یاری چون برید	*	از کسی که جان او را واخرید
۲۹۵۴	N	واخریدش آن دم از گردن زدن	*	خاک نعل پاش بایستی شدن
۲۹۵۵	N	باژگونه رفت و بیزاری گرفت	*	با چنین دل دار کین داری گرفت
۲۹۵۶	N	پس ملامت کرد او را مصلحی	*	کاین جفا چون می‌کنی با ناصحی
۲۹۵۷	N	جان تو بخرید آن دل دار خاص	*	آن دم از گردن زدن کردت خلاص
۲۹۵۸	N	گر بدی کردی نبایستی رمید	*	خاصه نیکی کرد آن یار حمید
۲۹۵۹	N	گفت بهر شاه مبذول است جان	*	او چرا آید شفیع اندر میان
۲۹۶۰	N	لی مع اللَّه وقت بود آن دم مرا	*	لا یسع فیه نبی مجتبی
۲۹۶۱	N	من نخواهم رحمتی جز زخم شاه	*	من نخواهم غیر آن شه را پناه
۲۹۶۲	N	غیر شه را بهر آن لا کرده‌ام	*	که به سوی شه تولا کرده‌ام
۲۹۶۳	N	گر ببرد او به قهر خود سرم	*	شاه بخشد شصت جان دیگرم
۲۹۶۴	N	کار من سربازی و بی‌خویشی است	*	کار شاهنشاه من سر بخشی است
۲۹۶۵	N	فخر آن سر که کف شاهش برد	*	ننگ آن سر کاو به غیری سر برد
۲۹۶۶	N	شب که شاه از قهر در قیرش کشید	*	ننگ دارد از هزاران روز عید
۲۹۶۷	N	خود طواف آن که او شه بین بود	*	فوق قهر و لطف و کفر و دین بود
۲۹۶۸	N	ز آن نیامد یک عبارت در جهان	*	که نهان است و نهان است و نهان
۲۹۶۹	N	ز انکه این اسما و الفاظ حمید	*	از گلابه‌ی آدمی آمد پدید
۲۹۷۰	N	علم الاسما بد آدم را امام	*	لیک نه اندر لباس عین و لام
۲۹۷۱	N	چون نهاد از آب و گل بر سر کلاه	*	گشت آن اسمای جانی رو سیاه
۲۹۷۲	N	که نقاب حرف و دم در خود کشید	*	تا شود بر آب و گل معنی پدید
۲۹۷۳	N	گر چه از یک وجه منطق کاشف است	*	لیک از ده وجه پرده و مکنف است

block:4114

title of 4114

۲۹۷۴	N	من خلیل وقتم و او جبرئیل	*	من نخواهم در بلا او را دلیل
۲۹۷۵	N	او ادب ناموخت از جبریل راد	*	که بپرسید از خلیل حق مراد
۲۹۷۶	N	که مرادت هست تا یاری کنم	*	ور نه بگریزم سبکباری کنم
۲۹۷۷	N	گفت ابراهیم نی رو از میان	*	واسطه زحمت بود بعد العیان
۲۹۷۸	N	بهر این دنیاست مرسل رابطه	*	مومنان را ز انکه هست او واسطه
۲۹۷۹	N	هر دل ار سامع بدی وحی نهان	*	حرف و صوتی کی بدی اندر جهان
۲۹۸۰	N	گر چه او محو حق است و بی‌سر است	*	لیک کار من از آن نازکتر است
۲۹۸۱	N	کرده‌ی او کرده‌ی شاه است لیک	*	پیش ضعفم بد نماینده ست نیک
۲۹۸۲	N	آن چه عین لطف باشد بر عوام	*	قهر شد بر نازنینان کرام
۲۹۸۳	N	بس بلا و رنج می‌باید کشید	*	عامه را تا فرق بتوانند دید
۲۹۸۴	N	کاین حروف واسطه‌ای یار غار	*	پیش واصل خار باشد خار خار
۲۹۸۵	N	بس بلا و رنج بایست و وقوف	*	تا رهد آن روح صافی از حروف
۲۹۸۶	N	لیک بعضی زین صدا کرتر شدند	*	باز بعضی صافی و برتر شدند
۲۹۸۷	N	همچو آب نیل آمد این بلا	*	سعد را آب است و خون بر اشقیا
۲۹۸۸	N	هر که پایان بین‌تر او مسعودتر	*	جدتر او کارد که افزون دید بر
۲۹۸۹	N	ز انکه داند کاین جهان کاشتن	*	هست بهر محشر و برداشتن
۲۹۹۰	N	هیچ عقدی بهر عین خود نبود	*	بلکه از بهر مقام ربح و سود
۲۹۹۱	N	هیچ نبود منکری گر بنگری	*	منکری‌اش بهر عین منکری
۲۹۹۲	N	بل برای قهر خصم اندر حسد	*	یا فزونی جستن و اظهار خود
۲۹۹۳	N	و آن فزونی هم پی طمع دگر	*	بی‌معانی چاشنی ندهد صور
۲۹۹۴	N	ز آن همی‌پرسی چرا این می‌کنی	*	که صور زیت است و معنی روشنی
۲۹۹۵	N	ور نه این گفتن چرا از بهر چیست	*	چون که صورت بهر عین صورتی است
۲۹۹۶	N	این چرا گفتن سؤال از فایده‌ست	*	جز برای این چرا گفتن بد است
۲۹۹۷	N	از چه رو فاییده‌جویی ای امین	*	چون بود فاییده‌ی این خود همین
۲۹۹۸	N	پس نقوش آسمان و اهل زمین	*	نیست حکمت کان بود بهر همین
۲۹۹۹	N	گر حکیمی نیست این ترتیب چیست	*	ور حکیمی هست پس فعلش تهی است
۳۰۰۰	N	کس نسازد نقش گرمابه و خضاب	*	جز پی قصد صواب و ناصواب

block:4115

title of 4115

۳۰۰۱	N	گفت موسی ای خداوند حساب	*	نقش کردی باز چون کردی خراب
۳۰۰۲	N	نر و ماده نقش کردی جان فزا	*	و آنگهان ویران کنی این را چرا
۳۰۰۳	N	گفت حق دانم که این پرسش ترا	*	نیست از انکار و غفلت و ز هوا
۳۰۰۴	N	ور نه تادیب و عتابت کردمی	*	بهر این پرسش ترا آزردمی
۳۰۰۵	N	لیک می‌خواهی که در افعال ما	*	باز جویی حکمت و سر بقا
۳۰۰۶	N	تا از آن واقف کنی مر عام را	*	پخته گردانی بدین هر خام را
۳۰۰۷	N	قاصدا سایل شدی در کاشفی	*	بر عوام ار چه که تو ز آن واقفی
۳۰۰۸	N	ز انکه نیم علم آمد این سؤال	*	هر برونی را نباشد این مجال
۳۰۰۹	N	هم سؤال از علم خیزد هم جواب	*	همچنان که خار و گل از خاک و آب
۳۰۱۰	N	هم ضلال از علم خیزد هم هدی	*	همچنان که تلخ و شیرین از ندا
۳۰۱۱	N	ز آشنایی خیزد این بغض و ولا	*	وز غذای خوش بود سقم و قوی
۳۰۱۲	N	مستفید اعجمی شد آن کلیم	*	تا عجمیان را کند زین سر علیم
۳۰۱۳	N	ما هم از وی اعجمی سازیم خویش	*	پاسخش آریم چون بیگانه پیش
۳۰۱۴	N	خر فروشان خصم یکدیگر شدند	*	تا کلید قفل آن عقد آمدند
۳۰۱۵	N	پس بفرمودش خدا ای ذو لباب	*	چون بپرسیدی بیا بشنو جواب
۳۰۱۶	N	موسیا تخمی بکار اندر زمین	*	تا تو خود هم وادهی انصاف این
۳۰۱۷	N	چون که موسی کشت و شد کشتش تمام	*	خوشه‌هایش یافت خوبی و نظام
۳۰۱۸	N	داس بگرفت و مر آن را می‌برید	*	پس ندا از غیب در گوشش رسید
۳۰۱۹	N	که چرا کشتی کنی و پروری	*	چون کمالی یافت آن را می‌بری
۳۰۲۰	N	گفت یا رب ز آن کنم ویران و پست	*	که در اینجا دانه هست و کاه هست
۳۰۲۱	N	دانه لایق نیست در انبار کاه	*	کاه در انبار گندم هم تباه
۳۰۲۲	N	نیست حکمت این دو را آمیختن	*	فرق واجب می‌کند در بیختن
۳۰۲۳	N	گفت این دانش تو از کی یافتی	*	که به دانش بیدری بر ساختی
۳۰۲۴	N	گفت تمییزم تو دادی ای خدا	*	گفت پس تمییز چون نبود مرا
۳۰۲۵	N	در خلایق روحهای پاک هست	*	روحهای تیره‌ی گلناک هست
۳۰۲۶	N	این صدفها نیست در یک مرتبه	*	در یکی در است و در دیگر شبه
۳۰۲۷	N	واجب است اظهار این نیک و تباه	*	همچنانک اظهار گندمها ز کاه
۳۰۲۸	N	بهر اظهار است این خلق جهان	*	تا نماند گنج حکمتها نهان
۳۰۲۹	N	کنت کنزا گفت مخفیا شنو	*	جوهر خود گم مکن اظهار شو

block:4116

title of 4116

۳۰۳۰	N	جوهر صدقت خفی شد در دروغ	*	همچو طعم روغن اندر طعم دوغ
۳۰۳۱	N	آن دروغت این تن فانی بود	*	راستت آن جان ربانی بود
۳۰۳۲	N	سالها این دوغ تن پیدا و فاش	*	روغن جان اندر او فانی و لاش
۳۰۳۳	N	تا فرستد حق رسولی بنده‌ای	*	دوغ را در خمره جنباننده‌ای
۳۰۳۴	N	تا بجنباند به هنجار و به فن	*	تا بدانم من که پنهان بود من
۳۰۳۵	N	یا کلام بنده‌ای کان جزو اوست	*	در رود در گوش او کاو وحی جوست
۳۰۳۶	N	اذن مومن وحی ما را واعی است	*	آن چنان گوشی قرین داعی است
۳۰۳۷	N	همچنان که گوش طفل از گفت مام	*	پر شود ناطق شود او در کلام
۳۰۳۸	N	ور نباشد طفل را گوش رشد	*	گفت مادر نشنود گنگی شود
۳۰۳۹	N	دایما هر کر اصلی گنگ بود	*	ناطق آن کس شد که از مادر شنود
۳۰۴۰	N	دان که گوش کر و گنگ از آفتی است	*	که پذیرای دم و تعلیم نیست
۳۰۴۱	N	آن که بی‌تعلیم بد ناطق خداست	*	که صفات او ز علتها جداست
۳۰۴۲	N	یا چو آدم کرده تلقینش خدا	*	بی‌حجاب مادر و دایه و ازا
۳۰۴۳	N	یا مسیحی که به تعلیم ودود	*	در ولادت ناطق آمد در وجود
۳۰۴۴	N	از برای دفع تهمت در ولاد	*	که نزاده‌ست از زنا و از فساد
۳۰۴۵	N	جنبشی بایست اندر اجتهاد	*	تا که دوغ آن روغن از دل باز داد
۳۰۴۶	N	روغن اندر دوغ باشد چون عدم	*	دوغ در هستی بر آورده علم
۳۰۴۷	N	آن که هستت می‌نماید هست پوست	*	و انکه فانی می‌نماید اصل اوست
۳۰۴۸	N	دوغ روغن ناگرفته است و کهن	*	تا بنگزینی بنه خرجش مکن
۳۰۴۹	N	هین بگردانش به دانش دست دست	*	تا نماید آن چه پنهان کرده است
۳۰۵۰	N	ز انکه این فانی دلیل باقی است	*	لابه‌ی مستان دلیل ساقی است

block:4117

title of 4117

۳۰۵۱	N	هست بازیهای آن شیر علم	*	مخبری از بادهای مکتتم
۳۰۵۲	N	گر نبودی جنبش آن بادها	*	شیر مرده کی بجستی در هوا
۳۰۵۳	N	ز آن شناسی باد را گر آن صباست	*	یا دبور است این بیان آن خفاست
۳۰۵۴	N	این بدن مانند آن شیر علم	*	فکر می‌جنباند او را دم‌به‌دم
۳۰۵۵	N	فکر کان از مشرق آید آن صباست	*	وان که از مغرب دبور با وباست
۳۰۵۶	N	مشرق این باد فکرت دیگر است	*	مغرب این باد فکرت ز آن سر است
۳۰۵۷	N	مه جماد است و بود شرقش جماد	*	جان جان جان بود شرق فؤاد
۳۰۵۸	N	شرق خورشیدی که شد باطن فروز	*	قشر و عکس آن بود خورشید روز
۳۰۵۹	N	ز انکه چون مرده بود تن بی‌لهب	*	پیش او نه روز بنماید نه شب
۳۰۶۰	N	ور نباشد آن چو این باشد تمام	*	بی‌شب و بی‌روز دارد انتظام
۳۰۶۱	N	همچنان که چشم می‌بیند به خواب	*	بی‌مه و خورشید ماه و آفتاب
۳۰۶۲	N	نوم ما چون شد اخ الموت ای فلان	*	زین برادر آن برادر را بدان
۳۰۶۳	N	ور بگویندت که هست آن فرع این	*	مشنو آن را ای مقلد بی‌یقین
۳۰۶۴	N	می‌ببیند خواب جانت وصف حال	*	که به بیداری نبینی بیست سال
۳۰۶۵	N	در پی تعبیر آن تو عمرها	*	می‌دوی سوی شهان با دها
۳۰۶۶	N	که بگو آن خواب را تعبیر چیست	*	فرع گفتن این چنین سر را سگی است
۳۰۶۷	N	خواب عام است این و خود خواب خواص	*	باشد اصل اجتبا و اختصاص
۳۰۶۸	N	پیل باید تا چو خسبد او ستان	*	خواب بیند خطه‌ی هندوستان
۳۰۶۹	N	خر نبیند هیچ هندستان به خواب	*	خر ز هندستان نکرده‌ست اغتراب
۳۰۷۰	N	جان همچون پیل باید نیک زفت	*	تا به خواب او هند داند رفت تفت
۳۰۷۱	N	ذکر هندستان کند پیل از طلب	*	پس مصور گردد آن ذکرش به شب
۳۰۷۲	N	اذْکُرُوا اللَّهَ‌ کار هر اوباش نیست	*	ارْجِعِی‌ بر پای هر قلاش نیست
۳۰۷۳	N	لیک تو آیس مشو هم پیل باش	*	ور نه پیلی در پی تبدیل باش
۳۰۷۴	N	کیمیا سازان گردون را ببین	*	بشنو از میناگران هر دم طنین
۳۰۷۵	N	نقش بندانند در جو فلک	*	کارسازانند بهر لی و لک
۳۰۷۶	N	گر نبینی خلق مشکین جیب را	*	بنگر ای شب کور این آسیب را
۳۰۷۷	N	هر دم آسیب است بر ادراک تو	*	نبت نو نو رسته بین از خاک تو
۳۰۷۸	N	زین بد ابراهیم ادهم دیده خواب	*	بسط هندستان دل را بی‌حجاب
۳۰۷۹	N	لاجرم زنجیرها را بر درید	*	مملکت برهم زد و شد ناپدید
۳۰۸۰	N	آن نشان دید هندستان بود	*	که جهد از خواب و دیوانه شود
۳۰۸۱	N	می‌فشاند خاک بر تدبیرها	*	می‌دراند حلقه‌ی زنجیرها
۳۰۸۲	N	آن چنان که گفت پیغمبر ز نور	*	که نشانش آن بود اندر صدور
۳۰۸۳	N	که تجافی آرد از دار الغرور	*	هم انابت آرد از دار السرور
۳۰۸۴	N	بهر شرح این حدیث مصطفی	*	داستانی بشنو ای یار صفا

block:4118

title of 4118

۳۰۸۵	N	پادشاهی داشت یک برنا پسر	*	باطن و ظاهر مزین از هنر
۳۰۸۶	N	خواب دید او کان پسر ناگه بمرد	*	صافی عالم بر آن شه گشت درد
۳۰۸۷	N	خشک شد از تاب آتش مشک او	*	که نماند از تف آتش اشک او
۳۰۸۸	N	آن چنان پر شد ز دود و درد شاه	*	که نمی‌یابید در وی راه آه
۳۰۸۹	N	خواست مردن قالبش بی‌کار شد	*	عمر مانده بود شه بیدار شد
۳۰۹۰	N	شادیی آمد ز بیداریش پیش	*	که ندیده بود اندر عمر خویش
۳۰۹۱	N	که ز شادی خواست هم فانی شدن	*	بس مطوق آمد این جان و بدن
۳۰۹۲	N	از دم غم می‌بمیرد این چراغ	*	و ز دم شادی بمیرد اینت لاغ
۳۰۹۳	N	در میان این دو مرگ او زنده است	*	این مطوق شکل جای خنده است
۳۰۹۴	N	شاه با خود گفت شادی را سبب	*	آن چنان غم بود از تسبیب رب
۳۰۹۵	N	ای عجب یک چیز از یک روی مرگ	*	و آن ز یک روی دگر احیا و برگ
۳۰۹۶	N	آن یکی نسبت بدان حالت هلاک	*	باز هم آن سوی دیگر امتساک
۳۰۹۷	N	شادی تن سوی دنیاوی کمال	*	سوی روز عاقبت نقص و زوال
۳۰۹۸	N	خنده را در خواب هم تعبیر خوان	*	گریه گوید با دریغ و اندهان
۳۰۹۹	N	گریه را در خواب شادی و فرح	*	هست در تعبیر ای صاحب مرح
۳۱۰۰	N	شاه اندیشید کاین غم خود گذشت	*	لیک جان از جنس این بد ظن بگشت
۳۱۰۱	N	ور رسد خاری چنین اندر قدم	*	که رود گل یادگاری بایدم
۳۱۰۲	N	چون فنا را شد سبب بی‌منتهی	*	پس کدامین راه را بندیم ما
۳۱۰۳	N	صد دریچه و در سوی مرگ لدیغ	*	می‌کند اندر گشادن ژیغ ژیغ
۳۱۰۴	N	ژیغ ژیغ تلخ آن درهای مرگ	*	نشنود گوش حریص از حرص برگ
۳۱۰۵	N	از سوی تن دردها بانگ در است	*	و ز سوی خصمان جفا بانگ در است
۳۱۰۶	N	جان من بر خوان دمی فهرست طب	*	نار علتها نظر کن ملتهب
۳۱۰۷	N	ز آن همه‌ی غرها در این خانه ره است	*	هر دو گامی پر ز کژدمها چه است
۳۱۰۸	N	باد تند است و چراغم ابتری	*	زو بگیرانم چراغ دیگری
۳۱۰۹	N	تا بود کز هر دو یک وافی شود	*	گر به باد آن یک چراغ از جا رود
۳۱۱۰	N	همچو عارف کز تن ناقص چراغ	*	شمع دل افروخت از بهر فراغ
۳۱۱۱	N	تا که روزی کاین بمیرد ناگهان	*	پیش چشم خود نهد او شمع جان
۳۱۱۲	N	او نکرد این فهم پس داد از غرر	*	شمع فانی را به فانیی دگر

block:4119

title of 4119

۳۱۱۳	N	پس عروسی خواست باید بهر او	*	تا نماید زین تزوج نسل رو
۳۱۱۴	N	گر رود سوی فنا این باز باز	*	فرخ او گردد ز بعد باز باز
۳۱۱۵	N	صورت این باز گر ز ینجا رود	*	معنی او در ولد باقی بود
۳۱۱۶	N	بهر این فرمود آن شاه نبیه	*	مصطفی که الولد سر ابیه
۳۱۱۷	N	بهر این معنی همه‌ی خلق از شعف	*	می‌بیاموزند طفلان را حرف
۳۱۱۸	N	تا بماند آن معانی در جهان	*	چون شود آن قالب ایشان نهان
۳۱۱۹	N	حق به حکمت حرصشان داده ست جد	*	بهر رشد هر صغیر مستعد
۳۱۲۰	N	من هم از بهر دوام نسل خویش	*	جفت خواهم پور خود را خوب کیش
۳۱۲۱	N	دختری خواهم ز نسل صالحی	*	نی ز نسل پادشاهی کالحی
۳۱۲۲	N	شاه خود این صالح است آزاد اوست	*	نی اسیر حرص فرج است و گلوست
۳۱۲۳	N	مر اسیران را لقب کردند شاه	*	عکس چون کافور نام آن سیاه
۳۱۲۴	N	شد مفازه بادیه‌ی خون‌خوار نام	*	نیک بخت آن پیس را کردند عام
۳۱۲۵	N	بر اسیر شهوت و خشم و امل	*	بر نوشته میر یا صدر اجل
۳۱۲۶	N	آن اسیران اجل را عام داد	*	نام امیران اجل اندر بلاد
۳۱۲۷	N	صدر خوانندش که در صف نعال	*	جان او پست است یعنی جاه و مال
۳۱۲۸	N	شاه چون با زاهدی خویشی گزید	*	این خبر در گوش خاتونان رسید

block:4120

title of 4120

۳۱۲۹	N	مادر شه زاده گفت از نقص عقل	*	شرط کفویت بود در عقل و نقل
۳۱۳۰	N	تو ز شح و بخل خواهی و ز دها	*	تا ببندی پور ما را بر گدا
۳۱۳۱	N	گفت صالح را گدا گفتن خطاست	*	کاو غنی القلب از داد خداست
۳۱۳۲	N	در قناعت می‌گریزد از تقی	*	نه از لئیمی و کسل همچون گدا
۳۱۳۳	N	قلتی کان از قناعت وز تقاست	*	آن ز فقر و قلت دونان جداست
۳۱۳۴	N	حبه‌ای آن گر بیابد سر نهد	*	وین ز گنج زر به همت می‌جهد
۳۱۳۵	N	شه که او از حرص قصد هر حرام	*	می‌کند او را گدا گوید همام
۳۱۳۶	N	گفت کو شهر و قلاع او را جهیز	*	یا نثار گوهر و دینار ریز
۳۱۳۷	N	گفت رو هر کاو غم دین بر گزید	*	باقی غمها خدا از وی برید
۳۱۳۸	N	غالب آمد شاه و دادش دختری	*	از نژاد صالحی خوش جوهری
۳۱۳۹	N	در ملاحت خود نظیر خود نداشت	*	چهره‌اش تابان‌تر از خورشید چاشت
۳۱۴۰	N	حسن دختر این خصالش آن چنان	*	کز نکویی می‌نگنجد در بیان
۳۱۴۱	N	صید دین کن تا رسد اندر تبع	*	حسن و مال و جاه و بخت منتفع
۳۱۴۲	N	آخرت قطار اشتر دان به ملک	*	در تبع دنیاش همچون پشم و پشک
۳۱۴۳	N	پشم بگزینی شتر نبود ترا	*	ور بود اشتر چه قیمت پشم را
۳۱۴۴	N	چون بر آمد این نکاح آن شاه را	*	با نژاد صالحان بی‌مرا
۳۱۴۵	N	از قضا کمپیرکی جادو که بود	*	عاشق شه زاده‌ی با حسن و جود
۳۱۴۶	N	جادویی کردش عجوزه‌ی کابلی	*	که برد ز آن رشک سحر بابلی
۳۱۴۷	N	شه بچه شد عاشق کمپیر زشت	*	تا عروس و آن عروسی را بهشت
۳۱۴۸	N	یک سیه دیوی و کابولی زنی	*	گشت بر شه زاده ناگه ره زنی
۳۱۴۹	N	آن نود ساله عجوز گنده کس	*	نه خرد هشت آن ملک را و نه بس
۳۱۵۰	N	تا به سالی بود شه زاده اسیر	*	بوسه جایش نعل کفش گنده پیر
۳۱۵۱	N	صحبت کمپیر او را می‌درود	*	تا ز کاهش نیم جانی مانده بود
۳۱۵۲	N	دیگران از ضعف وی با درد سر	*	او ز سکر سحر از خود بی‌خبر
۳۱۵۳	N	این جهان بر شاه چون زندان شده	*	وین پسر بر گریه‌شان خندان شده
۳۱۵۴	N	شاه بس بی‌چاره شد در برد و مات	*	روز و شب می‌کرد قربان و زکات
۳۱۵۵	N	ز انکه هر چاره که می‌کرد آن پدر	*	عشق کمپیرک همی‌شد بیشتر
۳۱۵۶	N	پس یقین گشتش که مطلق آن سری است	*	چاره او را بعد از این لابه‌گری است
۳۱۵۷	N	سجده می‌کرد او که فرمانت رواست	*	غیر حق بر ملک حق فرمان که راست
۳۱۵۸	N	لیک این مسکین همی‌سوزد چو عود	*	دست گیرش ای رحیم و ای ودود
۳۱۵۹	N	تا ز یا رب یا رب و افغان شاه	*	ساحری استاد پیش آمد ز راه

block:4121

title of 4121

۳۱۶۰	N	او شنیده بود از دور این خبر	*	که اسیر پیره زن گشت آن پسر
۳۱۶۱	N	کان عجوزه بود اندر جادویی	*	بی‌نظیر و ایمن از مثل و دویی
۳۱۶۲	N	دست بر بالای دست است ای فتی	*	در فن و در زور تا ذات خدا
۳۱۶۳	N	منتهای دستها دست خداست	*	بحر بی‌شک منتهای سیلهاست
۳۱۶۴	N	هم از او گیرند مایه ابرها	*	هم بدو باشد نهایت سیل را
۳۱۶۵	N	گفت شاهش کاین پسر از دست رفت	*	گفت اینک آمدم درمان زفت
۳۱۶۶	N	نیست همتا زال را زین ساحران	*	جز من داهی رسیده ز آن کران
۳۱۶۷	N	چون کف موسی به امر کردگار	*	نک بر آرم من ز سحر او دمار
۳۱۶۸	N	که مرا این علم آمد ز آن طرف	*	نه ز شاگردی سحر مستخف
۳۱۶۹	N	آمدم تا بر گشایم سحر او	*	تا نماند شاه زاده زرد رو
۳۱۷۰	N	سوی گورستان برو وقت سحور	*	پهلوی دیوار هست اسپید گور
۳۱۷۱	N	سوی قبله باز کاو آن جای را	*	تا ببینی قدرت و صنع خدا
۳۱۷۲	N	بس دراز است این حکایت تو ملول	*	زبده را گویم رها کردم فضول
۳۱۷۳	N	آن گرههای گران را بر گشاد	*	پس ز محنت پور شه را راه داد
۳۱۷۴	N	آن پسر با خویش آمد شد دوان	*	سوی تخت شاه با صد امتحان
۳۱۷۵	N	سجده کرد و بر زمین می‌زد ذقن	*	در بغل کرده پسر تیغ و کفن
۳۱۷۶	N	شاه آیین بست و اهل شهر شاد	*	و آن عروس ناامید بی‌مراد
۳۱۷۷	N	عالم از سر زنده گشت و پر فروز	*	ای عجب آن روز روز امروز روز
۳۱۷۸	N	یک عروسی کرد شاه او را چنان	*	که جلاب قند بد پیش سگان
۳۱۷۹	N	جادوی کمپیر از غصه بمرد	*	روی و خوی زشت با مالک سپرد
۳۱۸۰	N	شاه زاده در تعجب مانده بود	*	کز من او عقل و نظر چون در ربود
۳۱۸۱	N	نو عروسی دید همچون ماه حسن	*	که همی‌زد بر ملیحان راه حسن
۳۱۸۲	N	گشت بی‌هوش و به رو اندر فتاد	*	تا سه روز از جسم وی گم شد فؤاد
۳۱۸۳	N	سه شبانه روز او ز خود بی‌هوش گشت	*	تا که خلق از غشی او پر جوش گشت
۳۱۸۴	N	از گلاب و از علاج آمد بخود	*	اندک اندک فهم گشتش نیک و بد
۳۱۸۵	N	بعد سالی گفت شاهش در سخن	*	کای پسر یاد آر از آن یار کهن
۳۱۸۶	N	یاد آور ز آن ضجیع و ز آن فراش	*	تا بدین حد بی‌وفا و مر مباش
۳۱۸۷	N	گفت رو من یافتم دار السرور	*	وارهیدم از چه دار الغرور
۳۱۸۸	N	همچنان باشد چو مومن راه یافت	*	سوی نور حق ز ظلمت روی تافت

block:4122

title of 4122

۳۱۸۹	N	ای برادر دان که شه زاده توی	*	در جهان کهنه زاده از نوی
۳۱۹۰	N	کابلی جادو این دنیاست کاو	*	کرد مردان را اسیر رنگ و بو
۳۱۹۱	N	چون در افکندت در این آلوده روذ	*	دم‌به‌دم می‌خوان و می‌دم‌ قُلْ أَعُوذُ
۳۱۹۲	N	تا رهی زین جادویی و زین قلق	*	استعاذت خواه از رب الفلق
۳۱۹۳	N	ز آن نبی دنیات را سحاره خواند	*	کاو به افسون خلق را در چه نشاند
۳۱۹۴	N	هین فسون گرم دارد گنده پیر	*	کرده شاهان را دم گرمش اسیر
۳۱۹۵	N	در درون سینه نفاثات اوست	*	عقده‌های سحر را اثبات اوست
۳۱۹۶	N	ساحره‌ی دنیا قوی دانا زنی است	*	حل سحر او به پای عامه نیست
۳۱۹۷	N	ور گشادی عقد او را عقلها	*	انبیا را کی فرستادی خدا
۳۱۹۸	N	هین طلب کن خوش دمی عقده گشا	*	راز دان‌ یَفْعَلُ اللَّهُ ما یَشاءُ
۳۱۹۹	N	همچو ماهی بسته استت او به شست	*	شاه زاده ماند سالی و تو شصت
۳۲۰۰	N	شصت سال از شست او در محنتی	*	نه خوشی نه بر طریق سنتی
۳۲۰۱	N	فاسقی بد بخت نه دنیات خوب	*	نه رهیده از وبال و از ذنوب
۳۲۰۲	N	نفخ او این عقده‌ها را سخت کرد	*	پس طلب کن نفخه‌ی خلاق فرد
۳۲۰۳	N	تا نَفَخْتُ فِیهِ مِنْ رُوحِی‌ ترا	*	وا رهاند زین و گوید برتر آ
۳۲۰۴	N	جز به نفخ حق نسوزد نفخ سحر	*	نفخ قهر است این و آن دم نفخ مهر
۳۲۰۵	N	رحمت او سابق است از قهر او	*	سابقی خواهی برو سابق بجو
۳۲۰۶	N	تا رسی اندر نفوس زوجت	*	کای شه مسحور اینک مخرجت
۳۲۰۷	N	با وجود زال ناید آن حلال	*	در شبیکه در بر آن پر دلال
۳۲۰۸	N	نه بگفته‌ست آن سراج امتان	*	این جهان و آن جهان را ضرتان
۳۲۰۹	N	پس وصال این فراق آن بود	*	صحت این تن سقام جان بود
۳۲۱۰	N	سخت می‌آید فراق این ممر	*	پس فراق آن مقر دان سخت‌تر
۳۲۱۱	N	چون فراق نقش سخت آید ترا	*	تا چه سخت آید ز نقاشش جدا
۳۲۱۲	N	ای که صبرت نیست از دنیای دون	*	چونت صبر است از خدا ای دوست چون
۳۲۱۳	N	چون که صبرت نیست زین آب سیاه	*	چون صبوری داری از چشمه‌ی اله
۳۲۱۴	N	چون که بی‌این شرب کم داری سکون	*	چون ز ابراری جدا و ز یشربون
۳۲۱۵	N	گر ببینی یک نفس حسن ودود	*	اندر آتش افکنی جان و وجود
۳۲۱۶	N	جیفه بینی بعد از آن این شرب را	*	چون ببینی کر و فر قرب را
۳۲۱۷	N	همچو شه زاده رسی در یار خویش	*	پس برون آری ز پا تو خار خویش
۳۲۱۸	N	جهد کن در بی‌خودی خود را بیاب	*	زودتر و الله اعلم بالصواب
۳۲۱۹	N	هر زمانی هین مشو با خویش جفت	*	هر زمان چون خر در آب و گل میفت
۳۲۲۰	N	از قصور چشم باشد آن عثار	*	که نبیند شیب و بالا کوروار
۳۲۲۱	N	بوی پیراهان یوسف کن سند	*	ز انکه بویش چشم روشن می‌کند
۳۲۲۲	N	صورت پنهان و آن نور جبین	*	کرده چشم انبیا را دور بین
۳۲۲۳	N	نور آن رخسار برهاند ز نار	*	هین مشو قانع به نور مستعار
۳۲۲۴	N	چشم را این نور حالی بین کند	*	جسم و عقل و روح را گرگین کند
۳۲۲۵	N	صورتش نور است و در تحقیق نار	*	گر ضیا خواهی دو دست از وی بدار
۳۲۲۶	N	دم به دم در رو فتد هر جا رود	*	دیده و جانی که حالی بین بود
۳۲۲۷	N	دور بیند دور بین بی‌هنر	*	همچنان که دور دیدن خواب در
۳۲۲۸	N	خفته باشی بر لب جو خشک لب	*	می‌دوی سوی سراب اندر طلب
۳۲۲۹	N	دور می‌بینی سراب و می‌دوی	*	عاشق آن بینش خود می‌شوی
۳۲۳۰	N	می‌زنی در خواب با یاران تو لاف	*	که منم بینا دل و پرده شکاف
۳۲۳۱	N	نک بدان سو آب دیدم هین شتاب	*	تا رویم آن جا و آن باشد سراب
۳۲۳۲	N	هر قدم زین آب تازی دورتر	*	دو دوان سوی سراب با غرر
۳۲۳۳	N	عین آن عزمت حجاب این شده	*	که به تو پیوسته است و آمده
۳۲۳۴	N	بس کسا عزمی به جایی می‌کند	*	از مقامی کان غرض در وی بود
۳۲۳۵	N	دید و لاف خفته می‌ناید بکار	*	جز خیالی نیست دست از وی بدار
۳۲۳۶	N	خوابناکی لیک هم بر راه خسب	*	اللَّه اللَّه بر ره اللَّه خسب
۳۲۳۷	N	تا بود که سالکی بر تو زند	*	از خیالات نعاست بر کند
۳۲۳۸	N	خفته را گر فکر گردد همچو موی	*	او از آن دقت نیابد راه کوی
۳۲۳۹	N	فکر خفته گر دو تا و گر سه تاست	*	هم خطا اندر خطا اندر خطاست
۳۲۴۰	N	موج بر وی می‌زند بی‌احتراز	*	خفته پویان در بیابان دراز
۳۲۴۱	N	خفته می‌بیند عطشهای شدید	*	آب اقرب منه‌ مِنْ حَبْلِ الْوَرِیدِ

block:4123

title of 4123

۳۲۴۲	N	همچنان کان زاهد اندر سال قحط	*	بود او خندان و گریان جمله رهط
۳۲۴۳	N	پس بگفتندش چه جای خنده است	*	قحط بیخ مومنان بر کنده است
۳۲۴۴	N	رحمت از ما چشم خود بر دوخته‌ست	*	ز آفتاب تیز، صحرا سوخته است
۳۲۴۵	N	کشت و باغ و رز سیه استاده است	*	در زمین نم نیست نه بالا نه پست
۳۲۴۶	N	خلق می‌میرند زین قحط و عذاب	*	ده ده و صد صد چو ماهی دور از آب
۳۲۴۷	N	بر مسلمانان نمی‌آری تو رحم	*	مومنان خویشند و یک تن شحم و لحم
۳۲۴۸	N	رنج یک جزوی ز تن رنج همه ست	*	گر دم صلح است یا خود ملحمه ست
۳۲۴۹	N	گفت در چشم شما قحط است این	*	پیش چشمم چون بهشت است این زمین
۳۲۵۰	N	من همی‌بینم به هر دشت و مکان	*	خوشه‌ها انبه رسیده تا میان
۳۲۵۱	N	خوشه‌ها در موج از باد صبا	*	پر بیابان سبزتر از گندنا
۳۲۵۲	N	ز آزمون من دست بر وی می‌زنم	*	دست و چشم خویش را چون بر کنم
۳۲۵۳	N	یار فرعون تنید ای قوم دون	*	ز آن نماید مر شما را نیل خون
۳۲۵۴	N	یار موسای خرد گردید زود	*	تا نماند خون و بینید آب رود
۳۲۵۵	N	از پدر با تو جفایی می‌رود	*	آن پدر در چشم تو سگ می‌شود
۳۲۵۶	N	آن پدر سگ نیست تاثیر جفاست	*	که چنان رحمت نظر را سگ نماست
۳۲۵۷	N	گرگ می‌دیدند یوسف را به چشم	*	چون که اخوان را حسودی بود و خشم
۳۲۵۸	N	با پدر چون صلح کردی خشم رفت	*	آن سگی شد، گشت بابا یار تفت

block:4124

title of 4124

۳۲۵۹	N	کل عالم صورت عقل کل است	*	کاوست بابای هر آنک اهل قل است
۳۲۶۰	N	چون کسی با عقل کل کفران فزود	*	صورت کل پیش او هم سگ نمود
۳۲۶۱	N	صلح کن با این پدر عاقی بهل	*	تا که فرش زر نماید آب و گل
۳۲۶۲	N	پس قیامت نقد حال تو بود	*	پیش تو چرخ و زمین مبدل شود
۳۲۶۳	N	من که صلحم دایما با این پدر	*	این جهان چون جنت استم در نظر
۳۲۶۴	N	هر زمان نو صورتی و نو جمال	*	تا ز نو دیدن فرو میرد ملال
۳۲۶۵	N	من همی‌بینم جهان را پر نعیم	*	آبها از چشمه‌ها جوشان مقیم
۳۲۶۶	N	بانگ آبش می‌رسد در گوش من	*	مست می‌گردد ضمیر و هوش من
۳۲۶۷	N	شاخه‌ها رقصان شده چون تایبان	*	برگها کف زن مثال مطربان
۳۲۶۸	N	برق آیینه‌ست لامع از نمد	*	گر نماید آینه تا چون بود
۳۲۶۹	N	از هزاران می‌نگویم من یکی	*	ز انکه آگنده‌ست هر گوش از شکی
۳۲۷۰	N	پیش وهم این گفت مژده دادن است	*	عقل گوید مژده چه نقد من است

block:4125

title of 4125

۳۲۷۱	N	همچو پوران عزیر اندر گذر	*	آمده پرسان ز احوال پدر
۳۲۷۲	N	گشته ایشان پیر و باباشان جوان	*	پس پدرشان پیش آمد ناگهان
۳۲۷۳	N	پس بپرسیدند از او کای رهگذر	*	از عزیر ما عجب داری خبر
۳۲۷۴	N	که کسی‌مان گفت کامروز آن سند	*	بعد نومیدی ز بیرون می‌رسد
۳۲۷۵	N	گفت آری بعد من خواهد رسید	*	آن یکی خوش شد چو این مژده شنید
۳۲۷۶	N	بانگ می‌زد کای مبشر باش شاد	*	و آن دگر بشناخت بی‌هوش اوفتاد
۳۲۷۷	N	که چه جای مژده است ای خیره‌سر	*	که در افتادیم در کان شکر
۳۲۷۸	N	وهم را مژده ست و پیش عقل نقد	*	ز انکه چشم وهم شد محجوب فقد
۳۲۷۹	N	کافران را درد و مومن را بشیر	*	لیک نقد حال در چشم بصیر
۳۲۸۰	N	ز انکه عاشق در دم نقد است مست	*	لاجرم از کفر و ایمان برتر است
۳۲۸۱	N	کفر و ایمان هر دو خود دربان اوست	*	کاوست مغز و کفر و دین او را دو پوست
۳۲۸۲	N	کفر قشر خشک رو بر تافته	*	باز ایمان قشر لذت یافته
۳۲۸۳	N	قشرهای خشک را جا آتش است	*	قشر پیوسته به مغز جان خوش است
۳۲۸۴	N	مغز خود از مرتبه‌ی خوش برتر است	*	برتر است از خوش که لذت گستر است
۳۲۸۵	N	این سخن پایان ندارد باز گرد	*	تا بر آرد موسی‌ام از بحر گرد
۳۲۸۶	N	در خور عقل عوام این گفته شد	*	از سخن باقی آن بنهفته شد
۳۲۸۷	N	زر عقلت ریزه است ای متهم	*	بر قراضه مهر سکه چون نهم
۳۲۸۸	N	عقل تو قسمت شده بر صد مهم	*	بر هزاران آرزو و طم و رم
۳۲۸۹	N	جمع باید کرد اجزا را به عشق	*	تا شوی خوش چون سمرقند و دمشق
۳۲۹۰	N	جو جوی چون جمع گردی ز اشتباه	*	پس توان زد بر تو سکه‌ی پادشاه
۳۲۹۱	N	ور ز مثقالی شوی افزون تو خام	*	از تو سازد شه یکی زرینه جام
۳۲۹۲	N	پس بر او هم نام و هم القاب شاه	*	باشد و هم صورتش ای وصل خواه
۳۲۹۳	N	تا که معشوقت بود هم نان هم آب	*	هم چراغ و شاهد و نقل و شراب
۳۲۹۴	N	جمع کن خود را جماعت رحمت است	*	تا توانم با تو گفتن آن چه هست
۳۲۹۵	N	ز انکه گفتن از برای باوری است	*	جان شرک از باوری حق بری است
۳۲۹۶	N	جان قسمت گشته بر حشو فلک	*	در میان شصت سودا مشترک
۳۲۹۷	N	پس خموشی به دهد او را ثبوت	*	پس جواب احمقان آمد سکوت
۳۲۹۸	N	این همی‌دانم ولی مستی تن	*	می‌گشاید بی‌مراد من دهن
۳۲۹۹	N	آن چنانک از عطسه و از خامیاز	*	این دهان گردد به ناخواه تو باز

block:4126

title of 4126

۳۳۰۰	N	همچو پیغمبر ز گفتن و ز نثار	*	توبه آرم روز من هفتاد بار
۳۳۰۱	N	لیک آن مستی شود توبه شکن	*	منسی است این مستی تن جامه کن
۳۳۰۲	N	حکمت اظهار تاریخ دراز	*	مستیی انداخت بر دانای راز
۳۳۰۳	N	راز پنهان را چنین طبل و علم	*	آب جوشان گشته از جف القلم
۳۳۰۴	N	رحمت بی‌حد روانه هر زمان	*	خفته‌اید از درک آن ای مردمان
۳۳۰۵	N	جامه‌ی خفته خورد از جوی آب	*	خفته اندر خواب جویای سراب
۳۳۰۶	N	می‌دود کانجای بوی آب هست	*	زین تفکر راه را بر خویش بست
۳۳۰۷	N	ز انکه آن جا گفت ز ینجا دور شد	*	بر خیالی از حقی مهجور شد
۳۳۰۸	N	دور بینانند و بس خفته روان	*	رحمتی آریدشان ای رهروان
۳۳۰۹	N	من ندیدم تشنگی خواب آورد	*	خواب آرد تشنگی بی‌خرد
۳۳۱۰	N	خود خرد آن است کاو از حق چرید	*	نه خرد کان را عطارد آورید

block:4127

title of 4127

۳۳۱۱	N	پیش بینی این خرد تا گور بود	*	و آن صاحب دل به نفخ صور بود
۳۳۱۲	N	این خرد از گور و خاکی نگذرد	*	وین قدم عرصه‌ی عجایب نسپرد
۳۳۱۳	N	زین قدم وین عقل رو بیزار شو	*	چشم غیبی جوی و برخوردار شو
۳۳۱۴	N	همچو موسی نور کی یابد ز جیب	*	سخره‌ی استاد و شاگرد کتاب
۳۳۱۵	N	زین نظر وین عقل ناید جز دوار	*	پس نظر بگذار و بگزین انتظار
۳۳۱۶	N	از سخن گویی مجویید ارتفاع	*	منتظر را به ز گفتن استماع
۳۳۱۷	N	منصب تعلیم نوعی شهوت است	*	هر خیال شهوتی در ره بت است
۳۳۱۸	N	گر به فضلش پی ببردی هر فضول	*	کی فرستادی خدا چندین رسول
۳۳۱۹	N	عقل جزوی همچو برق است و درخش	*	در درخشی کی توان شد سوی وخش
۳۳۲۰	N	نیست نور برق بهر ره بری	*	بلکه امر است ابر را که می‌گری
۳۳۲۱	N	برق عقل ما برای گریه است	*	تا بگرید نیستی در شوق هست
۳۳۲۲	N	عقل کودک گفت بر کتاب تن	*	لیک نتواند بخود آموختن
۳۳۲۳	N	عقل رنجور آردش سوی طبیب	*	لیک نبود در دوا عقلش مصیب
۳۳۲۴	N	نک شیاطین سوی گردون می‌شدند	*	گوش بر اسرار بالا می‌زدند
۳۳۲۵	N	می‌ربودند اندکی ز آن رازها	*	تا شهب می‌راندشان زود از سما
۳۳۲۶	N	که روید آن جا رسولی آمده‌ست	*	هر چه می‌خواهید از او آید به دست
۳۳۲۷	N	گر همی‌جویید در بی‌بها	*	ادخلوا الابیات من ابوابها
۳۳۲۸	N	می‌زن آن حلقه‌ی در و بر باب بیست	*	از سوی بام فلکتان راه نیست
۳۳۲۹	N	نیست حاجت‌تان بدین راه دراز	*	خاکیی را داده‌ایم اسرار راز
۳۳۳۰	N	پیس او آیید اگر خاین نه‌اید	*	نیشکر گردید از او گر چه نیید
۳۳۳۱	N	سبزه رویاند ز خاکت آن دلیل	*	نیست کم از سم اسب جبرئیل
۳۳۳۲	N	سبزه گردی تازه گردی در نوی	*	گر تو خاک اسب جبریلی شوی
۳۳۳۳	N	سبزه‌ی جان بخش کان را سامری	*	کرد در گوساله تا شد گوهری
۳۳۳۴	N	جان گرفت و بانگ زد ز آن سبزه او	*	آن چنان بانگی که شد فتنه‌ی عدو
۳۳۳۵	N	گر امین آیید سوی اهل راز	*	وارهید از سر کله مانند باز
۳۳۳۶	N	سر کلاه چشم بند گوش بند	*	که از او باز است مسکین و نژند
۳۳۳۷	N	ز آن کله مر چشم بازان را سد است	*	که همه‌ی میلش سوی جنس خود است
۳۳۳۸	N	چون برید از جنس با شه گشت یار	*	بر گشاید چشم او را باز دار
۳۳۳۹	N	راند دیوان را حق از مرصاد خویش	*	عقل جزوی را ز استبداد خویش
۳۳۴۰	N	که سری کم کن نه ای تو مستبد	*	بلکه شاگرد دلی و مستعد
۳۳۴۱	N	رو بر دل رو که تو جزو دلی	*	هین که بنده‌ی پادشاه عادلی
۳۳۴۲	N	بندگی او به از سلطانی است	*	که‌ أَنَا خَیْرٌ دم شیطانی است
۳۳۴۳	N	فرق بین و بر گزین تو ای حبیس	*	بندگی آدم از کبر بلیس
۳۳۴۴	N	گفت آنک هست خورشید ره او	*	حرف طوبی هر که ذلت نفسه
۳۳۴۵	N	سایه‌ی طوبی ببین و خوش بخسب	*	سر بنه در سایه بی‌سرکش بخسب
۳۳۴۶	N	ظل ذلت نفسه خوش مضجعی است	*	مستعد آن صفا را مهجعی است
۳۳۴۷	N	گر از این سایه روی سوی منی	*	زود طاغی گردی و ره گم کنی

block:4128

title of 4128

۳۳۴۸	N	پس برو خاموش باش از انقیاد	*	زیر ظل امر شیخ و اوستاد
۳۳۴۹	N	ور نه گر چه مستعد و قابلی	*	مسخ گردی تو ز لاف کاملی
۳۳۵۰	N	هم ز استعداد وامانی اگر	*	سرکشی ز استاد راز و با خبر
۳۳۵۱	N	صبر کن در موزه دوزی تو هنوز	*	ور بوی بی‌صبر گردی پاره دوز
۳۳۵۲	N	کهنه دوزان گر بدیشان صبر و حلم	*	جمله نو دوزان شدندی هم به علم
۳۳۵۳	N	بس بکوشی و به آخر از کلال	*	هم تو گویی خویش کالعقل عقال
۳۳۵۴	N	همچو آن مرد مفلسف روز مرگ	*	عقل را می‌دید بس بی‌بال و برگ
۳۳۵۵	N	بی‌غرض می‌کرد آن دم اعتراف	*	کز ذکاوت راندیم اسب از گزاف
۳۳۵۶	N	از غروری سر کشیدیم از رجال	*	آشنا کردیم در بحر خیال
۳۳۵۷	N	آشنا هیچ است اندر بحر روح	*	نیست اینجا چاره جز کشتی نوح
۳۳۵۸	N	این چنین فرمود آن شاه رسل	*	که منم کشتی در این دریای کل
۳۳۵۹	N	یا کسی کاو در بصیرتهای من	*	شد خلیفه‌ی راستی بر جای من
۳۳۶۰	N	کشتی نوحیم در دریا که تا	*	رو نگردانی ز کشتی ای فتی
۳۳۶۱	N	همچو کنعان سوی هر کوهی مرو	*	از نبی‌ لا عاصِمَ الْیَوْمَ‌ شنو
۳۳۶۲	N	می‌نماید پست این کشتی ز بند	*	می‌نماید کوه فکرت بس بلند
۳۳۶۳	N	پست منگر هان و هان این پست را	*	بنگر آن فضل حق پیوست را
۳۳۶۴	N	در علو کوه فکرت کم نگر	*	که یکی موجش کند زیر و زبر
۳۳۶۵	N	گر تو کنعانی نداری باورم	*	گر دو صد چندین نصیحت پرورم
۳۳۶۶	N	گوش کنعان کی پذیرد این کلام	*	که بر او مهر خدای است و ختام
۳۳۶۷	N	کی گذارد موعظه بر مهر حق	*	کی بگرداند حدث حکم سبق
۳۳۶۸	N	لیک می‌گویم حدیث خوش پیی	*	بر امید آن که تو کنعان نه‌ای
۳۳۶۹	N	آخر این اقرار خواهی کرد هین	*	هم ز اول روز آخر را ببین
۳۳۷۰	N	می‌توانی دید آخر را مکن	*	چشم آخر بینت را کور کهن
۳۳۷۱	N	هر که آخر بین بود مسعودوار	*	نبودش در دم زره رفتن عثار
۳۳۷۲	N	گر نخواهی هر دمی این خفت و خیز	*	کن ز خاک پای مردی چشم تیز
۳۳۷۳	N	کحل دیده ساز خاک پاش را	*	تا بیندازی سر اوباش را
۳۳۷۴	N	که از این شاگردی و زین افتقار	*	سوزنی باشی شوی تو ذو الفقار
۳۳۷۵	N	سرمه کن تو خاک هر بگزیده را	*	هم بسوزد هم بسازد دیده را
۳۳۷۶	N	چشم اشتر ز آن بود بس نور بار	*	کاو خورد از بهر نور چشم خار

block:4129

title of 4129

۳۳۷۷	N	اشتری را دید روزی استری	*	چون که با او جمع شد در آخوری
۳۳۷۸	N	گفت من بسیار می‌افتم به رو	*	در گریوه و راه و در بازار و کو
۳۳۷۹	N	خاصه از بالای که تا زیر کوه	*	در سر آیم هر زمانی از شکوه
۳۳۸۰	N	کم همی‌افتی تو در رو بهر چیست	*	یا مگر خود جان پاکت دولتی است
۳۳۸۱	N	در سر آیم هر دم و زانو زنم	*	پوز و زانو ز آن خطا پر خون کنم
۳۳۸۲	N	کژ شود پالان و رختم بر سرم	*	و ز مکاری هر زمان زخمی خورم
۳۳۸۳	N	همچو کم عقلی که از عقل تباه	*	بشکند توبه به هر دم در گناه
۳۳۸۴	N	مسخره‌ی ابلیس گردد در زمن	*	از ضعیفی رای آن توبه شکن
۳۳۸۵	N	در سر آید هر زمان چون اسب لنگ	*	که بود بارش گران و راه سنگ
۳۳۸۶	N	می‌خورد از غیب بر سر زخم او	*	از شکست توبه آن ادبار خو
۳۳۸۷	N	باز توبه می‌کند با رای سست	*	دیو یک تف کرد و توبه‌ش را سکست
۳۳۸۸	N	ضعف اندر ضعف و کبرش آن چنان	*	که به خواری بنگرد در واصلان
۳۳۸۹	N	ای شتر که تو مثال مومنی	*	کم فتی در رو و کم بینی زنی
۳۳۹۰	N	تو چه داری که چنین بی‌آفتی	*	بی‌عثاری و کم اندر رو فتی
۳۳۹۱	N	گفت گر چه هر سعادت از خداست	*	در میان ما و تو بس فرق‌هاست
۳۳۹۲	N	سربلندم من دو چشم من بلند	*	بینش عالی امان است از گزند
۳۳۹۳	N	از سر که من ببینم پای کوه	*	هر گو و هموار را من توه توه
۳۳۹۴	N	همچنان که دید آن صدر اجل	*	پیش کار خویش تا روز اجل
۳۳۹۵	N	آن چه خواهد بود بعد بیست سال	*	دید اندر حال آن نیکو خصال
۳۳۹۶	N	حال خود تنها ندید آن متقی	*	بلکه حال مغربی و مشرقی
۳۳۹۷	N	نور در چشم و دلش سازد سکن	*	بهر چه سازد پی حب الوطن
۳۳۹۸	N	همچو یوسف کاو بدید اول به خواب	*	که سجودش کرد ماه و آفتاب
۳۳۹۹	N	از پس ده سال بلکه بیشتر	*	آن چه یوسف دیده بد بر کرد سر
۳۴۰۰	N	نیست آن ینظر بنور اللَّه گزاف	*	نور ربانی بود گردون شکاف
۳۴۰۱	N	نیست اندر چشم تو آن نور رو	*	هستی اندر حس حیوانی گرو
۳۴۰۲	N	تو ز ضعف چشم بینی پیش پا	*	تو ضعیف و هم ضعیفت پیشوا
۳۴۰۳	N	پیشوا چشم است دست و پای را	*	کاو ببیند جای را ناجای را
۳۴۰۴	N	دیگر آن که چشم من روشن‌تر است	*	دیگر آن که خلقت من اطهر است
۳۴۰۵	N	ز انکه هستم من ز اولاد حلال	*	نه ز اولاد زنا و اهل ضلال
۳۴۰۶	N	تو ز اولاد زنایی بی‌گمان	*	تیر کژ پرد چو بد باشد کمان

block:4130

title of 4130

۳۴۰۷	N	گفت استر راست گفتی ای شتر	*	این بگفت و چشم کرد از اشک پر
۳۴۰۸	N	ساعتی بگریست و در پایش فتاد	*	گفت ای بگزیده‌ی رب العباد
۳۴۰۹	N	چه زیان دارد گر از فرخندگی	*	در پذیری تو مرا در بندگی
۳۴۱۰	N	گفت چون اقرار کردی پیش من	*	رو که رستی تو ز آفات زمن
۳۴۱۱	N	دادی انصاف و رهیدی از بلا	*	تو عدو بودی شدی ز اهل ولا
۳۴۱۲	N	خوی بد در ذات تو اصلی نبود	*	کز بد اصلی نیاید جز جحود
۳۴۱۳	N	آن بد عاریتی باشد که او	*	آرد اقرار و شود او توبه جو
۳۴۱۴	N	همچو آدم زلتش عاریه بود	*	لا جرم اندر زمان توبه نمود
۳۴۱۵	N	چون که اصلی بود جرم آن بلیس	*	ره نبودش جانب توبه‌ی نفیس
۳۴۱۶	N	رو که رستی از خود و از خوی بد	*	و از زبانه‌ی نار و از دندان دد
۳۴۱۷	N	رو که اکنون دست در دولت زدی	*	در فگندی خود به بخت سرمدی
۳۴۱۸	N	ادخلی تو فی عبادی یافتی	*	ادخلی فی جنتی دریافتی
۳۴۱۹	N	در عبادش راه کردی خویش را	*	رفتی اندر خلد از راه خفا
۳۴۲۰	N	اهدنا گفتی صراط مستقیم	*	دست تو بگرفت و بردت تا نعیم
۳۴۲۱	N	نار بودی نور گشتی ای عزیز	*	غوره بودی گشتی انگور و مویز
۳۴۲۲	N	اختری بودی شدی تو آفتاب	*	شاد باش اللَّه اعلم بالصواب
۳۴۲۳	N	ای ضیاء الحق حسام الدین بگیر	*	شهد خویش اندر فگن در حوض شیر
۳۴۲۴	N	تا رهد آن شیر از تغییر طعم	*	یابد از بحر مزه تکثیر طعم
۳۴۲۵	N	متصل گردد بدان بحر أَ لَسْتُ	*	چون که شد دریا ز هر تغییر رست
۳۴۲۶	N	منفذی یابد در آن بحر عسل	*	آفتی را نبود اندر وی عمل
۳۴۲۷	N	غره‌ای کن شیروار ای شیر حق	*	تا رود آن غره بر هفتم طبق
۳۴۲۸	N	چه خبر جان ملول سیر را	*	کی شناسد موش غره‌ی شیر را
۳۴۲۹	N	بر نویس احوال خود با آب زر	*	بهر هر دریا دلی نیکو گهر
۳۴۳۰	N	آب نیل است این حدیث جان فزا	*	یا ربش در چشم قبطی خون نما

block:4131

title of 4131

۳۴۳۱	N	من شنیدم که در آمد قبطیی	*	از عطش اندر وثاق سبطیی
۳۴۳۲	N	گفت هستم یار و خویشاوند تو	*	گشته‌ام امروز حاجتمند تو
۳۴۳۳	N	ز انکه موسی جادویی کرد و فسون	*	تا که آب نیل ما را کرد خون
۳۴۳۴	N	سبطیان زو آب صافی می‌خورند	*	پیش قبطی خون شد آب از چشم بند
۳۴۳۵	N	قبط اینک می‌مرند از تشنگی	*	از پی ادبار خود یا بد رگی
۳۴۳۶	N	بهر خود یک طاس را پر آب کن	*	تا خورد از آبت این یار کهن
۳۴۳۷	N	چون برای خود کنی آن طاس پر	*	خون نباشد آب باشد پاک و حر
۳۴۳۸	N	من طفیل تو بنوشم آب هم	*	که طفیلی در تبع بجهد ز غم
۳۴۳۹	N	گفت ای جان و جهان خدمت کنم	*	پاس دارم ای دو چشم روشنم
۳۴۴۰	N	بر مراد تو روم شادی کنم	*	بنده‌ی تو باشم آزادی کنم
۳۴۴۱	N	طاس را از نیل او پر آب کرد	*	بر دهان بنهاد و نیمی را بخورد
۳۴۴۲	N	طاس را کژ کرد سوی آب خواه	*	که بخور تو هم، شد آن خون سیاه
۳۴۴۳	N	باز از این سو کرد کژ خون آب شد	*	قبطی اندر خشم و اندر تاب شد
۳۴۴۴	N	ساعتی بنشست تا خشمش برفت	*	بعد از آن گفتش که ای صمصام زفت
۳۴۴۵	N	ای برادر این گره را چاره چیست	*	گفت این را او خورد کاو متقی است
۳۴۴۶	N	متقی آن است کاو بیزار شد	*	از ره فرعون و موسی‌وار شد
۳۴۴۷	N	قوم موسی شو بخور این آب را	*	صلح کن با مه ببین مهتاب را
۳۴۴۸	N	صد هزاران ظلمت است از خشم تو	*	بر عباد اللَّه اندر چشم تو
۳۴۴۹	N	خشم بنشان چشم بگشا شاد شو	*	عبرت از یاران بگیر استاد شو
۳۴۵۰	N	کی طفیل من شوی در اغتراف	*	چون ترا کفری است همچون کوه قاف
۳۴۵۱	N	کوه در سوراخ سوزن کی رود	*	جز مگر کان رشته‌ی یکتا شود
۳۴۵۲	N	کوه را که کن به استغفار و خوش	*	جام مغفوران بگیر و خوش بکش
۳۴۵۳	N	تو بدین تزویر چون نوشی از آن	*	چون حرامش کرد حق بر کافران
۳۴۵۴	N	خالق تزویر تزویر ترا	*	کی خرد ای مفتری مفترا
۳۴۵۵	N	آل موسی شو که حیلت سود نیست	*	حیله‌ات باد تهی پیمودنی است
۳۴۵۶	N	زهره دارد آب کز امر صمد	*	گردد او با کافران آبی کند
۳۴۵۷	N	یا تو پنداری که تو نان می‌خوری	*	زهر مار و کاهش جان می‌خوری
۳۴۵۸	N	نان کجا اصلاح آن جانی کند	*	کاو دل از فرمان جانان بر کند
۳۴۵۹	N	یا تو پنداری که حرف مثنوی	*	چون بخوانی رایگانش بشنوی
۳۴۶۰	N	یا کلام حکمت و سر نهان	*	اندر آید زغبه در گوش و دهان
۳۴۶۱	N	اندر آید لیک چون افسانه‌ها	*	پوست بنماید نه مغز دانه‌ها
۳۴۶۲	N	در سر و رو در کشیده چادری	*	رو نهان کرده ز چشمت دلبری
۳۴۶۳	N	شاهنامه یا کلیله پیش تو	*	همچنان باشد که قرآن از عتو
۳۴۶۴	N	فرق آن گه باشد از حق و مجاز	*	که کند کحل عنایت چشم باز
۳۴۶۵	N	ور نه پشک و مشک پیش اخشمی	*	هر دو یکسان است چون نبود شمی
۳۴۶۶	N	خویشتن مشغول کردن از ملال	*	باشدش قصد از کلام ذو الجلال
۳۴۶۷	N	کاتش وسواس را و غصه را	*	ز آن سخن بنشاند و سازد دوا
۳۴۶۸	N	بهر این مقدار آتش شاندن	*	آب پاک و بول یکسان شد به فن
۳۴۶۹	N	آتش وسواس را این بول و آب	*	هر دو بنشانند همچون وقت خواب
۳۴۷۰	N	لیک گر واقف شوی زین آب پاک	*	که کلام ایزد است و روحناک
۳۴۷۱	N	نیست گردد وسوسه‌ی کلی ز جان	*	دل بیابد ره به سوی گلستان
۳۴۷۲	N	ز انکه در باغی و در جویی پرد	*	هر که از سر صحف بویی برد
۳۴۷۳	N	یا تو پنداری که روی اولیا	*	آن چنان که هست می‌بینیم ما
۳۴۷۴	N	در تعجب مانده پیغمبر از آن	*	چون نمی‌بینند رویم مومنان
۳۴۷۵	N	چون نمی‌بینند نور روم خلق	*	که سبق برده ست بر خورشید شرق
۳۴۷۶	N	ور همی‌بینند این حیرت چراست	*	تا که وحی آمد که آن رو در خفاست
۳۴۷۷	N	سوی تو ماه است و سوی خلق ابر	*	تا نبیند رایگان روی تو گبر
۳۴۷۸	N	سوی تو دانه است و سوی خلق دام	*	تا ننوشد زین شراب خاص عام
۳۴۷۹	N	گفت یزدان که‌ تَراهُمْ یَنْظُرُونَ	*	نقش حمامند هُمْ لا یُبْصِرُونَ
۳۴۸۰	N	می‌نماید صورت ای صورت پرست	*	کان دو چشم مرده‌ی او ناظر است
۳۴۸۱	N	پیش چشم نقش می‌آری ادب	*	کاو چرا پاسم نمی‌دارد عجب
۳۴۸۲	N	از چه بس بی‌پاسخ است این نقش نیک	*	که نمی‌گوید سلامم را علیک
۳۴۸۳	N	می‌نجنباند سر و سبلت ز جود	*	پاس آن که کردمش من صد سجود
۳۴۸۴	N	حق اگر چه سر نجنباند برون	*	پاس آن ذوقی دهد در اندرون
۳۴۸۵	N	که دو صد جنبیدن سر ارزد آن	*	سر چنین جنباند آخر عقل و جان
۳۴۸۶	N	عقل را خدمت کنی در اجتهاد	*	پاس عقل آن است کافزاید رشاد
۳۴۸۷	N	حق نجنباند به ظاهر سر ترا	*	لیک سازد بر سران سرور ترا
۳۴۸۸	N	مر ترا چیزی دهد یزدان نهان	*	که سجود تو کنند اهل جهان
۳۴۸۹	N	آن چنان که داد سنگی را هنر	*	تا عزیز خلق شد یعنی که زر
۳۴۹۰	N	قطره‌ی آبی بیابد لطف حق	*	گوهری گردد برد از زر سبق
۳۴۹۱	N	جسم خاک است و چو حق تابیش داد	*	در جهان گیری چو مه شد اوستاد
۳۴۹۲	N	هین طلسم است این و نقش مرده است	*	احمقان را چشمش از ره برده است
۳۴۹۳	N	می‌نماید او که چشمی می‌زند	*	ابلهان سازیده‌اند او را سند

block:4132

title of 4132

۳۴۹۴	N	گفت قبطی تو دعایی کن که من	*	از سیاهی دل ندارم آن دهن
۳۴۹۵	N	که بود که قفل این دل وا شود	*	زشت را در بزم خوبان جا شود
۳۴۹۶	N	مسخی از تو صاحب خوبی شود	*	یا بلیسی باز کروبی شود
۳۴۹۷	N	یا به فر دست مریم بوی مشک	*	یابد و تری و میوه شاخ خشک
۳۴۹۸	N	سبطی آن دم در سجود افتاد و گفت	*	کای خدای عالم جهر و نهفت
۳۴۹۹	N	جز تو پیش کی بر آرد بنده دست	*	هم دعا و هم اجابت از تو است
۳۵۰۰	N	هم ز اول تو دهی میل دعا	*	تو دهی آخر دعاها را جزا
۳۵۰۱	N	اول و آخر تویی ما در میان	*	هیچ هیچی که نیاید در بیان
۳۵۰۲	N	این چنین می‌گفت تا افتاد طشت	*	از سر بام و دلش بی‌هوش گشت
۳۵۰۳	N	باز آمد او به هوش اندر دعا	*	لَیْسَ لِلْإِنْسانِ إِلَّا ما سَعی
۳۵۰۴	N	در دعا بود او که ناگه نعره‌ای	*	از دل قبطی بجست و غره‌ای
۳۵۰۵	N	که هلا بشتاب و ایمان عرضه کن	*	تا ببرم زود زنار کهن
۳۵۰۶	N	آتشی در جان من انداختند	*	مر بلیسی را به جان بنواختند
۳۵۰۷	N	دوستی تو و از تو ناشگفت	*	حمد لله عاقبت دستم گرفت
۳۵۰۸	N	کیمیایی بود صحبتهای تو	*	کم مباد از خانه‌ی دل پای تو
۳۵۰۹	N	تو یکی شاخی بدی از نخل خلد	*	چون گرفتم او مرا تا خلد برد
۳۵۱۰	N	سیل بود آن که تنم را در ربود	*	برد سلیم تا لب دریای جود
۳۵۱۱	N	من به بوی آب رفتم سوی سیل	*	بحر دیدم در گرفتم کیل کیل
۳۵۱۲	N	طاس آوردش که اکنون آب گیر	*	گفت رو شد آبها پیشم حقیر
۳۵۱۳	N	شربتی خوردم ز اللَّه اشتری	*	تا به محشر تشنگی ناید مرا
۳۵۱۴	N	آن که جو و چشمه‌ها را آب داد	*	چشمه‌ای در اندرون من گشاد
۳۵۱۵	N	این جگر که بود گرم و آب خوار	*	گشت پیش همت او آب خوار
۳۵۱۶	N	کاف کافی آمد او بهر عباد	*	صدق وعده‌ی‌ کهیعص
۳۵۱۷	N	کافی‌ام بدهم ترا من جمله خیر	*	بی‌سبب بی‌واسطه‌ی یاری غیر
۳۵۱۸	N	کافی‌ام بی‌نان ترا سیری دهم	*	بی‌سپاه و لشکرت میری دهم
۳۵۱۹	N	بی‌بهارت نرگس و نسرین دهم	*	بی‌کتاب و اوستا تلقین دهم
۳۵۲۰	N	کافی‌ام بی‌داروات درمان کنم	*	گور را و چاه را میدان کنم
۳۵۲۱	N	موسیی را دل دهم با یک عصا	*	تا زند بر عالمی شمشیرها
۳۵۲۲	N	دست موسی را دهم یک نور و تاب	*	که طپانچه می‌زند بر آفتاب
۳۵۲۳	N	چوب را ماری کنم من هفت سر	*	که نزاید ماده مار او را ز نر
۳۵۲۴	N	خون نیامیزم در آب نیل من	*	خود کنم خون عین آبش را به فن
۳۵۲۵	N	شادی‌ات را غم کنم چون آب نیل	*	که نیابی سوی شادیها سبیل
۳۵۲۶	N	باز چون تجدید ایمان بر تنی	*	باز از فرعون بیزاری کنی
۳۵۲۷	N	موسی رحمت ببینی آمده	*	نیل خون بینی از او آبی شده
۳۵۲۸	N	چون سر رشته نگه داری درون	*	نیل ذوق تو نگردد هیچ خون
۳۵۲۹	N	من گمان بردم که ایمان آورم	*	تا از این طوفان خون آبی خورم
۳۵۳۰	N	من چه دانستم که تبدیلی کند	*	در نهاد من مرا نیلی کند
۳۵۳۱	N	سوی چشم خود بکی نیلم روان	*	برقرارم پیش چشم دیگران
۳۵۳۲	N	همچنان که این جهان پیش نبی	*	غرق تسبیح است و پیش ما غبی
۳۵۳۳	N	پیش چشمش این جهان پر عشق و داد	*	پیش چشم دیگران مرده و جماد
۳۵۳۴	N	پست و بالا پیش چشمش تیز رو	*	از کلوخ و خشت او نکته نشو
۳۵۳۵	N	با عوام این جمله بسته و مرده‌ای	*	زین عجب‌تر من ندیدم پرده‌ای
۳۵۳۶	N	گورها یکسان به پیش چشم ما	*	روضه و حفره به چشم اولیا
۳۵۳۷	N	عامه گفتندی که پیغمبر ترش	*	از چه گشته ست و شده ست او ذوق کش
۳۵۳۸	N	خاص گفتندی که سوی چشمتان	*	می‌نماید او ترش ای امتان
۳۵۳۹	N	یک زمان در چشم ما آیید تا	*	خنده‌ها بینید اندر هَلْ أَتی
۳۵۴۰	N	از سر امرودبن بنماید آن	*	منعکس صورت، به زیر آ ای جوان
۳۵۴۱	N	آن درخت هستی است امرودبن	*	تا بر آن جایی نماید نو کهن
۳۵۴۲	N	تا بر آن جایی ببینی خارزار	*	پر ز کژدمهای خشم و پر ز مار
۳۵۴۳	N	چون فرود آیی ببینی رایگان	*	یک جهان پر گل رخان و دایگان

block:4133

title of 4133

۳۵۴۴	N	آن زنی می‌خواست تا با مول خود	*	بر زند در پیش شوی گول خود
۳۵۴۵	N	پس به شوهر گفت زن کای نیک بخت	*	من بر آیم میوه چیدن بر درخت
۳۵۴۶	N	چون بر آمد بر درخت آن زن گریست	*	چون ز بالا سوی شوهر بنگریست
۳۵۴۷	N	گفت شوهر را که ای مأبون رد	*	کیست آن لوطی که بر تو می‌فتد
۳۵۴۸	N	تو به زیر او چو زن بغنوده‌ای	*	ای فلان تو خود مخنث بوده‌ای
۳۵۴۹	N	گفت شوهر نه سرت گویی بگشت	*	ور نه اینجا نیست غیر من به دشت
۳۵۵۰	N	زن مکرر کرد کان با برطله	*	کیست بر پشتت فرو خفته هله
۳۵۵۱	N	گفت ای زن هین فرود آ از درخت	*	که سرت گشت و خرف گشتی تو سخت
۳۵۵۲	N	چون فرود آمد بر آمد شوهرش	*	زن کشید آن مول را اندر برش
۳۵۵۳	N	گفت شوهر کیست آن ای روسپی	*	که به بالای تو آمد چون کپی
۳۵۵۴	N	گفت زن نه نیست اینجا غیر من	*	هین سرت بر گشته شد هرزه متن
۳۵۵۵	N	او مکرر کرد بر زن آن سخن	*	گفت زن این هست از امرودبن
۳۵۵۶	N	از سر امرودبن من همچنان	*	کژ همی‌دیدم که تو ای قلتبان
۳۵۵۷	N	هین فرود آ تا ببینی هیچ نیست	*	این همه تخییل از امروبنی است
۳۵۵۸	N	هزل تعلیم است آن را جد شنو	*	تو مشو بر ظاهر هزلش گرو
۳۵۵۹	N	هر جدی هزل است پیش هازلان	*	هزلها جد است پیش عاقلان
۳۵۶۰	N	کاهلان امرودبن جویند لیک	*	تا بدان امرودبن راهی است نیک
۳۵۶۱	N	نقل کن ز امرودبن کاکنون بر او	*	گشته‌ای تو خیره چشم و خیره رو
۳۵۶۲	N	این منی و هستی اول بود	*	که بر او دیده کژ و احول بود
۳۵۶۳	N	چون فرود آیی از این امرودبن	*	کژ نماند فکرت و چشم و سخن
۳۵۶۴	N	یک درخت بخت بینی گشته این	*	شاخ او بر آسمان هفتمین
۳۵۶۵	N	چون فرود آیی از او گردی جدا	*	مبدلش گرداند از رحمت خدا
۳۵۶۶	N	زین تواضع که فرود آیی خدا	*	راست بینی بخشد آن چشم ترا
۳۵۶۷	N	راست بینی گر بدی آسان و زب	*	مصطفی کی خواستی آن را ز رب
۳۵۶۸	N	گفت بنما جزو جزو از فوق و پست	*	آن چنان که پیش تو آن جزو هست
۳۵۶۹	N	بعد از آن بر رو بر آن امرودبن	*	که مبدل گشت و سبز از امر کُنْ
۳۵۷۰	N	چون درخت موسوی شد این درخت	*	چون سوی موسی کشانیدی تو رخت
۳۵۷۱	N	آتش او را سبز و خرم می‌کند	*	شاخ او إِنِّی أَنَا اللَّهُ‌ می‌زند
۳۵۷۲	N	زیر ظلش جمله حاجاتت روا	*	این چنین باشد الهی کیمیا
۳۵۷۳	N	آن منی و هستی‌ات باشد حلال	*	که در او بینی صفات ذو الجلال
۳۵۷۴	N	شد درخت کژ مقوم حق نما	*	اصله ثابت و فرعه فی السما

block:4134

title of 4134

۳۵۷۵	N	کامدش پیغام از وحی مهم	*	که کژی بگذار اکنون‌ فَاسْتَقِمْ
۳۵۷۶	N	این درخت تن عصای موسی است	*	کامرش آمد که بیندازش ز دست
۳۵۷۷	N	تا ببینی خیر او و شر او	*	بعد از آن بر گیر او را ز امر هو
۳۵۷۸	N	پیش از افکندن نبود او غیر چوب	*	چون به امرش بر گرفتی گشت خوب
۳۵۷۹	N	اول او بد برگ افشان بره را	*	گشت معجز آن گروه غره را
۳۵۸۰	N	گشت حاکم بر سر فرعونیان	*	آبشان خون کرد و کف بر سر زنان
۳۵۸۱	N	از مزارع‌شان بر آمد قحط و مرگ	*	از ملخهایی که می‌خوردند برگ
۳۵۸۲	N	تا بر آمد بی‌خود از موسی دعا	*	چون نظر افتادش اندر منتها
۳۵۸۳	N	کاین همه اعجاز و کوشیدن چراست	*	چون نخواهند این جماعت گشت راست
۳۵۸۴	N	امر آمد که اتباع نوح کن	*	ترک پایان بینی مشروح کن
۳۵۸۵	N	ز آن تغافل کن چو داعی رهی	*	امر بَلِّغْ‌ هست نبود آن تهی
۳۵۸۶	N	کمترین حکمت کاز این الحاح تو	*	جلوه گردد آن لجاج و آن عتو
۳۵۸۷	N	تا که ره بنمودن و اضلال حق	*	فاش گردد بر همه‌ی اهل فرق
۳۵۸۸	N	چون که مقصود از وجود اظهار بود	*	بایدش از پند و اغوا آزمود
۳۵۸۹	N	دیو الحاح غوایت می‌کند	*	شیخ الحاح هدایت می‌کند
۳۵۹۰	N	چون پیاپی گشت آن امر شجون	*	نیل می‌آمد سراسر جمله خون
۳۵۹۱	N	تا به نفس خویش فرعون آمدش	*	لابه می‌کردش دو تا گشته قدش
۳۵۹۲	N	کانچه ما کردیم ای سلطان مکن	*	نیست ما را روی ایراد سخن
۳۵۹۳	N	پاره پاره گردمت فرمان پذیر	*	من به عزت خو گرم سختم مگیر
۳۵۹۴	N	هین بجنبان لب به رحمت ای امین	*	تا ببندد این دهانه‌ی آتشین
۳۵۹۵	N	گفت یا رب می‌فریبد او مرا	*	می‌فریبد او فریبیده‌ی ترا
۳۵۹۶	N	بشنوم یا من دهم هم خدعه‌اش	*	تا بداند اصل را آن فرع‌کش
۳۵۹۷	N	کاصل هر مکری و حیله پیش ماست	*	هر چه بر خاک است اصلش از سماست
۳۵۹۸	N	گفت حق آن سگ نیرزد هم بدان	*	پیش سگ انداز از دور استخوان
۳۵۹۹	N	هین بجنبان آن عصا تا خاکها	*	وا دهد هر چه ملخ کردش فنا
۳۶۰۰	N	و آن ملخها در زمان گردد سیاه	*	تا ببیند خلق تبدیل اله
۳۶۰۱	N	که سببها نیست حاجت مر مرا	*	آن سبب بهر حجاب است و غطا
۳۶۰۲	N	تا طبیعی خویش بر دارو زند	*	تا منجم رو به استاره کند
۳۶۰۳	N	تا منافق از حریصی بامداد	*	سوی بازار آید از بیم کساد
۳۶۰۴	N	بندگی ناکرده و ناشسته روی	*	لقمه‌ی دوزخ بگشته لقمه جوی
۳۶۰۵	N	آکل و مأکول آمد جان عام	*	همچو آن بره‌ی چرنده از حطام
۳۶۰۶	N	می‌چرد آن بره و قصاب شاد	*	کاو برای ما چرد برگ مراد
۳۶۰۷	N	کار دوزخ می‌کنی در خوردنی	*	بهر او خود را تو فربه می‌کنی
۳۶۰۸	N	کار خود کن روزی حکمت بچر	*	تا شود فربه دل با کر و فر
۳۶۰۹	N	خوردن تن مانع این خوردن است	*	جان چو بازرگان و تن چون ره زن است
۳۶۱۰	N	شمع تاجر آن گه است افروخته	*	که بود ره زن چو هیزم سوخته
۳۶۱۱	N	که تو آن هوشی و باقی هوش پوش	*	خویشتن را گم مکن یاوه مکوش
۳۶۱۲	N	دان که هر شهوت چو خمر است و چو بنگ	*	پرده‌ی هوش است و عاقل زوست دنگ
۳۶۱۳	N	خمر تنها نیست سر مستی هوش	*	هر چه شهوانی است بندد چشم و گوش
۳۶۱۴	N	آن بلیس از خمر خوردن دور بود	*	مست بود او از تکبر و ز جحود
۳۶۱۵	N	مست آن باشد که آن بیند که نیست	*	زر نماید آن چه مس و آهنی است
۳۶۱۶	N	این سخن پایان ندارد موسیا	*	لب بجنبان تا برون روژد گیا
۳۶۱۷	N	همچنان کرد و هم اندر دم زمین	*	سبز گشت از سنبل و حب ثمین
۳۶۱۸	N	اندر افتادند در لوت آن نفر	*	قحط دیده مرده از جوع البقر
۳۶۱۹	N	چند روزی سیر خوردند از عطا	*	آن دمی و آدمی و چار پا
۳۶۲۰	N	چون شکم پر گشت و بر نعمت زدند	*	و آن ضرورت رفت پس طاغی شدند
۳۶۲۱	N	نفس فرعونی است هان سیرش مکن	*	تا نیارد یاد از آن کفر کهن
۳۶۲۲	N	بی‌تف آتش نگردد نفس خوب	*	تا نشد آهن چو اخگر هین مکوب
۳۶۲۳	N	بی‌مجاعت نیست تن جنبش‌کنان	*	آهن سردی است می‌کوبی بدان
۳۶۲۴	N	گر بگرید ور بنالد زار زار	*	او نخواهد شد مسلمان هوش دار
۳۶۲۵	N	او چو فرعون است در قحط آن چنان	*	پیش موسی سر نهد لابه‌کنان
۳۶۲۶	N	چون که مستغنی شد او طاغی شود	*	خر چو بار انداخت اسکیزه زند
۳۶۲۷	N	پس فراموشش شود چون رفت پیش	*	کار او ز آن آه و زاریهای خویش
۳۶۲۸	N	سالها مردی که در شهری بود	*	یک زمان که چشم در خوابی رود
۳۶۲۹	N	شهر دیگر بیند او پر نیک و بد	*	هیچ در یادش نیاید شهر خود
۳۶۳۰	N	که من آن جا بوده‌ام این شهر نو	*	نیست آن من درینجایم گرو
۳۶۳۱	N	بل چنان داند که خود پیوسته او	*	هم در این شهرش بده ست ابداع و خو
۳۶۳۲	N	چه عجب گر روح موطنهای خویش	*	که بده‌ستش مسکن و میلاد پیش
۳۶۳۳	N	می‌نیارد یاد کاین دنیا چو خواب	*	می‌فرو پوشد چو اختر را سحاب
۳۶۳۴	N	خاصه چندین شهرها را کوفته	*	گردها از درک او ناروفته
۳۶۳۵	N	اجتهاد گرم ناکرده که تا	*	دل شود صاف و ببیند ماجرا
۳۶۳۶	N	سر برون آرد دلش از بخش راز	*	اول و آخر ببیند چشم باز

block:4135

title of 4135

۳۶۳۷	N	آمده اول به اقلیم جماد	*	و ز جمادی در نباتی اوفتاد
۳۶۳۸	N	سالها اندر نباتی عمر کرد	*	وز جمادی یاد ناورد از نبرد
۳۶۳۹	N	و ز نباتی چون به حیوانی فتاد	*	نامدش حال نباتی هیچ یاد
۳۶۴۰	N	جز همین میلی که دارد سوی آن	*	خاصه در وقت بهار و ضیمران
۳۶۴۱	N	همچو میل کودکان با مادران	*	سر میل خود نداند در لبان
۳۶۴۲	N	همچو میل مفرط هر نو مرید	*	سوی آن پیر جوان بخت مجید
۳۶۴۳	N	جزو عقل این از آن عقل کل است	*	جنبش این سایه ز آن شاخ گل است
۳۶۴۴	N	سایه‌اش فانی شود آخر در او	*	پس بداند سر میل و جستجو
۳۶۴۵	N	سایه‌ی شاخ دگر ای نیک بخت	*	کی بجنبد گر نجنبد این درخت
۳۶۴۶	N	باز از حیوان سوی انسانی‌اش	*	می‌کشید آن خالقی که دانی‌اش
۳۶۴۷	N	همچنین اقلیم تا اقلیم رفت	*	تا شد اکنون عاقل و دانا و زفت
۳۶۴۸	N	عقلهای اولینش یاد نیست	*	هم از این عقلش تحول کردنی است
۳۶۴۹	N	تا رهد زین عقل پر حرص و طلب	*	صد هزاران عقل بیند بو العجب
۳۶۵۰	N	گر چه خفته گشت و شد ناسی ز پیش	*	کی گذارندش در آن نسیان خویش
۳۶۵۱	N	باز از آن خوابش به بیداری کشند	*	که کند بر حالت خود ریش‌خند
۳۶۵۲	N	که چه غم بود آن که می‌خوردم به خواب	*	چون فراموشم شد احوال صواب
۳۶۵۳	N	چون ندانستم که آن غم و اعتلال	*	فعل خواب است و فریب است و خیال
۳۶۵۴	N	همچنان دنیا که حلم نایم است	*	خفته پندارد که این خود دایم است
۳۶۵۵	N	تا بر آید ناگهان صبح اجل	*	وارهد از ظلمت ظن و دغل
۳۶۵۶	N	خنده‌اش گیرد از آن غمهای خویش	*	چون ببیند مستقر و جای خویش
۳۶۵۷	N	هر چه تو در خواب بینی نیک و بد	*	روز محشر یک به یک پیدا شود
۳۶۵۸	N	آن چه کردی اندر این خواب جهان	*	گرددت هنگام بیداری عیان
۳۶۵۹	N	تا نپنداری که این بد کردنی است	*	اندر این خواب و ترا تعبیر نیست
۳۶۶۰	N	بلکه این خنده بود گریه و زفیر	*	روز تعبیر ای ستمگر بر اسیر
۳۶۶۱	N	گریه و درد و غم و زاری خود	*	شادمانی دان به بیداری خود
۳۶۶۲	N	ای دریده پوستین یوسفان	*	گرگ برخیزی از این خواب گران
۳۶۶۳	N	گشته گرگان یک به یک خوهای تو	*	می‌درانند از غضب اعضای تو
۳۶۶۴	N	خون نخسبد بعد مرگت در قصاص	*	تو مگو که مردم و یابم خلاص
۳۶۶۵	N	این قصاص نقد حیلت سازی است	*	پیش زخم آن قصاص این بازی است
۳۶۶۶	N	زین لعب خوانده‌ست دنیا را خدا	*	کاین جزا لعب است پیش آن جزا
۳۶۶۷	N	این جزا تسکین جنگ و فتنه است	*	آن چو اخصاء است و این چون ختنه است

block:4136

title of 4136

۳۶۶۸	N	این سخن پایان ندارد موسیا	*	هین رها کن آن خران را در گیا
۳۶۶۹	N	تا همه ز آن خوش علف فربه شوند	*	هین که گرگانند ما را خشم‌مند
۳۶۷۰	N	ناله‌ی گرگان خود را موقنیم	*	این خران را طعمه‌ی ایشان کنیم
۳۶۷۱	N	این خران را کیمیای خوش دمی	*	از لب تو خواست کردن آدمی
۳۶۷۲	N	تو بسی کردی به دعوت لطف و جود	*	آن خران را طالع و روزی نبود
۳۶۷۳	N	پس فرو پوشان لحاف نعمتی	*	تا بردشان زود خواب غفلتی
۳۶۷۴	N	تا چو بجهند از چنین خواب این رده	*	شمع مرده باشد و ساقی شده
۳۶۷۵	N	داشت طغیانشان ترا در حیرتی	*	پس بنوشند از جزاهم حسرتی
۳۶۷۶	N	تا که عدل ما قدم بیرون نهد	*	در جزا هر زشت را در خور دهد
۳۶۷۷	N	کان شهی که می‌ندیدندیش فاش	*	بود با ایشان نهان اندر معاش
۳۶۷۸	N	چون خرد با تست مشرف بر تنت	*	گر چه زو قاصر بود این دیدنت
۳۶۷۹	N	نیست قاصر دیدن او ای فلان	*	از سکون و جنبشت در امتحان
۳۶۸۰	N	چه عجب گر خالق آن عقل نیز	*	با تو باشد چون نه‌ای تو مستجیز
۳۶۸۱	N	از خرد غافل شود بر بد تند	*	بعد آن عقلش ملامت می‌کند
۳۶۸۲	N	تو شدی غافل ز عقلت عقل نی	*	کز حضور استش ملامت کردنی
۳۶۸۳	N	گر نبودی حاضر و غافل بدی	*	در ملامت کی ترا سیلی زدی
۳۶۸۴	N	ور از او غافل نبودی نفس تو	*	کی چنان کردی جنون و تفس تو
۳۶۸۵	N	پس تو و عقلت چو اصطرلاب بود	*	زین بدانی قرب خورشید وجود
۳۶۸۶	N	قرب بی‌چون است عقلت را به تو	*	نیست چپ و راست و پس یا پیش رو
۳۶۸۷	N	قرب بی‌چون چون نباشد شاه را	*	که نیابد بحث عقل آن راه را
۳۶۸۸	N	نیست آن جنبش که در اصبع تراست	*	پیش اصبع یا پسش یا چپ و راست
۳۶۸۹	N	وقت خواب و مرگ از وی می‌رود	*	وقت بیداری قرینش می‌شود
۳۶۹۰	N	از چه ره می‌آید اندر اصبعت	*	که اصبعت بی‌او ندارد منفعت
۳۶۹۱	N	نور چشم و مردمک در دیده‌ات	*	از چه ره آمد بغیر شش جهت
۳۶۹۲	N	عالم خلق است با سوی و جهات	*	بی‌جهت دان عالم امر و صفات
۳۶۹۳	N	بی‌جهت دان عالم امر ای صنم	*	بی‌جهت‌تر باشد آمر لاجرم
۳۶۹۴	N	بی‌جهت بد عقل و علام البیان	*	عقل‌تر از عقل و جان‌تر هم ز جان
۳۶۹۵	N	بی‌تعلق نیست مخلوقی بدو	*	آن تعلق هست بی‌چون ای عمو
۳۶۹۶	N	ز انکه فصل و وصل نبود در روان	*	غیر فصل و وصل نندیشد گمان
۳۶۹۷	N	غیر فصل و وصل پی بر از دلیل	*	لیک پی بردن بنشاند غلیل
۳۶۹۸	N	پی پیاپی می‌بر از دوری ز اصل	*	تا رگ مردیت آرد سوی وصل
۳۶۹۹	N	این تعلق را خرد چون ره برد	*	بسته‌ی فصل است و وصل است این خرد
۳۷۰۰	N	زین وصیت کرد ما را مصطفی	*	بحث کم جویید در ذات خدا
۳۷۰۱	N	آن که در ذاتش تفکر کردنی است	*	در حقیقت آن نظر در ذات نیست
۳۷۰۲	N	هست آن پندار او زیرا به راه	*	صد هزاران پرده آمد تا اله
۳۷۰۳	N	هر یکی در پرده‌ی موصول خوست	*	وهم او آن است کان خود عین هوست
۳۷۰۴	N	پس پیمبر دفع کرد این وهم از او	*	تا نباشد در غلط سودا پز او
۳۷۰۵	N	و انکه اندر وهم او ترک ادب	*	بی‌ادب را سر نگونی داد رب
۳۷۰۶	N	سر نگونی آن بود کاو سوی زیر	*	می‌رود پندارد او کاو هست چیر
۳۷۰۷	N	ز انکه حد مست باشد این چنین	*	کاو نداند آسمان را از زمین
۳۷۰۸	N	در عجبهایش به فکر اندر روید	*	از عظیمی و ز مهابت گم شوید
۳۷۰۹	N	چون ز صنعش ریش و سبلت گم کند	*	حد خود داند ز صانع تن زند
۳۷۱۰	N	جز که لا احصی نگوید او ز جان	*	کز شمار و حد برون است آن بیان

block:4137

title of 4137

۳۷۱۱	N	رفت ذو القرنین سوی کوه قاف	*	دید او را کز زمرد بود صاف
۳۷۱۲	N	گرد عالم حلقه گشته او محیط	*	ماند حیران اندر آن خلق بسیط
۳۷۱۳	N	گفت تو کوهی دگرها چیستند	*	که به پیش عظم تو بازیستند
۳۷۱۴	N	گفت رگهای من‌اند آن کوهها	*	مثل من نبوند در حسن و بها
۳۷۱۵	N	من به هر شهری رگی دارم نهان	*	بر عروقم بسته اطراف جهان
۳۷۱۶	N	حق چو خواهد زلزله‌ی شهری مرا	*	گوید او من بر جهانم عرق را
۳۷۱۷	N	پس بجنبانم من آن رگ را به قهر	*	که بدان رگ متصل گشته ست شهر
۳۷۱۸	N	چون بگوید بس، شود ساکن رگم	*	ساکنم و ز روی فعل اندر تگم
۳۷۱۹	N	همچو مرهم ساکن و بس کارکن	*	چون خرد ساکن و ز او جنبان سخن
۳۷۲۰	N	نزد آن کس که نداند عقلش این	*	زلزله هست از بخارات زمین

block:4138

title of 4138

۳۷۲۱	N	مورکی بر کاغذی دید او قلم	*	گفت با موری دگر این راز هم
۳۷۲۲	N	که عجایب نقشها آن کلک کرد	*	همچو ریحان و چو سوسن زار و ورد
۳۷۲۳	N	گفت آن مور اصبع است آن پیشه‌ور	*	وین قلم در فعل فرع است و اثر
۳۷۲۴	N	گفت آن مور سوم کز بازو است	*	که اصبع لاغر ز زورش نقش بست
۳۷۲۵	N	همچنین می‌رفت بالا تا یکی	*	مهتر موران فطن بود اندکی
۳۷۲۶	N	گفت کز صورت مبینید این هنر	*	که به خواب و مرگ گردد بی‌خبر
۳۷۲۷	N	صورت آمد چون لباس و چون عصا	*	جز به عقل و جان نجنبد نقشها
۳۷۲۸	N	بی‌خبر بود او که آن عقل و فؤاد	*	بی‌ز تقلیب خدا باشد جماد
۳۷۲۹	N	یک زمان از وی عنایت بر کند	*	عقل زیرک ابلهی‌ها می‌کند
۳۷۳۰	N	چونش گویا یافت ذو القرنین گفت	*	چون که کوه قاف در نطق سفت
۳۷۳۱	N	کای سخن گوی خبیر راز دان	*	از صفات حق بکن با من بیان
۳۷۳۲	N	گفت رو کان وصف از آن هایل‌تر است	*	که بیان بر وی تواند برد دست
۳۷۳۳	N	یا قلم را زهره باشد که به سر	*	بر نویسد بر صحایف ز آن خبر
۳۷۳۴	N	گفت کمتر داستانی باز گو	*	از عجبهای حق ای حبر نکو
۳۷۳۵	N	گفت اینک دشت سیصد ساله راه	*	کوههای برف پر کرده ست شاه
۳۷۳۶	N	کوه بر که بی‌شمار و بی‌عدد	*	می‌رسد در هر زمان برفش مدد
۳۷۳۷	N	کوه برفی می‌زند بر دیگری	*	می‌رساند برف سردی تا ثری
۳۷۳۸	N	کوه برفی می‌زند بر کوه برف	*	دم‌به‌دم ز انبار بی‌حد شگرف
۳۷۳۹	N	گر نبودی این چنین وادی شها	*	تف دوزخ محو کردی مر مرا
۳۷۴۰	N	غافلان را کوههای برف دان	*	تا نسوزد پرده‌های عاقلان
۳۷۴۱	N	گر نبودی عکس جهل برف باف	*	سوختی از نار شوق آن کوه قاف
۳۷۴۲	N	آتش از قهر خدا خود ذره‌ای است	*	بهر تهدید لئیمان دره‌ای است
۳۷۴۳	N	با چنین قهری که زفت و فایق است	*	برد لطفش بین که بر وی سابق است
۳۷۴۴	N	سبق بی‌چون و چگونه‌ی معنوی	*	سابق و مسبوق دیدی بی‌دوی
۳۷۴۵	N	گر ندیدی آن بود از فهم پست	*	که عقول خلق ز آن کان یک جو است
۳۷۴۶	N	عیب بر خود نه نه بر آیات دین	*	کی رسد بر چرخ دین مرغ گلین
۳۷۴۷	N	مرغ را جولانگه عالی هواست	*	ز انکه نشو او ز شهوت وز هواست
۳۷۴۸	N	پس تو حیران باش بی‌لا و بلی	*	تا ز رحمت پیشت آید محملی
۳۷۴۹	N	چون ز فهم این عجایب کودنی	*	گر بلی گویی تکلف می‌کنی
۳۷۵۰	N	ور بگویی نه زند نه گردنت	*	قهر بر بندد بدان نه روزنت
۳۷۵۱	N	پس همین حیران و واله باش و بس	*	تا در آید نصر حق از پیش و پس
۳۷۵۲	N	چون که حیران گشتی و گیج و فنا	*	با زبان حال گفتی‌ اهْدِنَا
۳۷۵۳	N	زفت زفت است و چو لرزان می‌شوی	*	می‌شود آن زفت نرم و مستوی
۳۷۵۴	N	ز انکه شکل زفت بهر منکر است	*	چون که عاجز آمدی لطف و بر است

block:4139

title of 4139

۳۷۵۵	N	مصطفی می‌گفت پیش جبرئیل	*	که چنان که صورت تست ای خلیل
۳۷۵۶	N	مر مرا بنما تو محسوس آشکار	*	تا ببینم مر ترا نظاره وار
۳۷۵۷	N	گفت نتوانی و طاقت نبودت	*	حس ضعیف است و تنک سخت آیدت
۳۷۵۸	N	گفت بنما تا ببیند این جسد	*	تا چه حد حس نازک است و بی‌مدد
۳۷۵۹	N	آدمی را هست حس تن سقیم	*	لیک در باطن یکی خلقی عظیم
۳۷۶۰	N	بر مثال سنگ و آهن این تنه	*	لیک هست او در صفت آتش زنه
۳۷۶۱	N	سنگ و آهن مولد ایجاد نار	*	زاد آتش بر دو والد قهربار
۳۷۶۲	N	باز آتش دست کار وصف تن	*	هست قاهر بر تن او و شعله زن
۳۷۶۳	N	باز در تن شعله ابراهیم‌وار	*	که از او مقهور گردد برج نار
۳۷۶۴	N	لاجرم گفت آن رسول ذو فنون	*	رمز نحن الاخرون السابقون
۳۷۶۵	N	ظاهر این دو به سندانی زبون	*	در صفت از کان آهنها فزون
۳۷۶۶	N	پس به صورت آدمی فرع جهان	*	وز صفت اصل جهان این را بدان
۳۷۶۷	N	ظاهرش را پشه‌ای آرد به چرخ	*	باطنش باشد محیط هفت چرخ
۳۷۶۸	N	چون که کرد الحاح بنمود اندکی	*	هیبتی که که شود زو مندکی
۳۷۶۹	N	شهپری بگرفته شرق و غرب را	*	از مهابت گشت بی‌هش مصطفی
۳۷۷۰	N	چون ز بیم و ترس بی‌هوشش بدید	*	جبرئیل آمد در آغوشش کشید
۳۷۷۱	N	آن مهابت قسمت بیگانگان	*	وین تجمش دوستان را رایگان
۳۷۷۲	N	هست شاهان را زمان بر نشست	*	هول سرهنگان و صارم‌ها به دست
۳۷۷۳	N	دور باش و نیزه و شمشیرها	*	که بلرزند از مهابت شیرها
۳۷۷۴	N	بانگ چاووشان و آن چوگانها	*	که شود سست از نهیبش جانها
۳۷۷۵	N	این برای خاص و عام ره گذر	*	که کندشان از شهنشاهی خبر
۳۷۷۶	N	از برای عام باشد این شکوه	*	تا کلاه کبر ننهند آن گروه
۳۷۷۷	N	تا من و ماهای ایشان بشکند	*	نفس خود بین فتنه و شر کم کند
۳۷۷۸	N	شهر از آن ایمن شود کان شهریار	*	دارد اندر قهر زخم و گیر و دار
۳۷۷۹	N	پس بمیرد آن هوسها در نفوس	*	هیبت شه مانع آید ز آن نحوس
۳۷۸۰	N	باز چون آید به سوی بزم خاص	*	کی بود آن جا مهابت یا قصاص
۳۷۸۱	N	حلم در حلم است و رحمتها به جوش	*	نشنوی از غیر چنگ و نی خروش
۳۷۸۲	N	طبل و کوس هول باشد وقت جنگ	*	وقت عشرت با خواص آواز چنگ
۳۷۸۳	N	هست دیوان محاسب عام را	*	و آن پری رویان حریف جام را
۳۷۸۴	N	آن زره و آن خود مر چالیش راست	*	وین حریر و رود مر تعریش راست
۳۷۸۵	N	این سخن پایان ندارد ای جواد	*	ختم کن و الله اعلم بالرشاد
۳۷۸۶	N	اندر احمد آن حسی کو غارب است	*	خفته این دم زیر خاک یثرب است
۳۷۸۷	N	و آن عظیم الخلق او کان صفدر است	*	بی‌تغیر مقعد صدق اندر است
۳۷۸۸	N	جای تغییرات اوصاف تن است	*	روح باقی آفتابی روشن است
۳۷۸۹	N	بی‌ز تغییری که‌ لا شَرْقِیَّةٍ	*	بی‌ز تبدیلی که‌ لا غَرْبِیَّةٍ
۳۷۹۰	N	آفتاب از ذره کی مدهوش شد	*	شمع از پروانه کی بی‌هوش شد
۳۷۹۱	N	جسم احمد را تعلق بد بدان	*	این تغیر آن تن باشد بدان
۳۷۹۲	N	همچو رنجوری و همچون خواب و درد	*	جان از این اوصاف باشد پاک و فرد
۳۷۹۳	N	خود نتانم ور بگویم وصف جان	*	زلزله افتد در این کون و مکان
۳۷۹۴	N	روبهش گر یک دمی آشفته بود	*	شیر جان مانا که آن دم خفته بود
۳۷۹۵	N	خفته بود آن شیر کز خواب است پاک	*	اینت شیر نرمسار سهمناک
۳۷۹۶	N	خفته سازد شیر خود را آن چنان	*	که تمامش مرده دانند این سگان
۳۷۹۷	N	ور نه در عالم که را زهره بدی	*	که ربودی از ضعیفی‌تر بدی
۳۷۹۸	N	کف احمد ز آن نظر مخدوش گشت	*	بحر او از مهر کف پر جوش گشت
۳۷۹۹	N	مه همه کف است معطی نور پاش	*	ماه را گر کف نباشد گو مباش
۳۸۰۰	N	احمد ار بگشاید آن پر جلیل	*	تا ابد بی‌هوش ماند جبرئیل
۳۸۰۱	N	چون گذشت احمد ز سدره و مرصدش	*	و ز مقام جبرئیل و از حدش
۳۸۰۲	N	گفت او را هین بپر اندر پی‌ام	*	گفت رو رو من حریف تو نی‌ام
۳۸۰۳	N	باز گفت او را بیا ای پرده سوز	*	من به اوج خود نرفتستم هنوز
۳۸۰۴	N	گفت بیرون زین حد ای خوش فر من	*	گر زنم پری بسوزد پر من
۳۸۰۵	N	حیرت اندر حیرت آمد این قصص	*	بی‌هشی خاصگان اندر اخص
۳۸۰۶	N	بی‌هشیها جمله اینجا بازی است	*	چند جان داری که جان پردازی است
۳۸۰۷	N	جبرئیلا گر شریفی و عزیز	*	تو نه‌ای پروانه و نه شمع نیز
۳۸۰۸	N	شمع چون دعوت کند وقت فروز	*	جان پروانه نپرهیزد ز سوز
۳۸۰۹	N	این حدیث منقلب را گور کن	*	شیر را بر عکس صید گور کن
۳۸۱۰	N	بند کن مشک سخن پاشیت را	*	وامکن انبان قلماشیت را
۳۸۱۱	N	آن که بر نگذشت اجزاش از زمین	*	پیش او معکوس و قلماشی است این
۳۸۱۲	N	لا تخالفهم حبیبی دارهم	*	یا غریبا نازلا فی دارهم
۳۸۱۳	N	اعط ما شاءوا و راموا و ارضهم	*	یا ظعینا ساکنا فی ارضهم
۳۸۱۴	N	تا رسیدن در شه و در ناز خوش	*	رازیا با مرغزی می‌ساز خوش
۳۸۱۵	N	موسیا در پیش فرعون زمن	*	نرم باید گفت‌ قَوْلًا لَیِّناً
۳۸۱۶	N	آب اگر در روغن جوشان کنی	*	دیگدان و دیگ را ویران کنی
۳۸۱۷	N	نرم گو لیکن مگو غیر صواب	*	وسوسه مفروش در لین الخطاب
۳۸۱۸	N	وقت عصر آمد سخن کوتاه کن	*	ای که عصرت عصر را آگاه کن
۳۸۱۹	N	گو تو مر گل خواره را که قند به	*	نرمی فاسد مکن طینش مده
۳۸۲۰	N	نطق جان را روضه‌ی جانیستی	*	گر ز حرف و صوت مستغنیستی
۳۸۲۱	N	این سر خر در میان قندزار	*	ای بسا کس را که بنهاده ست خار
۳۸۲۲	N	ظن ببرد از دور کان آن است و بس	*	چون قچ مغلوب وامی‌رفت پس
۳۸۲۳	N	صورت حرف آن سر خر دان یقین	*	در رز معنی و فردوس برین
۳۸۲۴	N	ای ضیاء الحق حسام الدین در آر	*	این سر خر را در آن بطیخ زار
۳۸۲۵	N	تا سر خر چون بمرد از مسلخه	*	نشو دیگر بخشدش آن مطبخه
۳۸۲۶	N	هین ز ما صورت‌گری و جان ز تو	*	نه غلط هم این خود و هم آن ز تو
۳۸۲۷	N	بر فلک محمودی ای خورشید فاش	*	بر زمین هم تا ابد محمود باش
۳۸۲۸	N	تا زمینی با سمایی بلند	*	یک دل و یک قبله و یک خو شوند
۳۸۲۹	N	تفرقه بر خیزد و شرک و دوی	*	وحدت است اندر وجود معنوی
۳۸۳۰	N	چون شناسد جان من جان ترا	*	یاد آرند اتحاد ما جری
۳۸۳۱	N	موسی و هارون شوند اندر زمین	*	مختلط خوش همچو شیر و انگبین
۳۸۳۲	N	چون شناسد اندک و منکر شود	*	منکری‌اش پرده‌ی ساتر شود
۳۸۳۳	N	بس شناسایی بگردانید رو	*	خشم کرد آن مه ز ناشکری او
۳۸۳۴	N	زین سبب جان نبی را جان بد	*	ناشناسا گشت و پشت پای زد
۳۸۳۵	N	این همه خواندی فرو خوان‌ لَمْ یَکُنْ	*	تا بدانی لج این گبر کهن
۳۸۳۶	N	پیش از آن که نقش احمد فر نمود	*	نعت او هر گبر را تعویذ بود
۳۸۳۷	N	کاین چنین کس هست تا آید پدید	*	از خیال روش دلشان می‌طپید
۳۸۳۸	N	سجده می‌کردند کای رب بشر	*	در عیان آریش هر چه زودتر
۳۸۳۹	N	تا به نام احمد از یَسْتَفْتِحُونَ	*	یاغیانشان می‌شدندی سر نگون
۳۸۴۰	N	هر کجا حرب مهولی آمدی	*	غوثشان کراری احمد بدی
۳۸۴۱	N	هر کجا بیماری مزمن بدی	*	یاد اوشان داروی شافی شدی
۳۸۴۲	N	نقش او می‌گشت اندر راهشان	*	در دل و در گوش و در افواهشان
۳۸۴۳	N	نقش او را کی بیابد هر شغال	*	بلکه فرع نقش او یعنی خیال
۳۸۴۴	N	نقش او بر روی دیوار ار فتد	*	از دل دیوار خون دل چکد
۳۸۴۵	N	آن چنان فرخ بود نقشش بر او	*	که رهد در حال دیوار از دو رو
۳۸۴۶	N	گشته با یک رویی اهل صفا	*	آن دو رویی عیب مر دیوار را
۳۸۴۷	N	این همه تعظیم و تفخیم و وداد	*	چون بدیدندش به صورت برد باد
۳۸۴۸	N	قلب آتش دید و در دم شد سیاه	*	قلب را در قلب کی بوده ست راه
۳۸۴۹	N	قلب می‌زد لاف اشواق محک	*	تا مریدان را در اندازد به شک
۳۸۵۰	N	افتد اندر دام مکرش ناکسی	*	این گمان سر بر زند از هر خسی
۳۸۵۱	N	کاین اگر نه نقد پاکیزه بدی	*	کی به سنگ امتحان راغب شدی
۳۸۵۲	N	او محک می‌خواهد اما آن چنان	*	که نگردد قلبی او ز آن عیان
۳۸۵۳	N	آن محک که او نهان دارد صفت	*	نی محک باشد نه نور معرفت
۳۸۵۴	N	آینه کاو عیب رو دارد نهان	*	از برای خاطر هر قلتبان
۳۸۵۵	N	آینه نبود منافق باشد او	*	این چنین آیینه را هرگز مجو